Quy hoạch không chỉ là bản vẽ kỹ thuật mà còn là “bản marketing” hình ảnh địa phương

Sáng 7/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn và việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030.

Góp ý về dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi), đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Quảng Ngãi) cho rằng, tại điều 4 có nguyên tắc đó là: Đảm bảo tuân thủ tính liên tục, kế thừa, ổn định, thứ bậc.

Đại biểu cho rằng, tính ổn định của quy hoạch là cần thiết, nhưng ổn định không có nghĩa là cố định, là bất biến mà cần phải linh hoạt, bởi vì tùy thuộc vào sự phát triển kinh tế - xã hội, có thể lại phải điều chỉnh quy hoạch.

Đại biểu cũng cho rằng, một vấn đề dự thảo luật chưa quy định rõ nhưng thực tế đang đặt ra, đó là tình trạng quy hoạch treo, khi quy hoạch được ban hành nhưng không được thực hiện trong thời gian dài, gây khó khăn và bức xúc cho người dân vì họ không thể thực hiện các quyền lợi về đất đai.

“Tôi nghĩ rằng nên có quy định trong thời gian thực hiện quy hoạch, bao nhiêu năm mà không thực hiện thì rơi vào quy hoạch treo. Khi quy hoạch treo thì một là điều chỉnh hoặc định chỉ quy hoạch đó. Vì vậy nên có những quy định hủy bỏ quy hoạch để cho người dân thực hiện các quyền của họ”, đại biểu đề xuất.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp).

Thống nhất với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi), đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, cần thiết làm rõ mối quan hệ và cách xử lý mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch khác nhau, từ quy hoạch tổng thể quốc gia đến quy hoạch vùng, ngành và tỉnh.

Theo đại biểu, khi có những mâu thuẫn giữa các quy hoạch với nhau, chẳng hạn giữa quy hoạch vùng, quy hoạch ngành và quy hoạch tỉnh, đề nghị quy định Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền phê duyệt, chứ không giao cho Bộ trưởng để giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa các quy hoạch.

Một vấn đề khác đại biểu cho rằng cần quan tâm, đó là đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Nêu thực trạng ở thành phố lớn có việc nhà cao tầng được xây dựng nhưng không đưa vào sử dụng được, đại biểu đề nghị cần có đánh giá về vấn đề này với quy hoạch để có giải pháp xử lý, tránh lãng phí xã hội.

“Tất nhiên không hợp thức hóa sai phạm nhưng đây là một nguồn lực rất là lớn của xã hội. Cho nên tôi cũng đề nghị cần quan tâm”, đại biểu đề nghị.

Bên cạnh đó, đại biểu Phạm Văn Hòa cũng cho rằng, Quy hoạch tổng thể quốc gia phải có tầm nhìn. Quy hoạch không mang tính cục bộ vùng, ngành, địa phương. Đại biểu cho rằng, trong quy hoạch vùng phải tập trung phát triển các vùng động lực, để các vùng không mâu thuẫn với nhau mà liên kết, bổ trợ cho nhau.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.

Cũng thảo luận về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), đại biểu Đặng Ngọc Huy (đoàn Quảng Ngãi) cho rằng, Luật Quy hoạch được Quốc hội thông qua năm 2017 nhằm định hướng phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững. Tuy nhiên, sau 8 năm, việc triển khai quy hoạch còn những khó khăn, vướng mắc và chậm trễ, trong đó, có nguyên nhân là do chồng chéo và mâu thuẫn giữa các cấp quy hoạch.

Tán thành với việc sửa đổi tổng thể Luật Quy hoạch, đặc biệt là sau khi Quốc hội đã giám sát chuyên đề về vấn đề này, đại biểu Đặng Ngọc Huy đề xuất các nguyên tắc xử lý mâu thuẫn rõ ràng hơn, trong đó định hướng quy hoạch vùng tập trung vào phát huy thế mạnh riêng biệt của từng tỉnh, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, không hiệu quả, nhất là sau khi các địa phương đã được sáp nhập lại.

“Sau sáp nhập, có tỉnh bây giờ có 2 sân bay, 2 cảng biển. Các tỉnh duyên hải miền Trung gần như đều có cảng, muốn phát triển cảng nước sâu. Vì vậy làm sao chúng ta quy hoạch vùng đối với vấn đề này, làm sao định hướng chọn lợi thế, tỉnh nào có thế mạnh gì thì chúng ta tập trung nguồn lực vào để tỉnh đấy phát triển, chứ đừng phân bổ dàn trải, rải mành mành ra, khiến nguồn vốn đầu tư bị chia sẻ”, đại biểu phân tích.

Phát biểu thảo luận ở tổ, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan lấy ví dụ từ bản quy hoạch Mù Cang Chải từ một nhóm tư vấn người Pháp.

Theo đó, tư duy quy hoạch không chỉ là công cụ quản lý Nhà nước hay thu hút đầu tư, là một bản vẽ kỹ thuật, mà còn là bản marketing hình ảnh địa phương trong tương lai, và là một thể chế điều chỉnh xã hội. Do đó, cần một cách tiếp cận linh hoạt, tích hợp và lấy con người làm trung tâm.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, sau khi chúng ta hợp nhất không gian hành chính lại, việc làm quy hoạch lại một tỉnh từ 2-3 tỉnh, một xã từ một vài xã là điều cần thiết. Quy hoạch cần phải chuyển từ tư duy chỉ để nhà nước quản lý và đầu tư sang kiến tạo không gian phát triển mới.

Quy hoạch phải kích hoạt được toàn bộ không gian kinh tế, đặc biệt là kinh tế địa phương và kinh tế nông thôn, bằng cách tạo cơ hội và không gian cho mọi tầng lớp xã hội, từ doanh nghiệp lớn đến hợp tác xã và các làng nghề truyền thống.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quy hoạch mới phải lấy con người làm trung tâm, để quy hoạch phục vụ cho hạnh phúc và sinh kế của cư dân địa phương trước tiên, tránh tình trạng quy hoạch cứng nhắc dẫn đến việc người dân phải bỏ đi vì không có không gian phát triển. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một sự phát triển cân bằng, không để ai bị bỏ lại phía sau.

“Quy hoạch phải là bản quy hoạch để làm sao hiện thực hóa được giấc mơ, ước mơ của chính quyền, người dân về tương lai. Kinh nghiệm cho thấy rằng, chỗ nào lót ổ để nuôi được nhiều chim sẻ, thì đại bàng về dễ hơn, bởi vì họ hình thành hệ sinh thái”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.