Đại biểu Quốc hội đề xuất tăng thời gian chất vấn và trả lời chất vấn

Ngày 13/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày tờ trình về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026.

Về đánh giá kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và tình hình triển khai những tháng đầu năm 2025, Chủ nhiệm Dương Thanh Bình cho biết năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội đã tổ chức triển khai toàn diện, đồng bộ các hoạt động giám sát với nhiều cải tiến, đổi mới, bám sát những vấn đề lớn, nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời chủ động điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tiễn và đã đạt được những kết quả quan trọng.

Theo tờ trình, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế tiếp tục được quan tâm thực hiện, góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai thi hành các quy định của pháp luật về hoạt động giám sát. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra sôi nổi, dân chủ, có tính thiết thực, thời sự, bám sát thực tiễn đời sống, “đúng” và “trúng” những vấn đề cử tri, Nhân dân cả nước và các đại biểu quan tâm.

Bên cạnh đó, Hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục được triển khai toàn diện, với nhiều đổi mới, linh hoạt trong tổ chức thực hiện, bảo đảm hiệu quả, chất lượng.

Lần đầu tiên trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành hoạt động xem xét việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn với tinh thần phát huy tối đa những kết quả đã đạt được trong hoạt động “giám sát lại” của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 và thể hiện trách nhiệm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc giám sát đến cùng việc thực hiện các yêu cầu, kiến nghị của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày tờ trình.

Chủ nhiệm Dương Thanh Bình cũng nêu rõ hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri và giám sát, hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân được quan tâm triển khai, thực hiện và ngày càng đi vào nền nếp.

Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn ĐBQH, ĐBQH đã chủ động cải tiến, đổi mới, tích cực triển khai hoạt động giám sát của mình nhằm thực hiện có hiệu quả các yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, lần đầu tiên, chủ trương về việc tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát đã cho thấy tinh thần không ngừng đổi mới trong hoạt động của Quốc hội.

Về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình nêu rõ căn cứ đặc điểm, tình hình đặc thù của năm 2026, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị Quốc hội cho phép không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội.

Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến nội dung Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 như sau:

Tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI: Xem xét 08 báo cáo của Chính phủ, 1 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật.

Tại kỳ họp thường lệ thứ 2, Quốc hội khóa XVI: Xem xét 22 báo cáo của Chính phủ, 3 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật.

Tiến hành 1 phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thường lệ thứ 2.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp).

Thảo luận tại phiên họp, đa số các đại biểu Quốc hội bày tỏ đánh giá cao kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và tình hình triển khai những tháng đầu năm 2025. Năm 2026 là năm tổ chức Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031.

Đồng thời, là năm chuyển giao công tác giữa 2 nhiệm kỳ Quốc hội, trong đó có việc chuyển giao giữa bộ máy của nhiệm kỳ cũ và bộ máy của nhiệm kỳ mới. Do vậy, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đồng tình với dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 như đề xuất.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đánh giá cao kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và những tháng đầu năm 2025. Hoạt động giám sát đã góp phần quan trọng trong việc đánh giá và thúc đẩy thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, củng cố hạ tầng kỹ thuật quốc gia, đảm bảo an sinh xã hội và phòng, chống tiêu cực; đồng thời nâng cao chất lượng quản lý của Nhà nước trong các lĩnh vực.

Đặc biệt, các ngành, các cấp chịu sự giám sát đã nhận thức được tinh thần trách nhiệm, từ đó có những cải cách hiệu quả hơn, khắc phục những hạn chế, thiếu sót sau hậu giám sát, đáp ứng kỳ vọng của người dân và cử tri trong cả nước.

Góp ý về một số nội dung cụ thể, liên quan đến hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, đại biểu Phạm Văn Hòa bày tỏ băn khoăn về thời lượng chất vấn còn hạn chế, dẫn đến tình trạng nhiều đại biểu đăng ký nhưng không có đủ thời gian để chất vấn.

Đại biểu đề nghị Quốc hội nghiên cứu kéo dài thời gian chất vấn trong các kỳ họp tới, nhất là đối với những nội dung được cử tri đặc biệt quan tâm như phát triển kinh tế - xã hội. Qua đó, thể hiện tinh thần quyết tâm và trách nhiệm của đại biểu trong chất vấn và trả lời chất vấn với các ngành các cấp.

Đồng tình với đại biểu Phạm Văn hòa, đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) nhấn mạnh cần nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, bởi đây cũng là hình thức giám sát của cử tri trước lời hứa của Chính phủ và các tư lệnh ngành trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý Nhà nước được phân công. Đại biểu đề nghị nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn cần đi kèm các báo cáo tổng kết, nêu rõ kết quả đạt được, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp khắc phục.

Đại biểu nêu thực tế cho thấy, thời gian chất vấn tại hội trường thường rất hạn chế, trong khi số lượng đại biểu quan tâm đăng ký phát biểu rất đông. Do đó, nhiều ý kiến không được trình bày trực tiếp mà phải gửi phiếu chất vấn đến Chính phủ, các bộ, ngành liên quan.

Mặc dù việc trả lời của Chính phủ và các bộ, ngành đều được thực hiện nghiêm túc, nhưng nội dung thường còn chung chung, thiếu cụ thể, chưa rõ ràng phản ánh của cử tri. Trong khi đó, theo đại biểu, các đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội cũng chưa có điều kiện thực hiện hoạt động giám sát các ý kiến trả lời chất vấn này.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị để nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn dù thực hiện dưới hình thức nào, cần xây dựng tiêu chí và công cụ để quản lý, theo dõi việc trả lời chất vấn và trả lời chất vấn của các bộ, ngành, thực thi lời hứa của Chính phủ và các bộ, ngành trước cử tri và nhân dân.