Hết thời "loạn" mua bán trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ?

Theo Bộ Tài chính, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) đang phối hợp với Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu riêng lẻ và hệ thống đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ với cơ chế kết nối và đồng bộ thông tin, tài khoản nhà đầu tư đăng ký giao dịch để tăng cường quản lý, đảm bảo nhà đầu tư được đúng đối tượng theo quy định của pháp luật.

Hệ thống của 2 bên hiện đã cơ bản hoàn thành và đang tiến hành kiểm thử với thành viên thị trường, đảm bảo sẵn sàng đi vào hoạt động theo yêu cầu của cơ quan quản lý.

Việc triển khai hoạt động đăng ký, lưu ký thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ tập trung tại VSD sẽ giúp chuẩn hóa thị trường trái phiếu riêng lẻ đồng thời sẽ góp phần đa dạng hóa sản phẩm của thị trường chứng khoán, nâng cao hiệu quả hoạt động, phát triển và ổn định của thị trường chứng khoán nói chung và thị trường trái phiếu riêng lẻ nói riêng, tạo kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế.

Về khung pháp lý, ngày 17/5/2023, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 30/2023/TT-BTC hướng dẫn việc đăng ký, lưu ký, thực hiện quyền, chuyển quyền sở hữu, thanh toán giao dịch và tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ tại thị trường trong nước.

Ảnh minh họa.

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam đang rà soát, hoàn thiện dự thảo quy chế hướng dẫn hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ để trình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xem xét chấp thuận.

Dự thảo quy chế tập trung vào việc hướng dẫn một số nội dung nghiệp vụ chi tiết liên quan đến hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ và công tác giám sát, xử lý vi phạm tại VSD.

Theo dự thảo, các hoạt động đăng ký, thực hiện quyền, điều chỉnh thông tin, chuyển quyền sở hữu trái phiếu riêng lẻ về cơ bản thực hiện tương tự như các hoạt động đăng ký, thực hiện quyền, điều chỉnh thông tin, chuyển quyền sở hữu hiện nay, ngoại trừ một số điểm khác biệt do đặc thù của trái phiếu phát hành riêng lẻ.

Các hoạt động lưu ký, rút lưu ký, chuyển khoản theo yêu cầu của nhà đầu tư, phong tỏa và giải tỏa trái phiếu riêng lẻ về cơ bản cũng được thực hiện tương tự như đối với chứng khoán cơ sở được lưu ký tại VSD hiện nay. Nhà đầu tư có thể sử dụng tài khoản lưu ký hiện có tại các thành viên lưu ký hoặc mở mới tài khoản lưu ký để thực hiện các nghiệp vụ lưu ký trái phiếu riêng lẻ.

Tuy nhiên, tài khoản lưu ký để có thể giao dịch trái phiếu riêng lẻ tại HNX, thành viên lưu ký cần phải thực hiện đăng ký tài khoản lưu ký trái phiếu riêng lẻ của nhà đầu tư trên hệ thống của VSD trước khi thực hiện đặt lệnh trên HNX. Trên cơ sở yêu cầu của nhà đầu tư, thành viên lưu ký đăng ký thông tin tài khoản nhà dầu tư đăng ký tham gia giao dịch trái phiếu riêng lẻ lên hệ thống của VSD.

Trong đó, thông tin về loại hình nhà đầu tư, tư cách nhà đầu tư chuyên nghiệp là thông tin bắt buộc, làm căn cứ để HNX và VSD phối hợp kiểm soát, đảm bảo nhà đầu tư giao dịch trái phiếu riêng lẻ đúng đối tượng quy định trong phương án phát hành cũng như nhà đầu tư mua trong giao dịch trái phiếu riêng lẻ phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp theo quy định của pháp luật.

Theo quy định tại Thông tư 30 cũng như dự thảo quy chế hướng dẫn hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ thì các thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp đáp ứng yêu cầu về quy trình nghiệp vụ và kết nối với hệ thống của VSD được tham gia hệ thống thanh toán trái phiếu riêng lẻ để thanh toán cho giao dịch trái phiếu riêng lẻ của chính mình và khách hàng mở tài khoản tại đơn vị mình.

Để giúp các thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp thuận lợi trong việc tham gia cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu riêng lẻ, hệ thống đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ của VSD được thiết kế xây dựng theo hướng tận dụng hạ tầng kỹ thuật và cơ chế kết nối hiện tại, hạn chế tối đa việc thay đổi, bổ sung chức năng mới để tạo điều kiện thuận lợi cho thành viên thị trường trong việc triển khai xây dựng hệ thống đáp ứng nghiệp vụ liên quan đến trái phiếu riêng lẻ.

Về mặt nghiệp vụ, sau khi gửi hồ sơ đăng ký tham gia hệ thống thanh toán trái phiếu riêng lẻ và được VSD chấp thuận, thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp sẽ thực hiện kết nối với hệ thống thanh toán trái phiếu riêng lẻ của VSD để đăng ký thông tin tài khoản nhà đầu tư tham gia giao dịch và thực hiện các nghiệp vụ khác liên quan đến thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ.

Với đặc thù trái phiếu riêng lẻ được giao dịch theo phương thức thỏa thuận với quy mô giao dịch thường khá lớn nên để góp phần gia tăng tính thanh khoản cho thị trường cũng như đảm bảo tốt hơn lợi ích cho nhà đầu tư, việc thanh toán giao dịch sẽ được VSD thực hiện theo cơ chế thanh toán tức thời theo từng giao dịch với chu kỳ thanh toán T+0.

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam cho biết, dự thảo quy chế đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ sẽ sớm được ban hành trong thời gian tới. Bên cạnh đó, các công tác chuẩn bị của VSD đã cơ bản hoàn thành, đảm bảo hệ thống đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch trái phiếu riêng lẻ sẵn sàng đi vào hoạt động.