Bộ Tài chính: Xử lý nghiêm các doanh nghiệp chây ỳ trả nợ trái phiếu

Ngày 18/8, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã chủ trì cuộc họp lần thứ 4 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về ổn định hoạt động thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Hoàng Dương - Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) đã trình bày tóm tắt dự thảo báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp 6 tháng đầu năm 2023 và kiến nghị các giải pháp.

Theo đó, trong giai đoạn từ 2017 - 2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển mạnh, góp phần từng bước phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng theo chủ trương và định hướng phát triển của Đảng và Nhà nước, hình thành nên kênh huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thị trường thời gian qua tăng trưởng nóng, phát sinh một số rủi ro từ cả doanh nghiệp phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư cá nhân.

Năm 2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp biến động mạnh do những vụ việc vi phạm pháp luật, đồng thời kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính trong và ngoài nước diễn biến phức tạp, lãi suất tăng, có thời điểm thanh khoản của nền kinh tế gặp khó khăn.

Từ đầu năm đến 28/7/2023, có 36 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với khối lượng 62,3 nghìn tỷ đồng. Theo đó thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã ổn định trở lại nhưng chưa phục hồi do kinh tế khó khăn nên nhu cầu vốn của doanh nghiệp giảm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã chủ trì cuộc họp lần thứ 4 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về ổn định hoạt động thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cầu đầu tư trái phiếu doanh nghiệp liên tục giảm do theo Luật Kinh doanh bảo hiểm, các doanh nghiệp bảo hiểm từ năm 2023 không được đầu tư một số sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư cá nhân còn rất thận trọng, doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ quan ngại việc thanh kiểm tra nên lựa chọn phương thức vay vốn khác.

Với việc triển khai quyết liệt đồng bộ các giải pháp để ổn định thị trường theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng, kể từ quý II/2023 tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu cải thiện và tâm lý nhà đầu tư đã dần ổn định trở lại, một số tổ chức chủ động mua lại trái phiếu để cơ cấu lại nguồn vốn.

Hoạt động đàm phán cơ cấu lại trái phiếu tiếp tục được triển khai giúp tổ chức phát hành trước mắt có thêm thời gian phục hồi sản xuất kinh doanh và tạo ra dòng tiền trả nợ, tạo điều kiện cho việc cải thiện tháo gỡ áp lực thanh khoản về lâu dài.

Theo Bộ Tài chính, thời gian tới tiếp tục bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và tuân thủ chính sách, pháp luật của Nhà nước bao gồm Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Nhà nước điều hành đảm bảo ổn định vĩ mô, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp ổn định hoạt động, có nguồn thanh toán đầy đủ, đúng hạn cho nhà đầu tư theo hợp đồng trái phiếu.

Đồng thời, Nhà nước tạo cơ chế xử lý bằng biện pháp kinh tế, tuân thủ quy luật thị trường theo quy định của pháp luật hiện hành và khuyến khích doanh nghiệp và nhà đầu tư thỏa thuận phương án thanh toán trái phiếu trong trường hợp doanh nghiệp không thể thanh toán đầy đủ, đúng hạn nợ gốc, lãi trái phiếu theo phương án phát hành, đảm bảo an ninh trật tự trên phương châm “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

Trong khi đó, doanh nghiệp có trách nhiệm đến cùng với các khoản nợ và không chuyển trách nhiệm, rủi ro của doanh nghiệp thành trách nhiệm, rủi ro của Nhà nước. Đồng thời, cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm việc doanh nghiệp chây ỳ không trả nợ và các trường hợp lợi dụng gây rối an ninh trật tự. Nhà đầu tư tự đánh giá khả năng tổ chức phát hành trái phiếu thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi, gốc trái phiếu và chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý từ cấp Luật và tái cấu trúc thị trường doanh nghiệp theo hướng khuyến khích phát hành ra công chúng, tiến tới phát hành riêng lẻ chỉ tập trung vào nhà đầu tư tổ chức.

Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Tổ trưởng Tổ công tác đánh giá cao sự phối hợp tích cực của các bộ, ngành - thành viên tổ công tác trong thời gian qua. Đồng thời cho biết sẽ ghi nhận, tiếp thu các ý kiến góp ý, sớm hoàn thiện báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu để có những biện pháp phù hợp, kịp thời tháo gỡ vướng mắc cho thị trường trường trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian tới.

Trước tiên là tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến thị trường, trong đó nhấn mạnh đến phạm vi trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó là các giải pháp về điều hành kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định môi trường đầu tư, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho thị trường bất động sản, hoạt động sản xuất kinh doanh…

Ngoài ra là các biện pháp bổ sung, tăng cường trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành trái phiếu đối với nhà đầu tư, đặc biệt là trách nhiệm trả nợ trái phiếu đến hạn.

“Bộ Tài chính sẽ kiểm soát chặt, kiểm soát thường xuyên, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, phát hiện các trường hợp thao túng, gian lận sẽ chuyển cơ quan điều tra, công khai thông tin về các vụ việc vi phạm”, Bộ trưởng nhấn mạnh.