Những người phụ nữ "phải lòng" hoa thủy tiên

“Yêu được thủy tiên là duyên lắm”

Người Hà Nội yêu thủy tiên từ những bộ rễ mượt mà như dòng suối bạc đến lá, hoa đan kết, vươn cao đầy kiêu sa như điệu múa Hồ Toàn, hương hoa ngọt ngào, kiều diễm đầy mời gọi. Thủy tiên là loài hoa ưa mát, ưa nắng và thường nở vào đúng dịp Tết Nguyên đán. Hoa nở tung cánh như đĩa ngọc chén ngà, hương hoa có một chút của ngọc lan, một phần của hoa mộc tê và đặc biệt là ngọt ngào dễ đi vào lòng người, thanh khiết, mỏng manh nhưng rất khó quên.

Muốn có những chậu thủy tiên đẹp, người chơi hoa chỉ có một tháng trước Tết hơn để tỉa củ, cắt gọt, chăm sóc các củ hoa với hi vọng sẽ được chiêm ngưỡng những đóa thủy tiên hàm tiếu vào đúng Giao thừa.

Hoa kia duyên dáng tựa "đĩa ngọc, chén ngà"

Chị Đào Minh Thu, một người chơi thủy tiên lâu năm cho biết, chị đã lỡ “phải lòng” hương sắc hoa theo một cách rất vô tình, rất “duyên”. Chị cùng gia đình sống tại phố Hoàng Hoa Thám (Tây Hồ, Hà Nội). Năm 2017, chị cảm thấy tò mò khi mỗi dịp Tết đến nhiều người lại đổ xô đi mua củ hoa thủy tiên. Chị Thu dí dỏm cho biết bản thân ngày ấy không hiểu tại sao người ta lại chơi “mấy củ hành tây” vào ngày Tết. Nhưng sau khi tìm tòi và khám phá, chị đã “lỡ sa chân” và nghiện” hoa thủy tiên lúc nào không hay.

Chị Đào Minh Thu bên cạnh những tác phẩm thủy tiên tâm đắc

“Khi đó, mình rất tò mò tại sao củ hoa thủy tiên chỉ mua mất khoảng 40.000 - 50.000 đồng mà người ta bán ra một cái đĩa hoa thành phẩm là 250.000 đồng. Mình đọc báo tìm hiểu và học theo để tỉa những củ hoa đầu tiên. Thời điểm đó, thú chơi hoa thủy tiên chưa được phổ biến rộng rãi trong giới trẻ như bây giờ mà chỉ những người lớn tuổi hoặc đặc biệt mày mò về hoa thủy tiên mới chơi giống hoa này. Mình cũng tìm hiểu qua các clip trên youtube để nâng cao kỹ năng cắt tỉa" – chị Thu chia sẻ.

Sau này, đam mê của chị Thu đã khiến chị đến được với hội “Tinh hoa thủy tiên Việt”, nơi quy tụ rất nhiều người chơi hoa thủy tiên kỳ cựu. Tham gia cùng những con người chung chí hướng, cầu toàn, kỹ tính, chị Thu đã có cơ hội học hỏi trực tiếp và phát triển con mắt nghệ thuật của bản thân. Dần dà, chị đã tự “thiết kế” được những chậu thủy tiên vô cùng ấn tượng và kiêu sa. Năm nay, chị Thu rất tự tin sắm sẵn 2 thùng lớn củ hoa thủy tiên, mỗi thùng mười lăm củ để tỉa gọt, trưng bày, thỏa mãn đam mê.

Củ hoa được chị Thu gọt tỉa...

