Thế giới tuần qua: Quan hệ Mỹ-Trung leo thang căng thẳng; làn sóng COVID-19 thứ hai rình rập

Mỹ-Trung sa vào cuộc khẩu chiến mới

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Des Moines, Iowa ngày 30/1. Ảnh: AFP/TTXVN

Tuần qua, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã bị đẩy lên một nấc mới, liên quan đến tranh cãi về nguồn gốc đại dịch viêm đường hô hấp cấp (COVID-19) và sự hoài nghi về việc Bắc Kinh có tôn trọng cam kết trong thỏa thuận thương mại "Giai đoạn 1" hay không.

Ngày 14/5, phát biểu trên chương trình của kênh Fox News, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ có thể cắt đứt hoàn toàn quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và ngay lúc này ông “không muốn đối thoại” với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình mặc dù mối quan hệ vẫn còn tốt.

Những phát biểu được đánh giá là cứng rắn này nhằm vào Trung Quốc được đưa ra hai ngày sau khi Chính quyền Washington chỉ đạo không đầu tư các khoản tài sản trợ cấp liên bang vào các thực thể của người Trung Quốc. Bên cạnh đó, Bộ Thương mại Mỹ thông báo sẽ sửa đổi một quy định xuất khẩu nhằm hạn chế hoạt động thu mua chất bán dẫn của Huawei. Ngày 14/5, Tổng thống Trump tuyên bố gia hạn lệnh cấm đối với Huawei đến tháng 5/2021, không cho phép các công ty Mỹ mua và sử dụng thiết bị viễn thông của tập đoàn công nghệ Trung Quốc này.

Trong một vài tháng trở lại đây, Tổng thống Trump và một số quan chức cấp cao Mỹ cáo buộc Trung Quốc đã không cảnh báo cho thế giới mức độ nghiêm trọng của dịch COVID-19 dẫn đến sự lây lan dịch bệnh trên toàn cầu và khiến kinh tế thế giới suy thoái. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 3/5 nói rằng Washington “có bằng chứng” cho thấy virus SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ một phòng thí nghiệm ở thành phố Vũ Hán (Trung Quốc). Tuy nhiên, Trung Quốc đã bác bỏ các cáo buộc, khẳng định nước này luôn minh bạch thông tin.

Không chỉ tranh cãi về nguồn gốc COVID-19, quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng còn do Washington hoài nghi về việc Trung Quốc tuân thủ cam kết mua hàng hoá trị giá 200 tỷ USD của Mỹ. Ngày 11/5, Tổng thống Trump khẳng định ông không ủng hộ Mỹ mở lại các cuộc đàm phán với Trung Quốc về thỏa thuận thương mại "Giai đoạn 1" mà hai nước đã thống nhất hồi đầu năm 2020.

Theo thỏa thuận, Bắc Kinh cam kết mua ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và các dịch vụ của Mỹ trong hai năm, đổi lại Washington sẽ không áp thuế đối với 160 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc. Tuy nhiên, trên thực tế mặc dù mua thêm đậu tương và năng lượng từ Mỹ, song Trung Quốc cũng tăng lượng mua từ các nước khác và giảm hơn 2 lần tỷ lệ mua trong khung thời gian hai năm của thỏa thuận.

Phản ứng trước những tuyên bố cứng rắn để ngỏ khả năng cắt đứt quan hệ của nhà lãnh đạo Mỹ, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 15/5 yêu cầu Mỹ hợp tác với để đạt được mối quan hệ ổn định, từ đó có lợi cho cả hai bên. Trung Quốc cũng hối thúc Mỹ chấm dứt "sự cấm đoán vô lý đối với Tập đoàn Huawei và các doanh nghiệp Trung Quốc".

