Hàng trăm nghìn phiên livestream mỗi ngày, chặn hàng giả là một thách thức lớn

Sáng 30/9, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách lần thứ 8, cho ý kiến vào dự án Luật thương mại điện tử, nhiều ý kiến quan tâm đến việc ngăn chặn tình trạng lừa đảo, bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) đề xuất, dự án Luật thương mại điện tử cần bổ sung quy định các sàn thương mại điện tử và nền tảng livestream phải chịu trách nhiệm chủ động bồi thường thiệt hại trong trường hợp sản phẩm quảng bá được thông qua thuật toán ưu tiên, hiển thị của nền tảng bị xác định là gây hại cho người tiêu dùng.

Theo bà Trịnh Thị Tú Anh, quy định trên sẽ tạo động lực tài chính mạnh mẽ, buộc các nền tảng phải tự sàng lọc nội dung kỹ càng hơn, thay vì để hàng giả, hàng kém chất lượng được bày bán công khai trên các sàn.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng).

Nữ đại biểu cũng đề nghị, dự án Luật thương mại điện tử cần có quy định yêu cầu các nền tảng công khai thông tin về sản phẩm như: nguồn gốc, chất lượng và các thông số liên quan trước khi giao dịch hoàn tất. Điều này không chỉ giúp tăng tính minh bạch, mà còn giúp người mua đưa ra các quyết định mua sắm sáng suốt và giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.

Về cơ chế giải quyết tranh chấp, nữ đại biểu Quốc hội đoàn Lâm Đồng cho rằng, các quy định hiện tại quá phức tạp khiến người tiêu dùng rơi vào thế bất lợi, nhất là khi phải đối mặt với các doanh nghiệp lớn.

Do đó, đại biểu đề xuất có một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập hoặc xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp và khả năng thực thi quyết định được một cách nhanh chóng.

Bên cạnh đó, cần bổ sung các quy định về tố tụng tập thể, cho phép thành lập một nhóm người tiêu dùng đứng ra khởi kiện để yêu cầu bồi thường thiệt hại nhằm tăng cường sức mạnh pháp lý, tạo sự cân bằng giữa người tiêu dùng và các tập đoàn lớn.

Về trách nhiệm pháp lý liên đới, bà Trịnh Thị Tú Anh chia sẻ băn khoăn khi thấy đa phần trách nhiệm đang bị phân tán, khiến các nền tảng có thể né nghĩa vụ.

“Các nền tảng không thể viện cớ chỉ là nơi trung gian để thoái thác trách nhiệm bởi thuật toán họ thiết kế ảnh hưởng trực tiếp tới nội dung người tiêu dùng tiếp cận”, đại biểu Tú Anh nêu vấn đề.

Bà Trịnh Thị Tú Anh cũng cho rằng, việc kiểm soát hàng trăm nghìn phiên livestream mỗi ngày là một thách thức lớn. Do đó, cần chuyển giao một phần nghĩa vụ giám sát sơ cấp cho các nền tảng, yêu cầu các nền tảng chủ động, tự động phát hiện và ngăn chặn vi phạm như nội dung quảng cáo lừa đảo, giả mạo.

Các cơ quan quản lý sẽ chuyển sang vai trò giám sát việc tuân thủ và trình tự kiểm soát của các nền tảng, có thể kết hợp với hệ thống VNeID đang triển khai.

Giải trình về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được quy định trong Luật Bảo vệ người tiêu dùng sửa đổi. Những nội dung liên quan xử lý các hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại sẽ được tiếp thu trong dự thảo luật.

Về đề xuất có một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập, đại diện cơ quan soạn thảo cho biết, Bộ Công thương rất cân nhắc việc thành lập một cơ quan mới. Vì thế, quá trình thực thi, Bộ Công thương sẽ sử dụng bộ máy cũ, trong đó có Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước về vấn đề này.

Về trách nhiệm pháp lý liên đới, lãnh đạo Bộ Công thương nhấn mạnh cần phải có vì đây chính là tính đặc thù của trong mối quan hệ của thương mại điện tử, và cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu, gia cố nội dung này trong dự thảo luật.