Rừng hương quý bị xâm hại, ai chịu trách nhiệm (?)

“Bức tử” rừng quý

Năm 2019, có 410 cây hương nằm rải rác trên địa bàn xã Krong (huyện Kbang, Gia lai) do Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa quản lý. Theo chân những nhân viên bảo vệ rừng, chúng tôi có cơ hội được “mục sở thị” hàng trăm cây hương nằm trong rừng sâu, trải dài trên 7 tiểu khu.

Anh Lê Minh Nhật (Đội trưởng Đội bảo vệ rừng) cho biết: “Rừng hương nằm rải rác theo từng cụm. Cây hương nhỏ có đường kính 80 – 90cm, những gốc “đại thụ” đường kính có thể lên đến gần 1m5, 3 người ôm không xuể. Vì giá trị của những gốc hương tính bằng tiền tỷ nên các đối tượng “lâm tặc” luôn nhòm ngó để cưa hạ. Chính vì vậy, anh em đã lập ra nhiều chốt, trạm để quản lý và bảo vệ rừng hương 24/24…”.

Những cây hương quý nằm trên lối đi vào rừng

Trong những năm gần đây, rừng hương quý này liên tục bị khai thác trái phép bằng những thủ đoạn tinh vi. Theo đó, khoảng tháng 10/2019 đã có 2 cây hương nghi ngờ con người bức tử chết dần. Tuy nhiên, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa (Công ty lâm nghiệp Krông Pa) lại làm báo cáo để xin chủ trương cho tận thu 02 cây gỗ bị ngã tự nhiên và bị cháy trên lâm phần quản lý tại khoảnh 3, Tiểu khu 94. Nguyên nhân chết là do bị ngã đổ tự nhiên do mưa bão. Hai gốc hương có chiều dài khoảng 11m với đường kính mặt gốc gần 1m. Tổng khối lượng 2 cây gỗ quý là hơn 16 khối.

Một cây hương bị "bức tử" chết dần trong rừng vào năm 2019

Nghi ngờ có sự bất thường, UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản đề nghị cơ quan chức năng kiểm tra. Kết quả ban đầu không giống như chủ rừng báo cáo. Nguyên nhân chết là có tác động của con người. Đây là hành vi khai thác rừng trái phép có dấu hiệu phạm tội.

Qua quan sát, bằng mắt thường có thể thấy trên một phần gốc cây hương đã bị cắt bằng vết cưa máy. Phần còn lại nhìn qua như cây hương ngã đổ tự nhiên. Trên gốc cây vẫn còn để lại những vết khoan sâu vào thân cây, một số bị bịt bằng dăm gỗ. Đây cũng là thủ đoạn thường thấy của các đối tượng lấn chiếm, khai thác rừng trái phép như: khoan lỗ, đổ thuốc diệt cỏ để cây chết rồi tìm cách đưa gỗ ra khỏi rừng.

Mới đây, Cơ quan chức năng đã có phát hiện về việc khai thác gỗ hương trái phép tại khoảnh 7, Tiểu khu 90 (thuộc lâm phần của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa) quản lý. Đặc biệt, trong vụ khai thác này đã bộc lộ sự buông lỏng quản lý để các đối tượng khai thác những cây hương quý còn sót lại tại xã Krong (huyện Kbang, Gia Lai).

Các đối tượng đã tinh vi nghi ngờ khoan thuốc để cây chết dần

Theo đó, khoảng 2h sáng ngày 18/3/2020 tổ liên ngành huyện Kbang đã phát hiện một xe ô tô (loại 1 tấn) BKS: 81C 17211 đang đậu trong vườn cao su thuộc xã Đăk Smar (huyện Kbang). Khi thấy lượng lực chức năng, chiếc xe đã bỏ chạy nhưng đã bị tổ chặn bắt. Qua kiểm tra phát hiện trên thùng xe có 8 hộp gỗ và ở dưới xe có 5 hộp. Tổng cộng có 13 hộp, chủng loại hương.

