Tỉnh Lai Châu: Bộ đội quân hàm xanh, thắp sáng con đường số hóa

Ánh sáng của con chữ và internet trên triền núi

Buổi sớm ở Ma Thù Làng luôn bắt đầu bằng tiếng gió hun hút từ thung sâu vọng lên. Thượng tá Quản Anh Tuấn, Chỉ huy trưởng Đồn Biên phòng Ma Thù Làng, đứng trước cổng đơn vị, mắt hướng về con dốc nối xuống bản Lèn Chư.

Anh bảo, quen với cái rét cắt da, quen với những buổi xuống bản đầu ngày dù sương vẫn còn phủ trắng lối đi. “Công việc của chúng tôi giờ không chỉ tuần tra giữ vững đường biên mà còn giúp dân bắt kịp với đời sống số. Muốn dân hiểu công nghệ, cán bộ phải đến với dân thật nhiều.”

Bộ đội biên phòng tỉnh Lai Châu lan tỏa kỹ năng số tới đồng bào vùng biên giới

Đường xuống bản ngày mưa thì trơn trượt, ngày nắng lại bụi nâu quấn theo từng bước chân. Nhưng tổ công tác vẫn mang theo máy tính bảng, bộ phát sóng mini và những tờ hướng dẫn dịch vụ công trực tuyến. Nơi họ dừng chân là căn nhà gỗ của ông Liều A Thông, người đàn ông trung niên của bản Lèn Chư, cuộc đời gắn với ruộng nương và những mùa nắng gió không đổi. Ông Thông vốn xa lạ hoàn toàn với smartphone, vậy mà từ ngày được bộ đội biên phòng hướng dẫn, chiếc điện thoại cũ trở thành trợ thủ đắc lực.

Ông kể trong niềm vui thật thà: “Trước kia có việc làm giấy tờ phải đi cả ngày đường, trời mưa thì chịu. Giờ cán bộ dạy tôi nộp giấy tờ trên mạng. Chỉ bấm vài cái là xong”. Nói xong, ông cẩn thận mở ứng dụng dịch vụ công, mắt sáng lên vì cảm giác làm được điều mới mẻ. Điều khiến ông Thông vui hơn cả là có thể gọi video cho đứa cháu đang học nghề dưới xuôi. Khi hình ảnh đứa nhỏ hiện lên qua màn hình, khoảng cách mấy trăm cây số bỗng thu lại chỉ còn trong một khoảnh khắc.

Kỹ năng số giúp nhiệm vụ bảo vệ vùng biên giới thêm vững chắc

Thượng tá Quản Anh Tuấn bảo rằng, nhiều người dân vẫn còn tâm lý e dè khi tiếp cận công nghệ, bởi chưa quen, sợ làm sai. “Chúng tôi phải dạy từng bước nhỏ, từ mở điện thoại đến tra cứu thông tin. Có người phải hướng dẫn ba, bốn lần mới nhớ, nhưng khi họ làm được thì phấn khởi lắm. Thu hẹp khoảng cách số cũng có nghĩa là giúp người dân tự tin hơn, bớt mặc cảm vì sinh sống ở vùng cao”. Công việc ấy nhìn thì nhỏ, nhưng thực chất là cả quá trình kiên trì, đòi hỏi sự tận tâm của người lính biên phòng – những người nhìn xa hơn nhiệm vụ tuần tra, để thấy rằng một bản làng biết sử dụng công nghệ chính là một bản làng sống an toàn và gắn kết với chính quyền hơn.

Nhịp sống mới bên những con đường sương phủ

Từ Ma Thù Làng sang Dào San là hành trình dài với những dải núi nối nhau trùng điệp. Vùng đất này trước đây nghèo về hạ tầng, thiếu đường, thiếu điện, thiếu kết nối, mỗi thông tin từ xã lên huyện đôi khi phải mất nửa ngày đường. Nhưng vài năm trở lại đây, sự thay đổi đến từ những điều rất nhỏ: một điểm wifi đặt ở nhà văn hóa, một lớp hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh, một buổi tuyên truyền về phòng chống lừa đảo qua mạng. Dần dần, bản làng thay đổi theo cách ít ai ngờ.

Khi chiều xuống, lớp sương bạc bao lấy những nếp nhà gỗ trên sườn núi. Tổ tuyên truyền của Đồn Biên phòng Dào San tập hợp bà con ở sân nhà văn hóa để hướng dẫn thanh toán điện tử. Người già ngồi cạnh người trẻ, ai cũng tập trung vào chiếc điện thoại sáng lên trong tay. Có cụ run run vì lần đầu chạm vào màn hình cảm ứng. Có cô gái trẻ bỡ ngỡ tìm mã QR. Sự kiên trì của người lính biên phòng khiến cả không gian nhỏ như ấm lại giữa lạnh núi.

Ban Chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh Lai Châu thực hiện "chiến dịch" tặng điện thoại thông minh cho bà con vùng biên giới

Thiếu tá Sùng A Hùng, chính trị viên phó đồn biên phòng Dào San, bảo rằng, muốn dân thay đổi thói quen không dễ nhưng không thể vì khó mà bỏ. Có buổi trời mưa, cả điểm hướng dẫn chỉ có ba người đến, nhưng các anh vẫn giảng giải như lớp đông đủ. “Chỉ cần một người biết, họ sẽ hướng dẫn ba người khác. Đó là cách công nghệ đi từ nhà này sang nhà khác, từ bản này sang bản kia”, thiếu tá Hùng chia sẻ.

