Những người trẻ miệt mài đi tìm màu sắc của Hà Nội xưa

Sau dịp lễ 30/4-1/5 với nhiều sự kiện kỷ niệm 49 năm Giải phóng miền Nam – thống nhất đất nước, anh Viên Hồng Quang lại tiếp tục được truyền lửa từ những thước phim, hình ảnh rực đỏ màu cờ sắc áo và tinh thần dân tộc trong dịp Lễ diễu binh lỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/4/2024).

Là một người trẻ yêu lịch sử, anh Hồng Quang lập tức chú ý đến dịp kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024). Với mong muốn làm điều gì đó đặc biệt về Hà Nội, tri ân tới Thủ đô mà anh rất yêu quý, Hồng Quang đã được cơ duyên dẫn dắt biết tới bộ phim “Hà Nội trong mắt ai” của đạo diễn, NSND Trần Văn Thủy.

Buổi chiếu thử bản phục dựng phim "Hà Nội trong mắt ai"

“Màu sắc Hà Nội xưa dễ làm con người ta rơi lệ”

Xem qua những thước phim quá khứ, Hồng Quang đặt mục tiêu cải tiến chất lượng hình ảnh và âm thanh của phim; đồng thời tái hiện màu sắc tự nhiên sát với thực tế nhất cho từng khung hình. Anh mong đem trở lại hình ảnh một Hà Nội xưa bình yên đến mức dễ khiến cho trái tim người ta rơi nước mắt khi nhớ về.

Anh Viên Hồng Quang

“Sẽ thật ý nghĩa khi thế hệ hôm nay được nhìn những thước phim thật đẹp về quá khứ đã qua của Hà Nội trong đúng dịp kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô sắp tới. Nhìn lại quá khứ để rồi ta sẽ thêm yêu Hà Nội, cố níu kéo màu sắc xưa cũ đang dần tàn phai trong cuồn cuộn thời thế. Màu sắc xưa của Thủ đô ấy, có gì đó thật đặc biệt dễ khiến người xem xúc động đến phát khóc”, anh Viên Hồng Quang tâm sự.

Những khung hình được so sánh giữa bản cũ và bản phục dựng cho thấy sự cải tiến rõ về chất lượng hình ảnh

Một trong những chi tiết khiến anh Quang đặc biệt ấn tượng là đoạn phim chỉ dài khoảng một phút về danh họa Bùi Xuân Phái – những hình ảnh duy nhất về ông trên video mà anh đã tìm thấy sau một thời gian dài tìm kiếm. Điều đó càng làm anh trân trọng hơn giá trị lịch sử vô giá của bộ phim.

Trong hành trình này, anh Quang không đơn độc. Thanh Uyên, một người bạn từ TP HCM, đã đồng hành cùng anh dù khoảng cách địa lý giữa hai người là hơn ngàn cây số. Cả hai làm việc chăm chỉ, kết nối qua mạng và cùng chia sẻ chung một mục tiêu cao cả.

Những thước phim về họa sĩ Bùi Xuân Phái là điều vô giá mà bộ phim "Hà Nội trong mắt ai" ghi lại được

Để hoàn thành dự án này, anh Viên Hồng Quang đã phải tạm dừng hầu hết công việc hiện tại và dồn toàn bộ sức lực cho dự án. Anh không chỉ ngồi trước máy tính để thực hiện công việc, mà còn tìm kiếm, đối chiếu tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau. Anh đã gặp gỡ kiến trúc sư Trần Quang Trung, người sở hữu nhiều tư liệu về danh họa Bùi Xuân Phái, để tìm ra màu sắc thực tế nhất cho những thước phim.

Dù rất mong muốn tiếp cận được bản phim gốc từ Viện Phim Việt Nam, nhưng vì các thủ tục hành chính phức tạp, trước mắt, anh Quang đã sử dụng bản phim của Truyền hình Quốc hội, được phát sóng nhân kỷ niệm 69 năm Giải phóng Thủ đô trước đó. Dù bản phim này đã được cải thiện đáng kể so với các bản khác trên YouTube, nhưng vẫn tồn tại những khiếm khuyết của phim nhựa cũ như xước hình, giật hình, sai màu, âm thanh không rõ ràng... Tất cả những điều này thôi thúc anh Quang tiếp tục cải tiến và hoàn thiện tác phẩm để đạt được chất lượng tốt nhất có thể.

