Chốt bộ sách giáo khoa dùng chung toàn quốc từ năm học tới

Sáng 10/12, với đại đa số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 2 của luật.

Trước đó, các đại biểu Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Theo đó, dự thảo được rà soát toàn diện, bảo đảm phù hợp với đường lối của Đảng về phân cấp, phân quyền, về chính sách dân tộc và đồng bộ với các luật liên quan như Luật Nhà giáo, Luật Viên chức, Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Đầu tư cũng như nhiều dự thảo luật chuyên ngành đang được sửa đổi bổ sung cùng thời điểm, qua đó xác lập rõ phạm vi điều chỉnh và tăng tính thống nhất của hệ thống pháp luật liên quan đến giáo dục.

Trước khi dự án luật được thông qua, Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý thống nhất quy định không cấp bằng trung học cơ sở, thay bằng cụm từ “hoàn thành chương trình trung học cơ sở hoặc tương đương” trong toàn bộ dự thảo luật. Đồng thời, dự thảo quy định văn bằng, chứng chỉ được cấp dưới dạng bản giấy hoặc bản số, nhằm thúc đẩy triển khai các chủ trương về chuyển đổi số trong giáo dục.

Bên cạnh đó, dự thảo chuẩn hóa thuật ngữ “văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù” thay cho “văn bằng tương đương”, phản ánh đúng bản chất các văn bằng như bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư, kiến trúc sư; bảo đảm thống nhất với dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và tiệm cận thông lệ quốc tế.

Dự thảo cũng quy định rõ Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân để bảo đảm linh hoạt, kịp thời điều chỉnh theo yêu cầu thực tiễn, đồng thời giữ tính thống nhất, liên thông và minh bạch của hệ thống.

Đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng như bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa, việc hướng dẫn tổ chức thực hiện và quản lý do Bộ Y tế thực hiện theo quy định tại dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

Chính phủ đã tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến các vị đại biểu, bổ sung quy định về việc giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa giáo dục phổ thông trong chương trình đào tạo một số ngành, nghề đặc thù, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn (nhất là lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao).

Đồng thời, dự thảo bãi bỏ khoản 2 Điều 28 và giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định các trường hợp học sinh được học vượt lớp, học ở độ tuổi cao hơn hoặc thấp hơn tuổi quy định tại khoản 1, qua đó tăng tính linh hoạt, phù hợp điều kiện và năng lực đa dạng của học sinh, đặc biệt với học sinh dân tộc thiểu số, học sinh có hoàn cảnh đặc thù, hoặc có năng khiếu, tố chất nổi trội; phù hợp định hướng phát triển nhân tài và xây dựng nền giáo dục mở, linh hoạt, hiện đại.

Chính phủ đã tiếp thu ý kiến thẩm tra và các vị đại biểu để chỉnh lý dự thảo theo hướng quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc nhằm bảo đảm cho phép Bộ Giáo dục và Đào tạo lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, dự thảo tiếp tục giao Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; đồng thời, bỏ quy định “giao Chính phủ quy định chi tiết về xã hội hóa sách giáo khoa”.

Trong bối cảnh hiện nay, chưa đủ điều kiện để luật hóa ngay phương án bộ sách thống nhất do Nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo cơ chế xã hội hóa, vì phương án cụ thể vẫn đang được cấp có thẩm quyền xem xét.

Ngoài ra, quy định theo hướng mở như dự thảo giúp bảo đảm tính ổn định của luật, tránh tạo ràng buộc cứng khi chủ trương còn trong quá trình nghiên cứu, đánh giá tác động. Riêng việc xã hội hóa, bao gồm việc tổ chức, cá nhân cho, tặng sách giáo khoa giáo dục phổ thông, tiếp tục thực hiện theo Điều 16 Luật Giáo dục hiện hành và các quy định pháp luật có liên quan.