Một thay đổi quan trọng nữa là sự kết nối của trẻ em vùng cao. Trước kia, bài học trực tuyến chỉ nghe qua loa trên đài phát thanh. Nay, với sự hỗ trợ của đồn biên phòng, điểm trường được lắp đặt mạng internet, học sinh có thể tiếp cận những bài giảng mới. Những đứa trẻ vốn chỉ biết đến nương ngô, ruộng lúa giờ đã biết tra cứu kiến thức, biết xem video học tập, biết gửi bài tập qua nền tảng trực tuyến. Đó là sự thay đổi của cả một thế hệ, của những ước mơ mở dần ra như cánh cửa mới.

Ông Liều A Thông nhìn vào ánh sáng của chiếc smartphone rồi chậm rãi nói: “Công nghệ giúp mình gần với cán bộ, gần với người thân. Mình không còn cảm giác bị bỏ lại phía sau.” Câu nói ấy như tóm gọn tất cả giá trị của hành trình mang internet, mang tri thức và niềm tin đến với đồng bào vùng cao – hành trình mà người lính biên phòng luôn đi đầu.

Biên cương vững chắc hơn nhờ những người biết dùng công nghệ

Trong buổi làm việc với đoàn công tác Hội Nhà báo TP Hà Nội, Đại tá Lê Công Thành, Phó Chính ủy Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu, nhấn mạnh rằng chuyển đổi số ở vùng biên không chỉ là việc giúp dân bớt khó khăn mà còn là lợi ích trực tiếp đối với nhiệm vụ bảo vệ biên giới. Ông nói, người dân chính là lực lượng quan trọng trong việc giữ vững an ninh biên giới. Khi họ nắm bắt thông tin kịp thời, biết sử dụng công nghệ, họ sẽ biết cách thông báo nhanh khi có tình huống bất thường. Điều đó giúp lực lượng biên phòng phản ứng sớm, xử lý hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Đại tá Lê Công Thành, Phó Chính ủy Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu làm việc với đoàn công tác Hội Nhà báo TP Hà Nội.

Đại tá Thành cho rằng tội phạm hiện nay lợi dụng không gian mạng để lôi kéo, truyền bá thông tin sai trái, lừa đảo xuyên biên giới. Để chống lại, không chỉ cần củng cố lực lượng chuyên môn mà còn cần xây dựng “hàng rào mềm” chính là tri thức số cho người dân. “Một người dân biết cách nhận diện tin giả, biết chống lại lừa đảo, biết báo ngay cho biên phòng khi xuất hiện đối tượng khả nghi – đó là sự an toàn mạnh mẽ nhất cho vùng biên,” ông nói.

Cũng theo Đại tá Thành, các đồn Ma Thù Làng và Dào San đang là hai điểm sáng trong xây dựng tổ công nghệ số cộng đồng. Bộ đội biên phòng phối hợp với đoàn thanh niên, hội phụ nữ, cán bộ xã để hình thành những nhóm hỗ trợ kỹ năng sử dụng nền tảng số. Ở những nơi sóng yếu, các anh mang thiết bị tăng cường tín hiệu; ở những nơi chưa quen với Smartphone, các anh đến tận nhà hướng dẫn. Nỗ lực nối dài từng ngày, và thành quả đôi khi chỉ là một cụ già biết tra cứu thông tin y tế, một hộ dân biết nộp hồ sơ trực tuyến – nhưng từng việc nhỏ ấy tạo thành sức mạnh lớn.

Tặng ấn phẩm đặc biệt của báo Tuổi trẻ Thủ đô tới cán bộ, chiến sỹ tại đồn biên phòng Dào San, tỉnh Lai Châu.

Trên đường trở về đồn lúc chiều muộn, Thượng tá Quản Anh Tuấn bảo rằng công việc của người lính biên phòng chưa bao giờ dừng lại ở nhiệm vụ quân sự. “Chúng tôi bảo vệ biên giới, nhưng bảo vệ bằng cả trái tim. Để dân yên ổn, để bản làng đi lên, để đời sống tốt hơn – đó cũng là giữ biên giới.” Anh kể rằng nhiều lần đi tuyên truyền ban đêm, đường tối, trời rét, nhưng khi thấy ánh mắt người dân vui vì biết thêm điều mới, mọi mệt mỏi tan đi.

Đêm xuống trên Phong Thổ, sương rơi thành từng lớp mỏng phủ lên đồi núi. Nhưng trong mỗi ngôi nhà nhỏ, ánh sáng từ màn hình điện thoại, từ chiếc máy tính bảng của các lớp học trực tuyến, từ điểm phát wifi cộng đồng… vẫn sáng lên giữa làn sương. Đó không chỉ là ánh sáng của công nghệ, mà là ánh sáng của sự đổi thay.

Những người lính quân hàm xanh vẫn tiếp tục hành trình lặng lẽ của mình, đi từng bước vững chắc trên con đường số nơi biên cương. Họ mang tri thức, mang niềm tin, mang sự kết nối đến với từng hộ dân. Nhờ họ, khoảng cách giữa núi cao và phố thị đang ngắn lại, từng ngày, từng giờ. Và nhờ họ, biên giới không còn chỉ là những cột mốc, mà là những cộng đồng mạnh mẽ, tự tin và chủ động trong cuộc sống mới.