Sửa Luật Quản lý nợ công, giảm thủ tục, tăng phân cấp

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình dự án luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, nội dung trọng tâm của dự thảo luật là tiếp tục thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền gắn liền với sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và nâng cao hiệu quả quản trị.

Theo đó, dự thảo luật đã bỏ quy định tại Khoản 4 Điều 13 của luật hiện hành, thay vào đó phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hằng năm gắn liền với việc phê duyệt Kế hoạch vay, trả nợ công, nhằm rút ngắn thủ tục.

Dự thảo luật cũng bổ sung nhiệm vụ cho Bộ Tài chính nhằm đảm bảo linh hoạt trong quá trình thực thi và cắt giảm thủ tục hành chính. Đồng thời, giao Bộ Tài chính chủ động điều hành, công bố tài liệu trình kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm.

Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản thống nhất với các đề xuất phân cấp này nhưng đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để bảo đảm quy định phân cấp, phân quyền đi đôi với tăng cường khách quan, minh bạch và quản lý hiệu quả huy động, sử dụng vốn vay.

Quang cảnh phiên họp sáng 3/11.

Dự thảo luật tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc quyết định, sử dụng ngân sách.

Cùng với đó, lự thảo luật sửa đổi theo hướng bỏ quy định cấp tỉnh "lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính" về điều kiện, điều khoản của trái phiếu chính quyền địa phương. Thay vào đó, phân cấp cho UBND cấp tỉnh báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt đề án phát hành trái phiếu.

Thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ, việc sửa đổi này nhằm tăng quyền tự chủ cho địa phương, giảm thủ tục, rút ngắn thời gian phát hành và tạo điều kiện huy động vốn nhanh hơn.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh cần quy định rõ việc giao quyền cho HĐND cấp tỉnh phải đảm bảo trong tổng mức vay được Quốc hội phê duyệt và trong hạn mức bội chi ngân sách địa phương theo quy định, nhằm bảo đảm an toàn nợ công.

Dự thảo luật cũng sửa đổi toàn diện Điều 29 của luật hiện hành nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ vướng mắc để khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài trong thời gian qua.

Dự thảo luật đề xuất bổ sung quy định Bộ, UBND tỉnh, doanh nghiệp Nhà nước,... lập đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài tập trung vào 4 nội dung chính của khoản vay và thư quan tâm (nếu có), giảm bớt hàm lượng thông tin mà cơ quan chủ quản cần cung cấp. Việc này sẽ giảm thời gian và chi phí tuân thủ. Chính phủ kiến nghị chỉnh sửa tại khoản 5 Điều 29 để quy định rõ hơn về nguyên tắc phân bổ, sử dụng vốn vay, và bổ sung điểm mới giao Chính phủ quy định các trường hợp cấp phát cho UBND cấp tỉnh.

Các đại biểu tại phiên họp sáng 3/11.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản thống nhất về chủ trương đơn giản hóa này nhưng đề nghị rà soát về chủ thể đề xuất khoản vay, các trường hợp áp dụng trình tự đặc thù và giao Chính phủ quy định các trường hợp cụ thể để đảm bảo quản lý chặt chẽ, hiệu quả.

Ngoài ra, dự thảo luật mở rộng điều kiện được tiếp cận vốn vay ODA và vay ưu đãi đối với Đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả và trả nợ. Chính phủ cũng kiến nghị bổ sung quy định cơ quan chủ quản báo cáo các trường hợp không đủ điều kiện vay lại để Chính phủ xem xét, cho phép thực hiện theo cơ chế cấp phát.

Đặc biệt, để tháo gỡ vướng mắc về tài sản đảm bảo, Chính phủ kiến nghị giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết, là cơ sở để quy định không yêu cầu tài sản đảm bảo đối với tổ chức khoa học và công nghệ, cơ sở giáo dục đại học công lập khi vay lại.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất quy định đơn vị sự nghiệp công lập được tiếp cận vốn, nhưng đề nghị cân nhắc quy định cơ quan cho vay không bị chịu rủi ro về tín dụng, và đánh giá kỹ lưỡng rủi ro để đảm bảo an toàn nợ công.

Dự thảo luật sửa đổi điều kiện cấp bảo lãnh theo hướng Bộ Tài chính không thực hiện thẩm định mà điều kiện để doanh nghiệp được cấp bảo lãnh là phải được thẩm định bởi ít nhất một tổ chức tín dụng được tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế xếp hạng tối thiểu ở mức thấp hơn một bậc so với mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam. Sau đó, hồ sơ mới gửi đến Bộ Tài chính để thẩm định cấp bảo lãnh. Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị xác định rõ trách nhiệm thẩm định, quyết định cấp bảo lãnh Chính phủ thuộc Bộ Tài chính.