Thanh tra Chính phủ chỉ rõ sai phạm về khai thác khoáng sản ở Hòa Bình

Mới đây, Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản, quản lý sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường và việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tình Hòa Bình (giai đoạn 2011-2018).

Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm trong khai thác khoáng sản tại Hòa Bình

Thất thu ngân sách nhà nước từ kê khai sai

Theo đó, đối với công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản. Thanh tra Chính phủ nêu rõ, giai đoạn 2008-2018, UBND tỉnh Hòa Bình không ban hành quyết định quy định về tỷ lệ quy đổi khoáng sản nguyên khai tính phí bảo vệ môi trường, vi phạm quy định của Bộ Tài chính và Chính phủ.

Ngày 17/7/2019, UBND tỉnh Hòa Bình ban hành quy định về khối lượng riêng, hệ số nở rời từ thể tự nhiên sang thể nguyên khai, tỷ lệ quy đổi từ số lượng khoáng sản thành phẩm ra số lượng nguyên khai của một số khoáng sản trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên, quyết định có một số nội dung còn nhầm lẫn, không phù hợp với thực tế.

Về phương án cải tạo phục hồi môi trường, hầu hết các điểm mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đã được phê duyệt phương án cải tạo phục hồi môi trường theo quy định, tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, vẫn còn 7 điểm mỏ chưa được phê duyệt, trong đó có 3 dự án đang trình UBND tỉnh Hòa Bình phê duyệt, 2 dự án chưa được phê duyệt, 2 dự án đã thực hiện khai thác nhưng chưa được phê duyệt gồm dự án khai thác mỏ sét của Công ty CP Tập đoàn XD và DL Bình Minh và mỏ đá của Công ty TNHH MTV Thiên Hà - Hòa Bình.

Công tác hướng dẫn, đôn đốc doanh nghiệp thực hiện kê khai và nộp phí bảo vệ môi trường vẫn còn hạn chế, một số doanh nghiệp thực hiện quy đổi khối lượng khoáng sản thành phẩm sang khoáng sản nguyên khai để nộp phí bảo vệ môi trường chưa thống nhất hệ số, chưa nhân với hệ số khai thác lộ thiên theo quy định và vẫn còn nợ phí bảo vệ môi trường.

Đối với các chủ đầu tư dự án khai thác khoáng sản, Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra trực tiếp 17 dự án chưa có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường trong vận hành nhưng vẫn khai thác; việc quan trắc, giám sát môi trường không khí, môi trường nước, môi trường đất chưa đầy đủ về tần suất, vị trí; chưa thực hiện đủ chế độ báo cáo định kỳ kết quả khảo sát môi trường.

Các dự án cũng chưa trồng đủ số lượng cây ngăn bụi tại khu vực khai thác, chưa làm sân công nghiệp, không xây dựng hệ thống mương dẫn đều khắp tường bao...

Trong 17 dự án thanh tra, có 7 dự án chưa được cấp giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường trong quá trình vận hành. Cá biệt có 2 dự án chưa được cấp phép nhưng vẫn hoạt động khai thác là dự án khai thác và chế biến đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường tại xóm Bụt, xã Tân Vinh, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình của Công ty CP Vinh Quang Hòa Bình và dự án khai thác đá vôi tại núi Trũng Đô, xã Cao Dương huyện Lương Sơn của Công ty TNHH Khai thác và chế biến khoáng sản Hiền Lương. Một số doanh nghiệp khai thác khoáng sản kê khai nộp phí bảo vệ môi trường chưa đúng quy định gây thất thu ngân sách nhà nước.

Một số dự án khai thác khoáng sản đã được cấp giấy chứng nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường nhưng không duy trì thực hiện biện pháp bảo dưỡng, bảo trì các công trình bảo vệ môi trường dẫn đến không phát huy hiệu quả, tác dụng.

Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ, dự án khai thác và chế biến đá vôi của Công ty CP Vinh Quang Hòa Bình chưa lắp đặt trạm cân tại khu vực khai thác, dẫn đến không quản lý khối lượng khoáng sản khai thác, không quản lý được tải trọng xe trước khi ra khỏi mỏ theo yêu cầu của Báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt.

Ngoài ra, các dự án vẫn còn một số phương tiện vận tải trong khu vực khai thác, chế biến khoáng sản đã hết hạn kiểm định nhưng vẫn hoạt động, tiềm ẩn mất an toàn giao thông, an toàn lao động trong quá trình vận chuyển khoáng sản.

Trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Hòa Bình

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, để xảy ra vi phạm trên trách nhiệm là của chủ đầu tư các dự án, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Hòa Bình, Cục thuế.

Trách nhiệm để ra sai phạm thuộc về UBND tỉnh Hòa Bình

Trước những vi phạm nghiêm trọng, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình kiểm tra, xác định lại hệ số nở rời từ thể tự nhiên sang thể nguyên khai, tỷ lệ quy đổi từ số lượng khoáng sản thành phẩm sang số lượng nguyên khai của một số loại khoáng sản trên địa bàn tỉnh phù hợp thực tế, tránh gây thất thu ngân sách nhà nước.

UBND tỉnh Hòa Bình cần kiểm tra, rà soát việc thực hiện quy định về quy đổi khối lượng, nhân hệ số khai thác lộ thiên, kê khai khối lượng nộp phí bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên để truy thu đối với các chủ đầu tư dự án khai thác khoáng sản chưa thực hiện đúng quy định trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.

UBND tỉnh Hòa Bình phải kiểm tra, rà soát toàn bộ các dự án khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh và tiến hành xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật đối với chủ đầu tư chưa thực hiện nghiêm túc các yêu cầu của Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt, vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, về khoáng sản theo đúng quy định của Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị xử lý theo quy định đối với 37 dự án còn nợ tiền ký quỹ cải tạo, phụ hồi môi trường với tổng số tiền 6.833.603.000 đồng và các dự án khai thác khoáng sản còn nợ phí bảo vệ môi trường theo quy định.