Trầu têm cánh phượng - nét đặc trưng văn hóa Hà Nội

Miếng trầu, quả cau có vai trò quan trọng trong đời sống vật chất và tinh thần của người Việt. Ăn trầu cũng là nét đẹp văn hóa của dân tộc ta từ xa xưa.

Cau ngon phải là cau bánh tẻ, không già, không non, vừa tới hạt. Mua trầu phải chọn lá hơi ánh vàng, nhỏ, dày, tươi. Vôi tôi thì phải chọn vôi xứ Đoài - Sơn Tây.

Người têm trầu cũng phải khéo léo từ lựa chọn trầu, lá trầu cho tới cắt tỉa thành cánh phượng. Ảnh: Hoài An

Cô Nguyễn Thị Hương có thâm niên hơn chục năm bán trầu cau ở chợ Đồng Xuân chia sẻ, "Đây là địa điểm bán trầu cau quanh năm cho người dân Hà Nội. Thường người dân mua trầu cau đều biết ngay địa chỉ này. Tết đến thì lượng khách mua có tăng lên nên trầu, cau cũng nhiều hơn. Giá cả có tăng chút xíu so với ngày thường".

Muốn têm trầu cánh phượng thì người ta phải gấp đôi lá trầu lại theo chiều dọc, sau đó đưa một nhát dao hơi xéo vào hai bên phiến lá, khoảng từ giữa lá lên phía cuống, nhưng không được để đứt.

Dao bổ cau phải sắc để bổ cau cho đẹp, hạt không bị long, bị vỡ. Ảnh: Hoài An

Phần giữa lá, xén bỏ hai bên mép lại cho thẳng như têm trầu ăn thường ngày, đoạn phết một chút vôi ở giữa, rồi cuộn lại; sau đó dùi một lỗ ở giữa cuộn trầu, xong gài cuống lá vào cho chặt.

Hai rẻo lá hình cong được cắt gần sát cuống lúc đầu, vì không cuộn nên vểnh lên trông như đôi cánh của con chim phượng.

Tỉa lá trầu phải nhanh, dứt khoát thì lá uốn mới đẹp được. Ảnh: Hoài An

Miếng trầu ngày xưa làm cho người ta gần gũi nhau, cởi mở với nhau hơn. Miếng trầu sẽ nhân lên niềm vui, khách đến được mời trầu, tiệc cưới có đĩa trầu để chia vui, ngày lễ, tết, ngày hội miếng trầu với người lạ để làm quen, kết bạn.

Trầu têm cánh phượng còn được gọi là Trầu cánh quế. Ảnh: Hoài An

Trầu têm cánh phượng có màu xanh xen lẫn màu đỏ đem đến không khí Tết đang cận kề. Ảnh: Hoài An

Người sang ăn trầu têm cánh phượng đựng trong cơi sơn son. Người bình dân ăn trầu têm cuộn tròn hình kén, đơn giản. Người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung, xưa kia coi việc têm trầu là một nghệ thuật. Qua cử chỉ têm trầu, ăn trầu để phán đoán phong cách, tính nết cũng như nếp sống của một con người.