Xuân về, trẩy hội non nước Tây Thiên

Đặc biệt, năm 2020, “Tín ngưỡng thờ Quốc Mẫu Tây Thiên”, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là dấu mốc có ý nghĩa quan trọng, khẳng định sự trường tồn của tín ngưỡng thờ Mẫu trong tâm thức mỗi người dân đất Việt.

Suy tôn đạo Mẫu thiêng liêng

Quốc mẫu Tây Thiên (Quốc mẫu Lăng Thị Tiêu) được Hùng Chiêu Vương thứ 7 lập làm Chính Vương Phi, có công giúp vua dẹp giặc, mở mang bờ cõi, thống nhất giang sơn, dạy dân trồng lúa, giữ lửa trong buổi bình minh của dân tộc. Xong việc nước, bà lại trở về quê hương tại thôn Đông Lộ, xã Đại Đình, huyện Tam Đảo ngày nay, rồi “hóa” tại đây.

Du khách nô nức trẩy hội Tây Thiên

Sau khi mất, bà tiếp tục hiển linh giúp các triều đại đánh giặc, giữ nước nên được suy tôn Quốc mẫu. Tưởng nhớ công ơn người Mẹ dân tộc có công mở mang bờ cõi, người dân trong vùng đã lập đền thờ Quốc mẫu Tây Thiên trên đỉnh núi Thạch Bàn, thuộc dãy Tam Đảo.

Bên cạnh Đền Thượng thờ vị Quốc mẫu Tây Thiên, quần thể danh thắng Tây Thiên còn có nhiều ngôi đền thờ các vị Mẫu thần nổi tiếng cai quản trời, đất, núi, rừng như: Mẫu Thượng Thiên, Mẫu Thượng Thoải, Mẫu Thượng Ðịa và Mẫu Thượng Ngàn.

Không chỉ là nơi lưu danh và suy tôn đạo Mẫu, quần thể di tích danh thắng Tây Thiên còn biết đến là một trong những trung tâm Phật giáo lớn và ra đời sớm nhất ở Việt Nam. Trong phạm vi chiều dài 11km, chiều ngang 1km của khu di tích tập trung 8 ngôi đền, chùa cổ, nằm ẩn mình dưới những cánh rừng già, thông "reo", chim hót, suối chảy róc rách tạo nên một bản hòa ca giữa mênh mang sông núi. Phía dưới Đền thờ Quốc mẫu Tây Thiên là hệ thống đền – miếu cổ: Đền Trình, đền Thõng, miếu - đền Cô, miếu - đền Cậu, suối Bạc, suối Vàng, suối Giải oan...

Hơn nữa du khách lên Tây Thiên còn có thể dừng chân thăm viếng Thiền viện Trúc Lâm Tây Thiên nằm trên một ngọn đồi cao 300m so với mực nước biển và rộng 4,5 ha.

Du khách thả bước trên trục hành lễ trung tâm văn hóa lễ hội Tây Thiên

Đến đây, du khách có thể cảm nhận tín ngưỡng thờ Mẫu và Phật giáo hòa quyện vào nhau, tạo thành một bầu không khí thanh tịnh, linh thiêng ít nơi nào có được. Ðây cũng là lý do khu danh thắng Tây Thiên luôn được du khách ví như chuyến về nguồn hoan hỉ: “Đến với Phật, về với Mẫu”.

Lạc bước nơi cõi Phật cảnh tiên

Ngoài giá trị tâm linh vĩnh hằng, Khu thờ mẫu Tây Thiên trên núi Thạch Bàn còn nổi tiếng là vùng sơn thủy mà nhà thơ Cao Bá Quát đã miêu tả: “Chín khúc suối về trăm núi lượn / Chừng cao nửa ngọn ấy Tây Thiên”.

Vì vậy, hành trình về nguồn chinh phục đỉnh Tây Thiên càng thêm thú vị khi đồng thời là hành trình chiêm bái cõi tâm linh an yên thoát tục, vừa thưởng ngoạn cảnh đẹp của sắc nước mênh mang. Những lớp mây lảng bảng dạo chơi quanh các đỉnh núi, len lỏi qua mái chùa cong cong, bao phủ khắp cảnh vật đã đủ khiến du khách thấy mình như thể đang lạc bước nơi cõi Phật cảnh tiên.

Lễ rước kiệu

Trong Kiến Văn Tản Lục của Lê Quý Đôn cũng có đoạn tả về Tây Thiên: “Bên dưới sắc nước như chàm, sâu thẳm không thấy đáy; sườn núi có Tây Thiên cổ tự, cảnh sắc thanh nhã. Trên đỉnh núi có chùa Đồng Cổ; từ phía tả khe Giải Oan trèo lên núi đến hồ sen, nước xanh biếc, trong hồ có thứ đá lạ và có sen đỏ, hoa nở bốn mùa. Hai bên ngoài hồ, suối từ sườn núi chảy ra, bên tả là suối Bạc, bên hữu là suối Vàng…”.

Những ngôi cổ tự ẩn hiện trong sương mù nơi núi rừng kì vĩ, như dẫn lối những người con phương xa đến gần hơn những điều huyền bí và linh thiêng. Đến với Phật là đến nơi thoát tục, còn về với Mẫu là hành trình về trong lòng mẹ, được mẹ chở che, ban cho yêu thương và mong cầu một năm mới nhiều sức khỏe, an yên và toại nguyện.

Giờ đây, một mùa Xuân mới lại về với đất trời, đó cũng là lúc tiếng trống khai hội Tây Thiên Xuân Tân Sửu 2021 chuẩn bị vang lên vào dịp Rằm tháng Hai âm lịch. Còn gì thú vị hơn khi ngồi trong cabin cáp treo lướt trôi trên dòng Thác Bạc, phiêu bồng tìm về chốn mây ngàn núi biếc, giữa mênh mang đất trời Tây Thiên, gửi lời thỉnh cầu đến vị Quốc mẫu dân tộc, ban cho một năm mưa thuận gió hòa, nước nhà phồn thịnh!