Để Việt Nam tiếp tục có những “kỳ lân” công nghệ

Phát biểu tại Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam năm 2025 (Techfest 2025), tối 13/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, lịch sử đã minh chứng sức sáng tạo của con người là không có giới hạn, không có điểm dừng, qua đó tạo ra những bước nhảy vọt về tri thức, công nghệ và năng suất lao động.

Mỗi phát kiến mới, mỗi công nghệ mới không chỉ thay đổi cách chúng ta sống và làm việc, mà còn góp phần định hình tương lai. Đổi mới sáng tạo vì thế không chỉ là khát vọng, mà đã trở thành động lực phát triển chính của mọi quốc gia, mọi tổ chức, mọi doanh nghiệp và mọi người dân trên con đường chinh phục những tầm cao mới.

Trong lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bằng tinh thần đại đoàn kết, khát vọng vươn lên và khả năng đổi mới sáng tạo của toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, đất nước Việt Nam đã viết nên những câu chuyện thần kỳ về "biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể".

Theo Thủ tướng, minh chứng rõ nét là hành trình gần 40 năm thực hiện công cuộc Đổi mới để phát triển toàn diện đất nước, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Theo đó, đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp giúp nước ta thoát đói nghèo sau cuộc chiến tranh tàn khốc (hiện vừa bảo đảm an ninh lương thực quốc gia vừa là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới). Đổi mới sáng tạo và phát triển trong công nghiệp giúp nước ta có thu nhập trung bình cao (năm 2025, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam khoảng 5.000 USD).

Thủ tướng cho rằng, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh sẽ đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao (phát triển nhanh, bền vững).

Thủ tướng đánh giá, giai đoạn vừa qua, thế giới trải qua những biến động nhanh, phức tạp, khó lường, khó khăn, thách thức lớn hơn thời cơ, thuận lợi. Tình hình kinh tế xã hội của Việt Nam vẫn tiếp đà phát triển, đạt được nhiều thành tựu khá toàn diện trên các lĩnh vực, đặc biệt nền kinh tế thể hiện sức chống chịu kiên cường với các cú sốc bên ngoài và đạt tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu khu vực, thế giới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan các gian hàng tại Triển lãm trong khuôn khổ Techfest 2025

GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%, bình quân giai đoạn 2021-2025 tăng 6,3%, gấp 1,6 lần tăng trưởng bình quân của thế giới; nếu không tính đại dịch COVID-19 năm 2021, giai đoạn 2022-2025 tăng trưởng bình quân đạt 7,2%/năm, gấp 2,1 lần tăng trưởng của thế giới.

Những kết quả rất đáng ghi nhận, tự hào đó có nhiều nguyên nhân, trong đó một nguyên nhân quan trọng là dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Tổng Bí thư, Việt Nam luôn kiên định về mặt chiến lược, nhưng tổ chức thực hiện và phản ứng chính sách linh hoạt, đổi mới, sáng tạo, kịp thời, phù hợp, hiệu quả; luôn làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu) và khai thác hiệu quả các động lực tăng trưởng mới (kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo…).

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo là một xu thế tất yếu, khách quan, sự lựa chọn mang tính chiến lược và là ưu tiên hàng đầu trong đầu tư; là chìa khóa mở ra cánh cửa phát triển đột phá cho doanh nghiệp và là động lực quan trọng phát triển kinh tế nhanh, bền vững của các quốc gia, nhất là trong thời đại của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Bộ Chính trị đã ban hành các Nghị quyết chiến lược trên nhiều lĩnh vực, trong đó các Nghị quyết số 57, 59, 66, 68, 70, 71, 72… xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá then chốt; yêu cầu đẩy mạnh hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; chuyển từ "tư duy quản lý" sang tư duy"kiến tạo phát triển"; giảm tiền kiểm, tăng hậu kiểm; xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế quốc gia; phát triển năng lượng xanh; phát triển con người....

Chính phủ đã ban hành các chương trình hành động thực hiện các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị; hoàn thiện khung pháp lý thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo (thể chế hóa hoạt động đầu tư mạo hiểm, công nhận nhà đầu tư thiên thần và hưởng ưu đãi thuế, mở rộng nguồn lực cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; xây dựng sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho khởi nghiệp sáng tạo; khuyến khích thương mại hóa kết quả nghiên cứu; quy định chính sách ưu đãi đặc biệt cho chuyên gia khởi nghiệp sáng tạo trong và ngoài nước…).

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại sự kiện.

Thủ tướng nêu rõ mục tiêu hướng tới xây dựng Quốc gia khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trên nền tảng công nghệ tiên tiến, thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị và nhân lực thông minh; phát triển nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Qua đó, xếp hạng chỉ số GII của Việt Nam tăng từ vị trí 71/132 quốc gia (năm 2010) lên vị trí 44/133 quốc gia (năm 2025). Nền tảng số đang phát triển mạnh mẽ (phủ sóng 3G/4G gần 95% dân số và đang triển khai 5G). Liên hợp quốc xếp hạng chỉ số Chính phủ điện tử của Việt Nam năm 2024 tăng 15 bậc so với năm 2022, xếp thứ 71/193 thế giới.