Để căn chỉnh màu sắc cho 24 khung hình mỗi giây trong gần 50 phút phim, anh Viên Hồng Quang đã phải sử dụng các ứng dụng kỹ thuật phức tạp và cả những mô hình AI tiên tiến. Chi phí cho phần mềm và phần cứng để phục vụ dự án này là gần 80 triệu đồng. Dù có sự hỗ trợ kỹ thuật, anh Quang vẫn luôn đảm nhận vai trò giám sát chất lượng để đảm bảo từng chi tiết được hoàn thiện chính xác.

Khung cảnh Hồ Gươm xưa bình dị, yên ả đến lạ

Sau khi tạm giải quyết xong vấn đề tài chính, anh Quang đã tổ chức buổi chiếu thử nghiệm vào ngày 9/8 tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương. Niềm vui lớn nhất của anh là sự tham gia của chính tác giả phim, NSND Trần Văn Thủy, người đã động viên và ủng hộ anh trong hành trình này.

Anh tìm gặp đạo diễn Trần Văn Thủy để xin phép ông trước ngày chiếu thử bản phim phục hồi đầu tiên của “Hà Nội trong mắt ai”. Đang nằm trong bệnh viện vì một số bệnh tuổi già, đạo diễn Trần Văn Thủy vẫn không kìm nén nổi cơn xúc động khi nghe anh Quang trình bày về dự án “đổ màu” cho những thước phim của ông.

“Cháu Quang đến gặp tôi lúc tôi đang điều trị tại bệnh viện”, đạo diễn Trần Văn Thủy rưng rưng nói và chia sẻ thêm: “Tôi khóc vì xúc động. Đến thời đại này mà vẫn còn người trẻ như Quang yêu và tâm huyết với những tác phẩm của tôi, đứa con tinh thần của tôi. Việc cháu Quang muốn phục hồi màu sắc cho "Hà Nội trong mắt ai" giống như bạn ấy đang phục hồi lại màu sắc cho tuổi thanh xuân của tôi ngày ấy. Tôi trân quý lắm, xúc động lắm...”.

Đạo diễn Trần Văn Thủy, Thanh Uyên và Hồng Quang giao lưu với khán giả trong buổi chiếu thử vừa qua

Yêu Thủ đô đến thiết tha nồng nàn

Lòng tốt, như một làn hương nhẹ nhàng, luôn lắng đọng trong thời gian, len lỏi vào từng khung cảnh, từng cuộc đời, mà không bao giờ phai nhạt. Đạo diễn Trần Văn Thủy, người đã dành cả cuộc đời để theo đuổi những bộ phim tài liệu đầy trăn trở với thế sự, hiểu rõ hơn ai hết sự đắt giá và quý báu của lòng tốt – hay như ông thường gọi, "sự tử tế với đồng loại". Những tác phẩm như “Hà Nội trong mắt ai” và “Chuyện tử tế” không chỉ là những thước phim tài liệu, mà còn là lời thì thầm của ông gửi đến đời, về tình yêu và sự thương cảm đối với con người.

"Không ai đánh cờ bằng lòng tốt" – câu nói ấy, như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng đầy sức nặng, đạo diễn Trần Văn Thủy đã dặn dò anh Viên Hồng Quang, người kế tục ông trong hành trình giữ gìn những giá trị của quá khứ của một Hà Nội xưa.

Đạo diễn, NSND Trần Văn Thủy

Khi buổi chiếu thử “Hà Nội trong mắt ai” kết thúc, những ký ức xa xăm về các nhân vật trong phim như từng đợt sóng dội về trong tâm trí ông. Vị đạo diễn già xúc động cảm ơn anh Viên Hồng Quang vì đã cho ông cơ hội sống lại thời trai trẻ qua những thước phim cũ của chính mình nhưng bằng một màu sắc tươi sáng hơn.

Tiếng guitar của nhạc sĩ Văn Vượng vẫn còn văng vẳng đâu đây, dẫn dắt người xem qua những góc phố Hà Nội, gửi gắm tình yêu chân thành của một người mù lòa nhưng luôn thấy thành phố của mình bằng cả trái tim. Hà Nội, với ông, chưa bao giờ chỉ là những con đường, những ngôi nhà, mà là những âm thanh, những khoảnh khắc đẹp đẽ đã từng gắn bó với một phần đời của mình.

