Cá nhân chuyển nhượng vàng miếng có thể chịu thuế 0,1% mỗi lần

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, sáng 4/11, Quốc hội nghe tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Trình bày tờ trình của Chính phủ, đối với những nội dung sửa đổi, hoàn thiện, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo luật sửa đổi quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh, trong đó bổ sung các khoản thu nhập từ hoạt động đại lý, môi giới, hợp tác kinh doanh với tổ chức; thu nhập từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số vào thu nhập chịu thuế từ kinh doanh để mở rộng cơ sở thuế, đảm bảo công bằng giữa các đối tượng nộp thuế cũng như giữa các khoản thu nhập phát sinh, phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế và góp phần nâng cao tính minh bạch của chính sách, tạo thuận lợi cho công tác quản lý thuế.

“Về mức doanh thu không phải chịu thuế, dự thảo luật sửa đổi quy định mức doanh thu không phải nộp thuế thu nhập cá nhân là 200 triệu đồng/năm để đảm bảo đồng bộ với quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng vừa được Quốc hội ban hành. Đồng thời, giao Chính phủ điều chỉnh mức để phù hợp với việc quản lý thuế đối với cá nhân kinh doanh”, ông Thắng nhấn mạnh.

Về phương pháp tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú, dự thảo luật bổ sung phương thức tính thuế trên thu nhập đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú như sau: “Thuế đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất 17%; đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên 50 tỷ đồng thì áp dụng thuế suất 20%. Thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ (-) chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế”.

Dự thảo luật cũng điều chỉnh nâng mức thuế suất đối với một số khoản thu nhập từ hoạt động cung cấp sản phẩm và dịch vụ nội dung thông tin số về giải trí, trò chơi điện tử, phim số, ảnh số, nhạc số, quảng cáo số từ 2% lên 5%.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình của Chính phủ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, ngày 17/10/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Theo đó, điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cản mới sẽ được thực hiện kể từ khi nghị quyết có hiệu lực thi hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, theo đó, cá nhân sẽ được khấu trừ theo mức giảm trừ gia cảnh mới ngay từ tháng 1/2026.

Dự thảo luật cũng điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công theo hướng giảm số bậc thuế từ 7 bậc thành 5 bậc và nới rộng khoảng cách giữa các bậc.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, trong quá trình xây dựng dự án luật, tại hồ sơ gửi lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, các đoàn đại biểu Quốc hội và các tổ chức, cá nhân liên quan, cơ quan soạn thảo dự kiến 2 phương án.

Phương án 1: Sửa đổi Biểu thuế còn 5 bậc với khoảng cách giữa các bậc lần lượt là 10, 20, 20, 30 triệu đồng, 5 bậc tương ứng với các mức thuế suất là 5%, 15%, 25%, 30%, 35% và bậc thuế suất cuối cùng là 35% áp dụng đối với phần thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng/tháng.

Theo tính toán cùng với việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh mới, phương án điều chỉnh Biểu thuế này giảm thu khoảng 26.400 tỷ đồng/năm

Phương án 2: Sửa đổi Biểu thuế còn 5 bậc với khoảng cách giữa các bậc tăng dần đều 10, 20, 30, 40 triệu đồng và các mức thuế suất tương tự Phương án 1 là 5%, 15%, 25%, 30%, 35%, bậc thuế suất cuối cùng là 35% áp dụng đối với phần thu nhập tính thuế trên 100 triệu đồng/tháng.

Theo tính toán cùng với việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh mới, phương án điều chỉnh Biểu thuế này giảm thu khoảng 27.400 tỷ đồng/năm.

“Qua tổng hợp các ý kiến tham gia, đa số ý kiến đồng tình theo phương án 2 và Chính phủ đã trình Quốc hội theo phương án 2 nêu trên. Theo phương án này thì đa số các bậc thuế mức huy động đều giảm so với hiện hành. Tuy nhiên, trên cơ sở ý kiến thẩm tra, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường của các vị đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ nghiên cứu tổng thể và có bổ sung đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo hợp lý, báo cáo Quốc hội xem xét”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng bổ sung thêm.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng điều chỉnh ngưỡng thu nhập để xác định thu nhập tính thuế đối với một số khoản thu nhập như thu nhập từ trúng thưởng, từ bản quyền, từ nhượng quyền thương mại, từ nhận thừa kế, quà tặng từ 10 triệu đồng lên 20 triệu đồng.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, dự thảo Luật đã bổ sung thêm một số khoản thu nhập vào thu nhập khác chịu thuế thu nhập cá nhân như: Thu nhập từ chuyển nhượng tên miền internet quốc gia Việt Nam “.vn”; thu nhập từ chuyển nhượng kết quả giảm pháp thải khí nhà kính, chuyển nhượng tín chỉ các – bon; thu nhập từ chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá theo quy định của pháp luật; thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số, chuyển nhượng vàng miếng; thu nhập khác do Chính phủ quy định.