Đặc biệt, Thủ tướng đánh giá Techfest 2025 được tổ chức với nhiều điểm mới với "5 Mở" và "1 Biểu tượng": (1) Mở về không gian tổ chức: Các chuỗi sự kiện được tổ chức chủ yếu tại phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm thay vì hội trường truyền thống; (2) Mở về khả năng tương tác: Các tọa đàm và hội thảo diễn ra tại quán cà phê, nhà hàng, khu giao lưu mở cho phép đông đảo đối tượng tham gia trao đổi, thảo luận trực tiếp; (3) Mở trong trải nghiệm công nghệ, tạo nhiều không gian thử nghiệm, tương tác thực tế với các công nghệ hiện đại; (4) Mở về đối tượng tham gia, bao gồm hộ kinh doanh, doanh nghiệp, startup, tập đoàn, quỹ đầu tư, viện trường, học sinh, sinh viên và hướng tới sự tham gia của toàn dân; (5) Mở về chủ đề, theo đó chủ đề chung "Đổi mới sáng tạo Việt Nam - Động lực tăng trưởng mới" được trao đổi trên nhiều lĩnh vực từ kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kết nối đầu tư, nguồn nhân lực, y tế, giáo dục, hợp tác quốc tế… đến các cuộc thi tìm kiếm tài năng, đặc biệt trong dịp này sẽ tổ chức Lễ ra mắt Mạng lưới Trung tâm Đổi mới Sáng tạo của Thủ đô Hà Nội; (6) Biểu tượng Phù Đổng trong Techfest 2025 biểu trưng cho khát vọng lớn nhanh, lớn mạnh, lớn bền vững của cộng đồng doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, của hệ sinh thái khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo Việt Nam, của bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam.

Theo Thủ tướng, mặc dù đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ, nhưng do xuất phát điểm chậm hơn nên hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của Việt Nam vẫn còn có khoảng cách so với khu vực, thế giới và chưa tương xứng với tiềm năng, trí tuệ, năng lực của con người Việt Nam.

Thủ tướng đặt vấn đề, chúng ta phải có lời giải thỏa đáng cho nhiều bài toán lớn, như làm thế nào để thúc đẩy hiệu quả sự gắn kết giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp FDI để các doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, các sản phẩm Việt Nam khẳng định giá trị và vươn xa, sâu, rộng hơn tại thị trường khu vực, quốc tế; những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để đẩy nhanh, nâng cao hiệu quả công tác thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học.

Thủ tướng cũng đặt vấn đề, Việt Nam tham gia vào xu thế phát triển công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trong khi "chuỗi giá trị" toàn cầu gần như được định hình với sự tham gia của nhiều cường quốc, nhiều tập đoàn lớn, vậy Việt Nam sẽ đứng ở vị trí nào trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu, mục tiêu trọng tâm là gì: thiết kế - đóng gói - kiểm thử - chế tạo - thiết bị - vật liệu, hay kết hợp; ưu tiên chiến lược là gì: phát triển chiều sâu (công nghệ lõi) hay mở chiều rộng (hệ sinh thái)?; làm thế nào để hình thành nhanh cơ sở dữ liệu lớn Việt Nam, đẩy mạnh phát triển thị trường dữ liệu, thúc đẩy các sản phẩm trí tuệ nhân tạo, học máy do Việt Nam làm chủ?

Một vấn đề khác được Thủ tướng đề cập là ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào các vấn đề xã hội, môi trường thế nào cho hiệu quả, trong đó có công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ hay giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm tại các thành phố lớn?

"Đổi mới sáng tạo chính là làm tốt hơn những gì đang có và tạo ra những ý tưởng mới, sản phẩm mới, có giá trị cao hơn, bền vững hơn. Đó là hành trình không ngừng vượt lên chính mình, hướng đến những tầm cao mới cho mỗi cá nhân, doanh nghiệp và cả quốc gia", Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng cho rằng, với nền kinh tế, đổi mới sáng tạo là làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, đồng thời khai thác hiệu quả những động lực tăng trưởng mới để tạo ra bước phát triển bứt phá.

Với doanh nghiệp, đó là phát huy hiệu quả hơn những thế mạnh cốt lõi và kiên trì nghiên cứu, tạo dựng những năng lực cạnh tranh mới, vững vàng trên thị trường trong nước, khu vực, toàn cầu.

Với mỗi người dân, đó là nỗ lực không ngừng nâng cao những năng lực vốn có, chủ động bồi đắp thêm những thế mạnh mới để thích ứng, vươn lên và khẳng định mình trong thời đại chuyển đổi nhanh chóng.

"Khi mỗi cá nhân đổi mới sáng tạo, mỗi doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, cả xã hội đổi mới sáng tạo, thì cả đất nước sẽ chuyển mình mạnh mẽ. Và khi tinh thần đổi mới sáng tạo lan tỏa, Việt Nam sẽ tiến những bước dài trên hành trình phát triển nhanh, bền vững", Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng khẳng định, phát triển năng lực công nghệ trong nước là con đường tất yếu để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng; hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo là nền tảng bảo đảm tự chủ công nghệ; và đổi mới sáng tạo toàn dân là chìa khóa khai mở tiềm năng to lớn của đất nước.

Chia sẻ về định hướng, trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng cho biết mục tiêu là chuyển từ tự phát sang đổi mới sáng tạo cho phát triển nhanh, bền vững đất nước, giải quyết những vấn đề lớn của phát triển; về công nghệ: chuyển từ ứng dụng, gia công sang nghiên cứu, làm chủ công nghệ; về chủ thể: chuyển từ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo đơn lẻ sang hình thành, phát triển hệ sinh thái; về thị trường: từ nội địa vươn ra khu vực, thế giới; về vai trò Nhà nước: chuyển từ quản lý chặt chẽ sang kiến tạo phát triển, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thông thoáng cho cơ chế thử nghiệm và hiệu quả.

Thủ tướng nhấn mạnh, tất cả vì một mục tiêu chung là nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh quốc gia; đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, để Việt Nam tiếp tục có những "kỳ lân" công nghệ, để bắt kịp, tiến cùng và có thể vượt lên trong dòng chảy công nghệ toàn cầu.