Các nước lo ngại làn sóng dịch bệnh thứ hai

Trung tâm xét nghiệm COVID-19 tại Seoul, Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap/TTXVN

Thế giới đã trải qua một tuần chứng kiến các ca mới lây nhiễm COVID-19 trong cộng đồng tại một số quốc gia châu Á, báo hiệu nguy cơ về làn sóng dịch bệnh thứ hai và cho thấy tình huống khó xử của các chính phủ trên toàn thế giới khi vừa phải tìm cách khôi phục nền kinh tế đình trệ vừa phải kiểm soát đại dịch.

“Với một bộ phận người mắc bệnh không có triệu chứng, các ca mắc mới nảy sinh từ những nguồn không xác định. Việc tái mở xã hội dẫn tới nhiều các ca mắc mới xuất hiện là điều không thể tránh khỏi”, ông Nicholas Thomas – Phó Giáo sư chuyên về y tế cộng đồng tại Đại học Hong Kong (Trung Quốc) – nhận định.

Tại Hong Kong, một bệnh nhân 66 tuổi không có lịch sử đi về từ vùng dịch đã chấm dứt 23 ngày không có ca nhiễm trong cộng đồng của đặc khu kinh tế này.

Trong Trung Quốc, ổ dịch mới với trên 20 ca nhiễm tại Đông Bắc đã buộc giới chức áp đặt các biện pháp hạn chế di chuyển tại hai thành phố. Các trường học vừa mở lại cho học sinh đã một lần nữa cho đóng cửa ở ba thành phố với tổng dân số 13 triệu người. Phát hiện một ca nhiễm COVID-19 trong cộng đồng sau hơn một tháng tại Vũ Hán, lo sợ dịch quay trở lại, giới chức địa phương quyết định xét nghiệm toàn bộ dân cư thành phố 11 triệu dân.

Nằm cách Trung Quốc không xa, giới chức trách Hàn Quốc đã xác định trên 100 ca mắc COVID-19 mới ở một vài câu lạc bộ đêm ở Itaewon. Giới chức y tế đang cố gắng xét nghiệm cho trên 5.500 người đến thăm những câu lạc bộ đêm này kể từ cuối tháng 4/2020. Đợt bùng phát mới đe dọa dập tắt những thành công mà chiến lược chống COVID-19 của Hàn Quốc trước đó đạt được.

Trong khi đó, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ngày 11/5 thông báo xem xét dỡ bỏ lệnh phong tỏa toàn quốc được áp dụng kéo dài 7 tuần, trong bối cảnh quốc gia Nam Á này ghi nhận số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 theo ngày ở mức cao kỷ lục.

“Thực tế hiện tại đã chứng minh đại dịch vẫn còn tiếp diễn lâu dài”, Wu Zunyou – trưởng ban dịch tễ học tại Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh (CDC) – phát biểu trên sóng truyền hình quốc gia vào đầu tuần.

Tại châu Âu – khu vực cho phép một số quốc gia nối lại một số hoạt động kinh tế và phần nào quay trở lại cuộc sống bình thường trước kia, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cảnh báo về làn sóng mắc COVID-19 thứ hai. Trong cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Telegraph ngày 14/5, Tiến sĩ Hans Kluge - Giám đốc khu vực châu Âu của WHO - nhấn mạnh rằng mặc dù số ca mắc COVID-19 tại một số nước như Anh, Pháp và Italy đã bắt đầu giảm, nhưng điều đó không có nghĩa là đại dịch đang đi đến hồi kết. Ông cảnh báo tâm dịch của châu Âu đang ở phía Đông, với số ca nhiễm SARS-CoV-2 gia tăng mạnh tại Nga, Ukraine, Belarus và Kazakhstan.

Kể từ lần đầu tiên bùng phát tại thành phố Vũ Hán (Trung Quốc) từ tháng 12/2019, dịch COVID-19 đã lây lan ra 213 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Theo thống kê trên trang worldometers, tính đến ngày 16/5, thế giới ghi nhận tổng cộng ít nhất 4,6 triệu ca nhiễm virus SARS-CoV-2, trong đó có 308.852 người thiệt mạng.