Thí điểm điều trị bệnh nhân Covid-19 tại nhà: Mỗi gia đình trở thành"home care"

Tại Hội nghị tập huấn trực tuyến về quản lý, điều trị và chăm sóc người nhiễm SARS-CoV-2, người bệnh COVID-19 sáng 13/8, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long thông tin Bộ Y tế đã sửa đổi phác đồ điều trị trên cách thức tiếp cận rộng rãi hơn, đảm bảo tiếp cận tốt nhất với tất cả loại thuốc.

"Tới đây ngành y tế sẽ triển khai thí điểm chương trình điều trị tại nhà tại TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh, thành phố khác khi có ca nhiễm tăng nhanh, vượt quá khả năng thu dung, điều trị của các cơ sở; để đảm bảo vấn đề quản lý và điều trị bệnh nhân Covid-19 ở tại nhà, ở các cơ sở thu dung, điều trị ban đầu. Tầng điều trị này rất quan trọng để bệnh nhân được tiếp cận nhanh nhất với dịch vụ y tế" - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói.

Cố gắng điều trị, không để bệnh nhân COVID-19 nhẹ chuyển biến sang trung bình rồi thành nặng

Bên lề hội nghị, trao đổi với phóng viên báo chí, PGS.TS Lương Ngọc Khuê- Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết: Trong thời gian qua, với sự lây lan nhanh của dịch bệnh, của biến chủng Delta, số ca mắc COVID-19 tại nước ta tăng rất nhanh. Phân tích dịch tễ, ca bệnh lâm sàng cho thấy khoảng 80% ca mắc là người không có triệu chứng và triệu chứng nhẹ, còn lại 20% là những người có biểu hiện vừa, trung bình.

Trong số 20% những trường hợp vừa và trung bình này có 5% chuyển biến nặng và 0,5-1% diễn tiến rất nặng. Từ mô hình này cũng như kinh nghiệm trong điều trị, Bộ Y tế đã đưa ra chiến lược điều trị mới, cụ thể và bổ sung cho chiến lược hiện nay.

Cụ thể, trước kia việc điều trị bệnh nhân COVID-19 được phân 3 tuyến: nặng điều trị ở tuyến trung ương, trung bình ở bệnh viện tỉnh và nhẹ ở bệnh viện huyện.

Theo Cục trưởng Lương Ngọc Khuê: Căn cứ trên kinh nghiệm quốc tế, mô hình về triệu chứng bệnh học, các chuyên gia nhận thấy có thể điều trị được bệnh nhân COVID-19 tại nhà. "Mỗi gia đình trở thành "home care", phòng y tế ở đó.

Thứ nhất, Bộ Y tế đã yêu cầu tất cả các bệnh viện trên toàn quốc đều cần chuẩn bị sẵn sàng ít nhất 40% giường bệnh để tiếp đón bệnh nhân khi dịch lan rộng.

Đây là một trong những chính sách nhằm đảm bảo người bệnh ở tất cả các tuyến khi nhiễm bệnh đều được tiếp cận từ tuyến y tế cơ sở, bệnh viện huyện, cả công và tư.

Song song với đó các đơn vị vẫn phải điều trị cho người bệnh thông thường. Đây là mô hình bệnh viện tách đôi.

Thứ hai, mô hình điều trị tại cộng đồng. Khoảng 80% người bệnh có thể điều trị tại nhà, cơ sở dã chiến không phải là bệnh viện.

Với tầng điều trị thứ 3 cho bệnh nhân nặng, cần thầy thuốc giỏi, máy móc tốt.

"Bộ Y tế đã xây dựng đề án thành lập hơn 30 trung tâm hồi sức cấp cứu tích cực trong toàn quốc, cứ 2-3 tỉnh có một trung tâm hồi sức tích cực được đầu tư máy móc. Chúng ta cố gắng tư vấn, điều trị, không để bệnh nhân nhẹ chuyển biến sang trung bình rồi thành nặng.

