Nhiều bệnh nhi viêm ruột thừa biến chứng nặng vì nhập viện muộn

Hầu hết các trường hợp nhập viện muộn đều do gia đình có tâm lý e ngại đi viện mùa dịch, khiến bệnh của trẻ chuyển biến nặng, gây trở ngại cho việc điều trị, thậm chí đe dọa đến tính mạng của trẻ.

Ngày 20/8/2021, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận bệnh nhi T.C.T (7 tuổi, ở Hà Nội), vào viện trong tình trạng đau bụng liên tục, sốt, đi ngoài, nôn. Gia đình cho biết, trẻ bắt đầu có biểu hiện đau bụng từ khoảng một tuần trước đó, tuy nhiên do lo ngại dịch bệnh Covid-19, khu vực sinh sống hạn chế đi lại nên gia đình chưa cho con đến bệnh viện.

Trẻ vốn có tiền sử trào ngược dạ dày nên khi thấy con đau bụng, gia đình đã tự mua thuốc chống trào ngược và men tiêu hóa để điều trị tại nhà nhưng tình trạng không thuyên giảm, trẻ sốt, đi vệ sinh không tự chủ.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm, các bác sĩ xác định trẻ bị viêm ruột thừa giai đoạn muộn, biến chứng ruột thừa đã vỡ, gây viêm nhiễm lan tràn trong ổ bụng, đòi hỏi phải mổ cấp cứu.

Thông thường viêm ruột thừa có thể phẫu thuật bằng phương pháp nội soi. Tuy nhiên với các trường hợp viêm ruột thừa biến chứng nặng, bắt buộc các bác sĩ phải chuyển sang phẫu thuật mổ mở để đảm bảo an toàn cho bệnh nhi.

Ths.Bs CKII Vũ Mạnh Hoàn - Phó trưởng khoa Ngoại tổng hợp cho biết, thông thường, viêm ruột thừa có thể phẫu thuật bằng phương pháp nội soi, tuy nhiên, tình trạng nhiễm trùng trong ổ bụng của bệnh nhi này rất nặng, nguy cơ chảy máu, tổn thương đường tiêu hóa rất lớn. Nhằm đảm bảo an toàn cho bệnh nhi, các bác sĩ đã bắt buộc phải chuyển sang phương pháp mổ mở mới có thể xử lý triệt để tổn thương.

Sau phẫu thuật, bệnh nhi tiếp tục được theo dõi và điều trị tích cực. Hiện tại tình trạng của trẻ đã có những bước tiến triển thuận lợi.

Một trường hợp khác cũng tương tự là cháu N.H.A (6 tuổi, ở Hà Nội). Nhân dịp nghỉ hè, trẻ được bố mẹ cho về quê chơi nhưng ngay sau đó là thời gian giãn cách xã hội, gia đình không kịp đón con về. Ở xa bố mẹ, trẻ xuất hiện triệu chứng đau bụng khoảng 1 tuần nhưng không được đi khám tại cơ sở y tế mà chỉ theo dõi tại quê. Đến khi tình trạng đau bụng ngày càng tăng, kèm sốt 38,5 độ, bụng chướng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa…, trẻ mới được đưa đến khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương.

Tại đây, trẻ được xác định chẩn đoán có tình trạng áp-xe ruột thừa trong ổ bụng. Nguyên nhân do ruột thừa đã vỡ thành một khối áp-xe, được ruột và các cơ quan khác trong ổ bụng dính xung quanh. Bệnh lý này hay gặp ở các trường hợp viêm ruột thừa chưa được điều trị và đến muộn trong vòng 5-7 ngày.

PGS.TS Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện kiêm Trưởng khoa Ngoại tổng hợp thăm khám cho bệnh nhi.

Rất may mắn là các bác sĩ đã phẫu thuật được cho trẻ bằng phương pháp nội soi, gỡ dính, cắt ruột thừa, hút rửa sạch ổ áp-xe. Tuy nhiên, bệnh nhi vẫn phải trải qua thời kì điều trị hậu phẫu với ống dẫn lưu dịch tiết ra khỏi ổ bụng, sử dụng nhiều loại kháng sinh và đòi hỏi quá trình phục hồi chức năng tiêu hóa tích cực. Sau 7 ngày điều trị, trẻ đã được xuất viện.

Không lơ là, chủ quan với các dấu hiệu bệnh của trẻ

Theo PGS.TS Phạm Duy Hiền - Phó Giám đốc Bệnh viện kiêm Trưởng khoa Ngoại tổng hợp, viêm ruột thừa là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp nhất ở trẻ em. Nguyên nhân gây viêm ruột thừa thường chưa rõ ràng, có thể có liên quan yếu tố tắc nghẽn cơ học của lòng ruột thừa như sỏi phân, nang bạch huyết, hoặc kí sinh trùng, dị vật, hạt hoa quả,…

Các triệu chứng thường gặp của viêm ruột thừa gồm có: đau bụng quanh rốn hoặc ở vùng hố chậu phải, nôn, sốt. Một số ít bệnh nhân có thể có biểu hiện ỉa lỏng (thường gặp ở trẻ nhỏ), dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

Ở trẻ em, ruột thừa không cố định ở bụng dưới bên phải như người lớn mà có thể ở nhiều vị trí, gây nên các đặc điểm đau khác nhau, ví dụ như gây đau quanh rốn hoặc thượng vị giống tình trạng đau dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa thông thường. Chính vì thế mà đôi khi cha mẹ không lưu ý hoặc chủ quan trước những triệu chứng ban đầu của trẻ.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng viêm nhiễm từ chỗ chỉ trong phạm vi ruột thừa sẽ tiến triển đến giai đoạn căng chứa mủ, tiết dịch ra xung quanh, hoại tử, vỡ,… từ đó lan rộng trở thành viêm phúc mạc. Nhiễm trùng từ khu trú thành lan tràn, thậm chí có thể gây nhiễm trùng máu, sốc nhiễm khuẩn, đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân.

Hiện nay, phẫu thuật nội soi cắt ruột thừa viêm là phương pháp tiêu chuẩn cho điều trị viêm ruột thừa cấp. Việc phẫu thuật được thực hiện an toàn và hiệu quả, thời gian điều trị ngắn (nằm viện 2-3 ngày), tỉ lệ biến chứng rất thấp. Tuy nhiên, với các trường hợp viêm ruột thừa biến chứng thành viêm phúc mạc ruột thừa, việc điều trị trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Vì lý do an toàn cho bệnh nhân, các bác sĩ đôi khi cũng không thể thực hiện việc phẫu thuật hoàn toàn qua nội soi mà phải kết hợp với mổ mở mới có thể điều trị triệt để tổn thương. Chính vì vậy, thời gian nằm viện của bệnh nhi kéo dài hơn (có thể lên đến 10-15 ngày), việc chăm sóc sau phẫu thuật cũng phức tạp hơn.

“E ngại phải đến bệnh viện khi tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến vô cùng phức tạp là tâm lý dễ hiểu. Tuy nhiên với trẻ nhỏ, các biểu hiện bệnh thường mơ hồ hoặc diễn biến nhanh, phức tạp. Việc các bậc phụ huynh quá hoang mang, lo sợ dịch Covid-19 hoặc lơ là, chủ quan mà trì hoãn đưa trẻ đến bệnh viện có thể vô tình gây hại cho trẻ. Cha mẹ cần chú ý, chủ động theo dõi và nhận diện những dấu hiệu bất thường để kịp thời đưa trẻ đi khám, tránh bỏ qua “thời điểm vàng” trong chẩn đoán xác định và điều trị bệnh cho trẻ” - PGS Hiền khuyến cáo.