Đối với các giao dịch vàng miếng, theo quy định của pháp luật về kinh doanh vàng và pháp luật về đầu tư thì hoạt động kinh doanh vàng miếng là hoạt động kinh doanh có điều kiện, chỉ có doanh nghiệp, tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng mới được phép kinh doanh vàng miếng; hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng không có giấy phép là hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng. Vì vậy, cá nhân không được phép kinh doanh vàng miếng, việc mua bán vàng miếng của cá nhân mà có thu nhập được xác định là thu nhập khác (không phải thu nhập từ kinh doanh).

“Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Thông báo số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về kết luận tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng, trên cơ sở nghiên cứu, tham khảo và tiếp thu ý kiến của các cơ quan liên quan, dự thảo luật đề xuất thu thuế 0,1% đối với hoạt động chuyển nhượng vàng miếng để nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ và giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng và điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chínhPhan Văn Mãi cho biết, nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc thoả đáng việc áp thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng để tránh bất cập cho người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ, kinh doanh; việc đánh thuế vào khoản tiết kiệm từ vàng của người dân có thể không mang ý nghĩa nhân văn, xã hội và quản lý kinh tế; đồng thời đề nghị Chính phủ cung cấp thông tin về thời điểm dự kiến áp dụng các quy định này.

Về thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ kinh doanh, dự thảo luật bổ sung quy định về mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế thu nhập cá nhân (từ 200 triệu đồng/năm trở xuống, tương tự như quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng), Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đánh giá, mức ngưỡng doanh thu không chịu thuế này là quá thấp so với thực tiễn kinh doanh và không bảo đảm sự công bằng khi so sánh với mức thu nhập của người làm công ăn lương được giảm trừ gia cảnh.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo tính toán, điều chỉnh nâng mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế để bình đẳng và phù hợp hơn với mức giảm trừ gia cảnh (theo đó, có thể đồng thời điều chỉnh cả mức ngưỡng này của Luật Thuế giá trị gia tăng). Ngoài ra, mức ngưỡng doanh thu này liên quan trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế, cần được quy định trong luật để bảo đảm thẩm quyền của Quốc hội và sự rõ ràng, minh bạch cho người nộp thuế, do đó đề nghị bỏ quy định tại khoản 4 Điều 7 dự thảo luật.

Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính, dự thảo luật đã quy định cụ thể mức ngưỡng doanh thu (3 tỷ) làm cơ sở áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu. Tuy nhiên, các mức thuế suất theo tỷ lệ % vẫn đang được giữ như hiện hành. Việc chuyển từ cơ chế khoán sang áp dụng kê khai doanh thu theo hoá đơn sẽ dẫn đến thay đổi về mức doanh thu của các hộ/cá nhân kinh doanh dân sinh (về cơ bản sẽ tăng cao hơn so với các mức khoán mà các hộ/cá nhân đang áp dụng hiện nay).

Theo đó, sẽ tăng nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân đối với nhiều hộ, cá nhân kinh doanh, trong khi phần lớn các đối tượng nộp thuế khác, như cá nhân làm công ăn lương, người có thu nhập cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ,… được giảm đáng kể về nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân.

Do đó, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung số liệu đánh giá tác động cụ thể đối với ngân sách, nhất là về sự thay đổi trong gánh nặng thuế đối với các cá nhân kinh doanh dân sinh.

Trong trường hợp cần thiết (nếu sự thay đổi về doanh thu theo kê khai so với các mức khoán đang thực hiện là quá lớn), đề nghị Cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án điều chỉnh lại các mức thuế suất để bảo đảm gánh nặng về thuế đối với đại đa số các cá nhân kinh doanh không bị ảnh hưởng quá lớn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và mục tiêu cải thiện đời sống cho người dân của Đảng và Nhà nước.

Về biểu thuế lũy tiến từng phần, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cho biết, nhiều ý kiến băn khoăn về tính hợp lý trong phương án điều chỉnh các mức ngưỡng thu nhập và mức thuế suất tương ứng trong biểu thuế vì một số khoản thu nhập tính thuế của dự thảo luật tạo ra gánh nặng về thuế thu nhập cá nhân lớn hơn cho người nộp thuế trong khi đa phần các khoảng thu nhập tính thuế khác đều tạo ra nghĩa vụ thuế thấp hơn so với luật hiện hành. Điều này chưa bảo đảm công bằng cho người nộp thuế giữa các nhóm thu nhập.

Về quy định mức giảm trừ gia cảnh, quy định về mức giảm trừ gia cảnh là nội dung quan trọng và là một trong những căn cứ để người nộp thuế xác định nghĩa vụ thuế của mình, do đó, nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân và xã hội. Thực tế thực hiện thời gian qua và kinh nghiệm các nước cho thấy mức giảm trừ gia cảnh trên thực tế không được điều chỉnh một cách quá thường xuyên, liên tục và không phải là những nội dung mang tính cấp bách cần giao Chính phủ quy định để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời.

Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo luật, đồng thời giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong trường hợp cần thiết, phù hợp với phù hợp nhu cầu thực tế như cách thể hiện của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành. Theo đó, đề nghị bổ sung các mức giảm trừ gia cảnh cụ thể và bỏ quy định giao Chính phủ quy định về mức giảm trừ gia cảnh tại khoản 1 Điều 10, đồng thời bỏ quy định tại khoản 3 Điều 29 một cách tương ứng”.