Chính sách thuế của Mỹ là “bài test” cho doanh nghiệp Việt Nam

Theo ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi (NTU), chính sách thuế mới của Mỹ là cú huých mạnh, tạo ra 3 tác động lớn đến doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ nhất: Tác động trực tiếp là gia tăng chi phí, suy giảm năng lực cạnh tranh. Các mức thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp, hoặc thuế đối kháng cao (như mức 46%) khiến giá thành hàng hóa Việt Nam tại Mỹ bị đội lên, mất lợi thế so với các đối thủ như Bangladesh, Mexico, Indonesia.

Với những ngành có tỷ suất lợi nhuận thấp như gỗ, dệt may, thủy sản, việc bị áp thuế cao khiến doanh nghiệp không thể duy trì đơn hàng, nhiều đơn vị nhỏ và vừa có nguy cơ thu hẹp hoặc ngừng hoạt động.

Trong khi đó, các doanh nghiệp FDI cũng có thể tái định vị chuỗi cung ứng, chuyển đơn hàng sang các nước không bị áp thuế. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có lợi thế riêng để họ phải cân nhắc kỹ lưỡng.

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi (NTU).

Theo đó, Việt Nam có thị trường 100 triệu dân và trong thị trường ASEAN 600 triệu dân, đồng thời giáp thị trường Trung Quốc 1,4 tỷ dân và cũng là thành viên của nhiều hiệp định tự do thương mại với các thị trường lớn.

Thứ hai: Tác động gián tiếp là gây sức ép tới tài chính, lao động, thị trường trong nước. Theo đó, doanh nghiệp giảm doanh thu, giảm lợi nhuận, kéo theo hệ lụy về khả năng trả nợ ngân hàng, dòng tiền và thanh khoản.

Hàng trăm nghìn lao động trong các ngành xuất khẩu chủ lực có nguy cơ mất việc hoặc bị giảm giờ làm. Cùng đó là tồn kho tăng, chi phí lưu kho, chi phí vốn tăng lên – từ đó ảnh hưởng dây chuyền tới các ngành công nghiệp hỗ trợ.

Ngành dệt may được đánh giá là chịu tác động nặng nề nhất với chính sách thuế mới của Mỹ.

Tuy nhiên những khó khăn chỉ là tạm thời, doanh nghiệp cần tự chuyển đổi, tái cấu trúc lại thị trường xuất khẩu và quản trị lại danh mục xuất khẩu sang các thị trường quốc tế, nhằm quản trị sớm các rủi ro.

Thứ ba: Tác động về dài hạn đó là thách thức thể chế và minh bạch chuỗi cung ứng. Các biện pháp thuế của Mỹ phần nào phản ánh sự nghi ngờ về xuất xứ hàng hóa, tiêu chuẩn lao động, minh bạch tài chính và khả năng kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu tại Việt Nam. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc truy xuất nguồn gốc minh bạch, đặc biệt với các ngành nhập nguyên liệu từ Trung Quốc.

Cùng với đó là chứng minh năng lực sản xuất thực chất tại Việt Nam, tránh bị coi là “lẩn tránh thuế”. Đồng thời chuyển đổi mô hình xuất khẩu từ gia công sang sở hữu thương hiệu, sở hữu công nghệ và chuỗi giá trị nội tại.

"Chính sách thuế mới của Mỹ không chỉ là rào cản thương mại đơn thuần, mà là bài kiểm tra khả năng thích ứng, minh bạch và bền vững của các doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu không kịp thích ứng sẽ tụt lại phía sau trong cuộc chơi thương mại quốc tế", ông Huy phân tích.

Theo ông Huy, lúc này cần có một giải pháp cần đồng bộ Chính phủ - hiệp hội ngành hàng - doanh nghiệp để tăng cường đối thoại cấp cao với Mỹ, nâng cao năng lực pháp lý và kỹ thuật trong xử lý các vụ kiện phòng vệ thương mại và hỗ trợ doanh nghiệp tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đầu tư công nghệ, đa dạng hóa thị trường.

Ông Nguyễn Quang Huy cũng cho rằng, trong thời gian tới, chúng ta phải thích nghi sau đó dẫn dắt sự thay đổi. Việt Nam hiện là một trong hơn 30 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Do vậy trong bối cảnh bây giờ chúng ta phải ứng xử như một nước lớn.

Với các doanh nghiệp, ông Huy đề nghị có 4 trụ cột cần thay đổi. Thứ nhất, chuẩn hóa và nâng cao năng lực cung ứng. Thứ hai, nâng cao năng lực pháp lý và ứng phó về phòng vệ thương mại. Thứ ba, chuyển từ gia công giá rẻ sang sáng tạo, giá trị cao (phát triển mẫu mã, thương hiệu, nội địa hóa chuỗi giá trị). Thứ tư, đa dạng hóa thị trường, tránh lệ thuộc và thích ứng với chủ nghĩa bảo hộ mới.

"Mặc dù việc thay đổi sẽ gặp nhiều khó khăn, nhưng đây cũng chính là cơ hội để các doanh nghiệp và cơ quan Nhà nước đổi mới sáng tạo và vươn lên thành công. Các doanh nghiệp cần có vốn chủ đủ mạnh và khả năng thích ứng với sự thay đổi để có thể thành công trong quá trình chuyển đổi", ông Huy nhận định.