Chuyên gia đề xuất tái sử dụng phân chuồng làm phân bón

Tận dụng tư liệu sản xuất từ phân chuồng

TS Phạm Doãn Lân, Phó Viện trưởng Viện Chăn nuôi cho biết, phát triển bền vững có 3 trụ cột bao gồm kinh tế, xã hội và môi trường.

Chủ trương của Đảng là không đánh đổi môi trường lấy kinh tế. Ngành chăn nuôi nước ta hiện có quy mô đàn lợn gần 28 triệu con, trên 500 triệu con gia cầm, đàn bò trên 6 triệu con… đưa ra trên 60 triệu tấn chất thải/năm.

"Chất thải chăn nuôi là tài nguyên quý để giúp nâng cao giá trị sản xuất”, TS Phạm Doãn Lân, Phó Viện trưởng Viện Chăn nuôi cho biết.

Theo Phó Viện trưởng Viện Chăn nuôi, ở nước ta, chăn nuôi nhỏ lẻ còn chiếm tỷ lệ lớn, nên việc xử lý môi trường gặp nhiều khó khăn. Chăn nuôi theo hướng hữu cơ, tuần hoàn là xu thế tất yếu từ giống, thức ăn chăn nuôi, chăn nuôi, giết mổ, vận chuyển. “Cùng với đó, cần nhận thức rằng, chất thải chăn nuôi là tài nguyên quý để giúp nâng cao giá trị sản xuất”, TS Phạm Doãn Lân nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, TS.Nguyễn Anh Phong, Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, cho biết nội dung về kinh tế tuần hoàn đã được văn bản hóa trong các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ.

Tỷ lệ cơ sở chăn nuôi áp dụng biện pháp ủ phân vật nuôi là 43% đối với gia cầm, 22% đối với lợn, 23% đối với bò…

Tuy nhiên, TS Nguyễn Anh Phong chỉ ra rằng việc áp dụng các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam còn tồn tại nhiều hạn chế. Đó là, tỷ lệ thu gom, xử lý phụ phẩm nông nghiệp tạo giá trị gia tăng còn thấp, việc sử dụng phụ phẩm vẫn còn đơn giản, chưa tạo được giá trị gia tăng cao.

Khung chính sách về phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn chưa được hoàn thiện. Hiện nay, các quy định liên quan đến kinh tế tuần hoàn nói chung, nông nghiệp tuần hoàn nói riêng nằm rải rác ở các luật, nghị định khác nhau, thiếu hướng dẫn và chưa có tiêu chuẩn hóa về kinh tế tuần hoàn.

“Hiện vẫn chưa đưa ra được các quy định, các tiêu chí, tiêu chuẩn để nhận diện, đánh giá, các tiêu chuẩn về công nghệ (sinh học, kỹ thuật nuôi, chế biến) cho các mô hình kinh tế tuần hoàn trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp”, ông Phong nhấn mạnh.

Ở Việt Nam, phân gia cầm được sử dụng phổ biến làm phân bón rau màu và cây ăn quả, tuy nhiên, khi phân chưa được xử lý hợp lý, sẽ vẫn gây ô nhiễm cho đất và các nguồn nước và không khí. Ngoài ra, phân gia cầm có chứa vi sinh vật gây hại và ký sinh trùng, nguy cơ nhiễm mầm bệnh cho gia cầm và người.

Giảm phát thải từ xây dựng mô hình chăn nuôi tuần hoàn

Theo ước tính của Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), giai đoạn 2018-2022, mỗi năm nước ta có trung bình 60 triệu tấn phân và hơn 290 triệu m3 nước thải chăn nuôi được thải ra từ các loại vật nuôi chính cần được xử lý, tái sử dụng để bảo vệ môi trường.

Hằng năm, Việt Nam sử dụng khoảng 11 triệu tấn phân bón cho gần 10 triệu ha đất nông nghiệp. Trong khi đó, ngành chăn nuôi với quy mô năm 2022 là 544 triệu con gia cầm, hơn 29 triệu con lợn và 8,6 triệu con trâu, bò. Mỗi năm, số lượng phân và nước thải chăn nuôi thải ra rất lớn nhưng chỉ một phần được xử lý làm phân hữu cơ hoặc làm nguyên liệu đầu vào cho khí sinh học tạo năng lượng tái tạo, còn hầu hết được thải ra môi trường gây lãng phí và ô nhiễm.

Do đó, việc khai thác, sử dụng chất thải, phế phụ phẩm trong chăn nuôi không chỉ giúp xử lý, bảo vệ môi trường mà còn góp phần giúp ngành chăn nuôi gia tăng giá trị hiệu quả sản xuất từ việc sử dụng chất thải.

Xây dựng mô hình chăn nuôi tuần hoàn - tái sử dụng phân chuồng làm phân bón hữu cơ góp phần làm tăng giá trị hiệu quả sản xuất

Hiện có 5 biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi theo hướng kinh tế tuần hoàn đang được áp dụng. Trong đó, ủ phân làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất phân bón được đánh giá là hiệu quả. Tỷ lệ cơ sở chăn nuôi áp dụng biện pháp ủ phân vật nuôi là 43% đối với gia cầm, 22% đối với lợn, 23% đối với bò…

Thời gian qua, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã và đang triển khai một số mô hình phát triển chăn nuôi tuần hoàn, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để sử dụng phế phụ phẩm trong nông nghiệp như là một nguồn lợi nhằm nâng cao giá trị trong sản xuất nông nghiệp. Trong đó, mô hình chăn nuôi lợn, trồng trọt theo hướng hữu cơ triển khai tại sáu tỉnh: Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Nam Định, Quảng Bình, TP Huế, Đồng Nai quy mô 2.700 con lợn thịt.

Mô hình tiết kiệm được 1.387 lít nước/con, chất thải được xử lý bằng chế phẩm sinh học tạo nguồn phân hữu cơ để bón cho cây trồng cung cấp thức ăn cho lợn, tạo vòng tuần hoàn trong sản xuất.