...và dưỡng với nước sạch cẩn thận để kích thích quá trình sinh trưởng của cây

“Đây không đơn giản là một thú chơi mà là sự tiếp nối văn hóa truyền thống tốt đẹp cần được duy trì. Để có được tay nghề điêu luyện và con mắt thẩm mỹ tinh tế, các anh em trong hội đã phải “thỉnh giáo” những vị lão niên trong giới chơi hoa thủy tiên như nghệ nhân Nguyễn Phú Cường. Bởi phải có sự chỉ dạy của những con người đã thấm nhuần dòng chảy của thời gian mới đạt được độ “chín” để hiểu và nhẫn nại tỉ mẩn với hoa. Như cụ Cường dạy, chỉ cần nhìn vào bát hoa thủy tiên thôi là đã biết ngay người tỉa có tính cách, thái độ như thế nào. Hoa thủy tiên như một tấm gương trong trẻo phản chiếu lại tâm hồn của người chơi hoa. Tinh tế hay phàm phu, cầu kỳ hay phóng khoáng, tất cả sẽ thể hiện hết trên đường nét những dải lá, cánh hoa” – chị Thu tâm đắc nói.

Chị Thu rất tự hào bên tác phẩm của mình trong buổi trưng bày hoa thủy tiên tại đền Ngọc Sơn (Hoàn Kiếm, Hà Nội). Chị cho biết, tác phẩm này đã "ngốn" của chị hơn một tháng chăm bẵm, tỉa tót.

Quả thật, vẻ đẹp của thủy tiên gần như hoàn hảo. Để tôn lên được vẻ đẹp ẩn giấu sau mỗi củ hoa tầm thường, người chơi phải học cách hòa mình cùng hoa; chạm tay vào củ thủy tiên để cảm nhận từng đường gân, cuống hoa, lớp vỏ, hiểu hình dáng của củ và đưa ra phương án tốt nhất để khiến “tiên hoa” thức tỉnh. Bởi như một mỹ nhân khoác lên y phục lộng lẫy, thủy tiên cần bàn tay chăm chút và tâm hồn nghệ thuật nhạy cảm để giúp hoa tôn lên vẻ đẹp kiều diễm một cách trọn vẹn nhất.

Đối với người tỉa hoa, quá trình thực hiện cũng tựa như đang thiền định, tập trung hơi thở, ánh mắt, tâm trí,... bỏ qua không gian nhiễu loạn xung quanh để mà nâng niu đẽo gọt. Từng đường dao, nhát khắc là nét vẽ, họa dần nên bức tranh những nàng tiên nước đài các, thanh tao. Hoa rất nhẹ và mong manh, vậy nên chính người tỉa hoa cũng phải khiến tâm trí, thân thể mình bay bổng, nhẹ nhàng để đồng điệu với dòng chảy tự nhiên. Như chị Đào Minh Thu nói: “Yêu được thủy tiên là cái “duyên” đặc biệt lắm. Không phải ai cũng đủ kiên nhẫn và tinh tế để yêu chiều nổi hoa thủy tiên”.

Những người yêu hoa thủy tiên say mê trao đổi về vẻ đẹp riêng biệt của từng chậu cây

Lan tỏa nét tinh hoa của người Hà Nội

Chị Đào Minh Thu đến với hoa một cách rất tình cờ ngẫu nhiên, nhưng đối với chị Nguyễn Thị Kim Khuyên, cơ duyên đến với thủy tiên của chị lại xuất phát từ cô con gái đầu lòng. Khi mang bầu năm 2002, anh và chị đã bàn nhau đặt tên con gái sao cho hay. Là một người yêu cây, chị muốn đặt tên con theo tên hoa cỏ.

“Hai đứa con gái của mình đang rủ nhau tập tành tỉa củ, chải rễ phụ cho mẹ” – chị Khuyên tự hào chia sẻ - “Hai bạn rất tò mò có điều gì mà mẹ lại thích đến thế và muốn thử sức đồng hành cùng mình để tạo nên những giò, chậu thủy tiên đẹp nhất”.

Chị Khuyên và chậu hoa thủy tiên vàng yêu thích. Chị yêu hoa bởi sự nhỏ bé, giản đơn mà vẫn đầy sức sống, có nét tinh nghịch như một cô nàng tuổi 16 rạng rỡ.