Đồng thời tất cả các tuyến đều có kết nối telehealth với nhau, với trung tâm chỉ huy đặt tại Bộ Y tế để có sự tư vấn về chuyên môn kịp thời"- Cục trưởng Lương Ngọc Khuê nói.

Mỗi gia đình trở thành "home care"

Tuy nhiên theo Cục trưởng Lương Ngọc Khuê: Cùng với phân tầng điều trị, hiện nay số lượng ca bệnh tăng cao. Vì thế, cần có sự thay đổi về chiến lược điều trị nhằm giảm tỷ lệ tử vong và đảm bảo tất cả người bệnh được tiếp cận y tế.

Cũng theo Cục trưởng Lương Ngọc Khuê: Căn cứ trên kinh nghiệm quốc tế, mô hình về triệu chứng bệnh học, các chuyên gia nhận thấy có thể điều trị được tại nhà, tại gia đình.

"Mỗi gia đình trở thành "home care", phòng y tế ở đó. Chúng tôi đang xây dựng hướng dẫn thật kỹ như bệnh nhân khi ở nhà thì chăm sóc sức khỏe, cách ly như thế nào; khi diễn biến có sốt, ho, bắt đầu khó thở thì phải liên hệ với ai, đến đâu"- PGS.TS Lương Ngọc Khuê nói.

Mô hình chăm sóc, theo dõi, cách ly F0 tại nhà cũng sẽ như việc cách ly F1, F2 tại nhà trước đó; đảm bảo không lây nhiễm chéo cho người trong gia đình, ra ngoài cộng đồng.

Bên cạnh đó, tăng cường tư vấn cho người bệnh thông qua ứng dụng công nghệ thông tin như qua điện thoại, zoom, zalo, viber…

Điều trị bệnh nhân COVID-19 tại nhà: Phải áp dụng đúng nơi, đúng chỗ, đúng điều kiện

Theo Cục trưởng Lương Ngọc Khuê, vấn đề đặc biệt quan trọng là việc sử dụng thuốc tại gia đình. Hiện Bộ có chiến lược là cấp những "túi thuốc an sinh" cho các gia đình, cũng như tăng cường tư vấn cho mọi người trong gia đình, cộng đồng để giúp người nhiễm bệnh an tâm, không kỳ thị, người trong gia đình được đảm bảo.

Dù vậy, PGS.TS Lương Ngọc Khuê cũng nhấn mạnh mô hình này phải áp dụng đúng nơi, đúng chỗ, đúng điều kiện.

Việt Nam khác nước ngoài ở mô hình gia đình "tứ đại đồng đường" có ông, bà, bố mẹ và cháu cùng sống tại nhà; điều kiện sống; điều kiện công nghệ thông tin ở mỗi nơi, mỗi vùng cũng có sự khác biệt.

"Có những gia đình chỉ có mấy chục mét để sống thì việc có chỗ cho người bệnh sinh hoạt riêng là rất khó. Chúng ta phải tính đến tất cả những điều đó khi xây dựng hướng dẫn để làm sao mô hình đi vào thực tiễn. Sắp tới, chúng tôi sẽ đẩy mạnh áp dụng thí điểm tại TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành có số mắc tăng cao"- PGS.TS Lương Ngọc Khuê chia sẻ.

Trong điều trị bệnh nhân COVID-19, người bệnh sẽ được cán bộ y tế tuyến cơ sở, bác sĩ gia đình, bác sĩ tại địa phương và các khu vực, cộng thêm mạng lưới bác sĩ tình nguyện hỗ trợ tư vấn.

Đây chính là tầng thứ nhất trong phân tầng điều trị. Tại đây chỉ cần một tổ y tế theo dõi, không cần phải có máy thở nhưng có các điều kiện chăm sóc theo dõi về chỉ số sinh tồn, lấy mẫu xét nghiệm.

Trong hướng dẫn điều trị hiện nay, Bộ Y tế đã đưa ra vấn đề quan trọng đó là tư vấn tâm lý. Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, đại dịch cũng như thảm hoạ, người mắc bệnh rất lo lắng, tâm lý xao động, có diễn biến lo lắng, không biết điều trị thế nào, ở đâu, thuốc gì...