Công an huyện Kbang tiếp tục phát hiện và bắt giữ một chiếc xe độ chế tại Tiểu khu 120 (xã Sơ Pai, huyện Kbang). Ngay sau đó, Hạt kiểm lâm và tổ liên ngành phối hợp để kiểm tra thì phát hiện có trên xe có 24 hộp gỗ hương. Mở rộng hiện trường, đoàn đã phát hiện có 4 cây hương bị khai thác tại khoảnh 7, Tiểu khu 90 thuộc lâm phần Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa) quản lý. Xét thấy có dấu hiệu phạm tội, Hạt kiểm lâm đã mời Công an huyện, Viện kiểm sát, UBND xã và công ty đến phối hợp khám nghiệm hiện trường.

Rừng quý mất, ai chịu trách nhiệm (?)

Các vụ phá rừng hương quý trên đã cho thấy sự buông lỏng quản lý, các nhân viên bảo vệ rừng đã không nắm được vụ phá rừng. Đến khi cơ quan chức năng phát hiện và báo thì lúc đó công ty mới nắm được. Làm việc với lãnh đạo Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa được biết: “Công ty thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở, yêu cầu cán bộ phụ trách tiểu khu đi kiểm tra để phát hiện và kịp thời ngăn chặn các hành vi vi phạm luật lâm nghiệp.”.

Trong năm 2019, Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Krông Pa đã xảy ra hơn 10 vụ khai thác rừng trái phép, 1 vụ tàng trữ lâm sản trái phép, gây thiệt hại gần 87 m3 gỗ tròn, xẻ. Trong số này, có nhiều vụ khai thác gỗ hương trái phép. Công an huyện Kbang đã điều tra, khởi tố 4 vụ án hình sự về khai thác rừng trái phép. Ngay sau đó, UBND tỉnh Gia Lai đã ra quyết định kỷ luật ông Võ Ngộ (Nguyên Giám đốc Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Krông Pa) vì để xảy ra tình trạng trên.

Những cây hương quý còn sót lại tại xã Krong

Ông Nguyễn Thành Vinh (Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa) cho biết: “Hàng trăm cây hương nằm rải rác trên 7 tiểu khu. Tuy nhiên, lực lượng của công ty lại mỏng nhưng anh em đang phải “gồng mình” để bảo vệ rừng hương và quản lý bảo vệ gần 8.000ha rừng tự nhiên được giao. Bên cạnh đó, những cây hương này lại nằm gần khu vực dân cư nên các đối tượng dễ dàng để xâm hại. Vừa qua, chúng tôi đã có tờ trình về việc xin bổ sung thêm 10 nhân viên bảo vệ rừng với nguồn vốn hơn 800 triệu đồng nhằm tăng cường giám sát bảo vệ rừng hương, nhưng vẫn chưa được phê duyệt.”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trương Thanh Hà (Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Kbang) cho biết: “Ngay khi nắm được thông tin các đối tượng “lâm tặc” hoạt động trong khu vực xã Krong, chúng tôi đã triển khai phối hợp với cơ quan chức năng để “mật phục” ngày đêm, quyết tâm bắt giữ các đối tượng. Trong đêm ngày 18/3, lực lượng đã “thức trắng” đến tóm gọn vụ vận chuyển gỗ hương. Đồng thời, trong ngày lực lượng đã báo cáo với công an và ngành chức năng để phối hợp mở rộng hiện trường kiểm tra. Qua đó, đã phát hiện 4 cây hương bị khai thác”.

Rừng hương đang bị "bức tử" dần trong rừng xanh

“Gỗ hương là gỗ quý thuộc nhóm I, nhưng công tác bảo vệ chưa xứng với giá trị của nó. Theo đó, cây hương chỉ nằm tập trung tại xã Krong nhưng đây là rừng sản xuất . Đồng thời, các cây hương nằm rải rác ở từng vị trí khác nhau, gần khu dân cư khiến cho công tác bảo vệ, quản lý càng trở nên gian nan, thách thức hơn”, ông Hà cho biết thêm.