Tự nhận mình là một người may mắn và có “duyên” với thủy tiên, chị Khuyên khẳng định chưa bao giờ chị gặp thất bại khi chinh phục gọt tỉa một củ hoa. Đối với chị, dù không thất bại nhưng chị luôn giữ vững tinh thần cầu thị và không ngừng học hỏi về hoa.

Vẻ đẹp và hương thơm của thủy tiên có năng lực "chữa lành" tâm hồn bị tổn thương

“Mình yêu hoa, yêu văn hóa truyền thống, yêu cả một Hà thành xưa cũ nhẹ nhàng, thi vị và đề cao sự hài hòa của tự nhiên. Những chậu hoa thủy tiên mà mình thực hiện luôn theo phong cách phân chia đan kết, có hoa cao, hoa thấp. Mình không chỉ chơi hoa thủy tiên vào dịp Tết mà còn là nhiều dịp khác nữa. May mắn là những ngày quan trọng của gia đình lại thường đoàn viên vào mùa lạnh, rất phù hợp để thủy tiên nở hoa. Vậy nên, cứ đến ngày giỗ tổ tiên, ngày sum họp gia đình,... mình luôn chuẩn bị gọt tỉa các chậu thủy tiên trước cả tháng để nhằm đúng ngày tề tựu, hoa sẽ nở như một lời chúc phúc an lành tới tất cả các thành viên trong gia đình” - chị tâm sự.

Ba cha con trầm trồ trước vẻ đẹp của những chậu hoa thủy tiên lạ mắt

Ngày nay, xã hội phát triển đủ đầy, con người trở nên dư thừa về vật chất mà lại trở nên “đói” về mặt tinh thần. Biểu hiện dễ thấy nhất chính là các bạn trẻ luôn tìm kiếm những câu chuyện, lắng nghe Podcast “chữa lành bản thân” và tìm kiếm sự hồi phục ở những chốn xa xôi. Tinh thần trong trẻo mà bao người tìm kiếm ấy có thể đang nằm ngay trong chính một bát hoa thủy tiên giản dị kia. Đối với những người yêu thủy tiên, họ tìm được hạnh phúc và niềm hi vọng khi đích thân cắt tỉa, nuôi dưỡng một củ hoa.

Thủy tiên nở đúng dịp Tết Nguyên đán, ngày sum vầy của hàng vạn gia đình. Cảm giác hồi hộp khi cả nhà cùng quây quần bên bàn trà ấm cúng, chờ đợi điệu múa Hồ Toàn của nàng tiên nước; để rồi vỡ òa niềm vui khi hoa nở đúng khoảnh khắc giao thừa. Chứng kiến thời khắc thủy tiên tung cánh hoa hàm tiếu, tâm hồn họ tựa như được một dòng nước mát lành nhẹ nhàng quét qua, rửa trôi đi bao muộn phiền trong trí óc. Hương hoa đằm thắm, ngọt ngào như lời thủ thỉ của kẻ cố nhân, an ủi ve vuốt cho trái tim nhạy cảm được chậm nhịp lại đôi chút sau một năm vất vả lo toan.

Khách Tây, khách Việt đều phải dừng chân đôi chút để ngắm hoa

Cạnh bếp lửa bập bùng bánh chưng, bánh tét và bàn trà sóng sánh hương nhài, những câu chuyện mà các thành viên trong gia đình rủ rỉ bên chậu hoa thủy tiên như sợi dây vô hình kết nối họ gần nhau hơn. Một chậu thủy tiên ngày xuân sang đã được gửi vào đó biết bao tâm tình, hi vọng thiết tha của người chăm sóc. Từ một mầm xanh giản dị đến ngày trổ nụ ra hoa giữa tiết trời se sắt lạnh, vẻ đẹp đó như một bài thơ về nét đẹp của sự giản đơn, gần gũi và sự chiêm nghiệm triết lý cuộc sống sâu sắc. Thú chơi hoa thủy tiên, tinh hoa truyền thống đẹp đẽ ấy của người Hà thành cần được lưu giữ và lan tỏa rộng rãi hơn nữa trong đời sống đương đại.