Ký ức Hà Nội cũng đồng thời là ký ức về những người Hà Nội làm ta phải nhung nhớ

Ông Trần Văn Thủy và ông Văn Vượng, hai người bạn cũ từ những phố "Hàng" của Hà Nội – ông Thủy ở Hàng Bún, còn ông Văn Vượng ở Hàng Giấy – từng có với nhau những đêm thanh vắng trên phố Phan Đình Phùng.

Trong bóng tối mờ ảo, họ dắt tay nhau, dàn hàng ngang đi giữa lòng đường, như muốn cảm nhận rõ hơn nhịp đập của thành phố. Và khi ấy, tiếng hát của ông Văn Vượng vang lên: “Biển ơi hát lên em. Biển ơi, chiều nay sao đẹp thế…” Một người không nhìn thấy gì mà lại có thể tả biển đẹp đến vậy, làm sao mà không khiến trái tim người nghe phải rung động. Đạo diễn Trần Văn Thủy đã hiểu rằng, người bạn ấy của mình chính là một nhân vật sống động trong bộ phim đời mà ông muốn kể lại. Để rồi, ông kết luận: "Hãy trân trọng những gì chúng ta đang có, để mà yêu thương những người bất hạnh".

Tình yêu của nhạc sĩ Văn Vượng dành cho Thủ đô vẫn luôn trong sáng, thuần khiết đến cuối đời. Trong căn nhà nhỏ của ông, vẫn còn treo một tấm gương và một bức vẽ Hà Nội trong đêm pháo hoa, như những kỷ vật nhắc nhở về một thời thanh xuân đã qua.

Đạo diễn Trần Văn Thủy xúc động kể lại rằng, đã có những lúc bạn bè tìm cách liên hệ với các bác sĩ nước ngoài, mong muốn giúp ông nhìn thấy lại ánh sáng, để có thể ngắm nhìn thành phố thân yêu bằng đôi mắt. Nhưng thời gian không chờ đợi ai, và đến năm 2023, nhạc sĩ Văn Vượng đã ra đi, mang theo ước vọng chưa thành.

Khung hình lưu giữ khoảnh khắc họa sĩ Bùi Xuân Phái vẽ tranh trên phố cổ Hà Nội

Những dự án sẽ còn rất dài...

Là một dự án cá nhân, đối với “Hà Nội trong mắt ai” anh Viên Hồng Quang và bạn Thanh Uyên phải tìm từng khung hình, cảnh quay,... trong nhiều nguồn trên Internet.

Thức trắng nhiều đêm nhưng Quang vẫn không có ý định bỏ cuộc, quyết tâm mang đến một bản phim trọn vẹn với màu sắc chân thật nhất có thể. Dù miệt mài và luôn cháy với đam mê, nhưng chàng trai trẻ cũng có đôi lúc chạnh lòng vì con đường mình đi vẫn có rất ít bước chân của những bạn trẻ đồng hành.

“Mình mong sẽ có thêm nhiều bạn trẻ chung niềm đam mê sẽ đứng lên cùng thực hiện những dự án ý nghĩa này”, Hồng Quang bộc bạch và nói: “Chỉ có một mình Quang làm sẽ tốn rất nhiều thời gian, công sức cũng như để sót khá nhiều chi tiết mà mình không thể bao quát hết. Nếu có sự chung tay đóng góp từ cộng đồng bạn trẻ, mình tin chắc rằng tương lai sẽ có thêm nhiều dự án phim lịch sử được phục dựng màu sắc tốt hơn ra mắt công chúng. Đồng thời Quang cũng rất mong được tiếp cận với kho dữ liệu lịch sử, các bản phim gốc để được tham khảo, khai thác hợp pháp nhằm tìm ra hướng đi, phần nào đó “hồi sinh” quá khứ qua những thước phim xưa đến với công chúng ngày nay”.

Hiện Viên Hồng Quang đang thử nghiệm cải tiến giọng thuyết minh của NSƯT Trần Đức sao cho dễ nghe, nhưng vẫn phải giữ được chất hùng hồn. Bên cạnh đó anh cũng đang huy động các nguồn lực để làm thêm bản thuyết minh đa ngôn ngữ, dùng AI để căn chỉnh cải thiện giọng nói hợp với nội lực mà bản gốc đem lại...

Dự kiến ngày 10/10/2024, kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô, nhóm dự án sẽ có một buổi chiếu với bản phim “Hà Nội trong mắt ai” được cải tiến thêm về màu sắc và âm thanh.