Nhà máy điện mặt trời 450MW bị cắt 40% công suất: Thứ trưởng Bộ Công thương nói gì?

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải, dự án Nhà máy điện mặt trời tại xã Phước Minh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận, kết hợp với đầu tư Trạm biến áp 500kV Thuận Nam và các đường dây 500kV, 220kV, đấu nối vào hệ thống điện quốc gia, với tổng công suất 450MW do Trungnam Group làm chủ đầu tư.

Trong số 450MW công suất thì đã có 278MW đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nghiệm thu và đã được ký hợp đồng thống nhất giá mua điện. Còn lại 172MW, theo hợp đồng EVN vẫn ký kết và đã mua nhưng hiện nay chưa có giá.

Lãnh đạo Bộ Công thương cho biết, hiện 172MW công suất bị dừng mua là do chủ đầu tư chưa hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu công trình theo quy định và EVN đã huy động đưa vào lưới điện.

Theo ông Hải, vừa qua, từ 1/9, Công ty Mua bán điện đã thông báo sẽ không mua 172MW này nữa, phía Bộ Công thương cũng đã tổ chức cuộc họp gồm có EVN và Trungnam Group và cũng đã có thông báo ngày 11/3/2022 nói rất rõ việc huy động nhà máy điện, mua bán điện giữa hai doanh nghiệp dựa trên hợp đồng mua bán đã ký, khả năng truyền tải công suất của lưới điện và nhu cầu phụ tải hệ thống điện từng thời điểm để đảm bảo tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.

"Chúng tôi cũng đã chờ đợi và yêu cầu EVN là việc khai thác, huy động nguồn điện thuộc thẩm quyền của EVN trên cơ sở các thỏa thuận, hợp đồng đã ký giữa 2 bên và quy định của pháp luật khác liên quan", ông Hải nói.

Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW (Ninh Thuận)

Cũng theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, đối với Trungnam Group, phía Bộ Công thương đã yêu cầu hợp tác với EVN để được xem xét giải quyết trên cơ sở hợp đồng 2 bên đã ký kết; đồng thời nhà đầu tư cũng cần khẩn trương phối hợp với các cơ quan đơn vị liên quan để hoàn thành hồ sơ nghiệm thu công trình theo quy định của pháp luật và báo cáo các cơ quan có thẩm quyền xem xét, sau đó có văn bản nghiệm thu của chủ đầu tư theo đúng quy định của pháp luật và các quy định khác.

"Phía Bộ Công thương khẳng định, trong chức năng thẩm quyền của mình sẽ tiếp tục phối hợp với chủ đầu tư, EVN, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ để thực hiện theo thẩm quyền và đúng theo quy định pháp luật hiện hành", ông Hải nói.

Trước đó, Công ty Mua bán điện đã có văn bản gửi Công ty TNHH Điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam thông báo dừng khai thác phần công suất chưa có cơ chế giá (172MW/450MW) của nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW (Ninh Thuận).

Ngay sau khi Công ty Mua bán điện có văn bản dừng khai thác đối với phần công suất chưa có cơ chế giá điện của Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW, phía nhà đầu tư đã có văn bản gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) kiến nghị tiếp tục huy động và ghi nhận sản lượng đối với phần công suất chưa có giá điện của dự án.

Theo nhà đầu tư, dự án điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW hiện đã đi vào hoạt động hơn 22 tháng, được EVN huy động công suất của toàn dự án để hòa lưới điện quốc gia (trong đó một phần công suất chưa xác định được giá bán điện làm cơ sở thanh toán).

Đặc biệt, dự án đang chịu chi phí truyền tải cho các dự án năng lượng tái tạo khác trên địa bàn tỉnh (sau hơn 22 tháng vận hành, sản lượng truyền tải hộ cho các dự án thông qua trạm biến áp 500kV Thuận Nam là khoảng 4,2 tỷ kWh, tương ứng khoảng 360 tỷ đồng) và chịu chi phí quản lý vận hành trạm biến áp khiến nhà đầu tư gặp rất nhiều khó khăn và chịu áp lực rất lớn trong trả nợ vay ngân hàng theo phương án tài chính.

Việc dừng huy động 40% công suất dự án của chủ đầu tư đồng nghĩa dự án chỉ vận hành đạt 60% so với thiết kế, sẽ phá vỡ cam kết của nhà đầu tư về phương án tài chính được tổ chức tín dụng thống nhất.

"Do đó sẽ dẫn tới dự án mất khả năng cân đối trả nợ vay, trong khi các nhà đầu tư khác cũng như EVN lại được hưởng lợi trên đường dây truyền tải 500kV giải tỏa công suất (được đầu tư bằng chính nguồn vốn của nhà đầu tư). Đây là một thiệt thòi quá lớn và không công bằng cho nhà đầu tư", phía nhà đầu tư nêu.

Cũng theo phía nhà đầu tư, việc dừng huy động công suất chưa có giá điện của dự án là không phù hợp theo các điều khoản đã thỏa thuận của hợp đồng mua bán điện giữa EVN và Công ty TNHH Điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam.

Liên quan đến việc này, ngày 5/9, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận cũng có văn bản kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm, có ý kiến với các cơ quan chức năng và các bộ, ngành xem xét, tiếp tục huy động và ghi nhận sản lượng đối với phần công suất chưa có giá điện của dự án điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW.

Nhiều ý kiến của chuyên gia năng lượng cũng cho rằng, việc cho phép tiếp tục huy động khai thác năng lượng được sản xuất từ phần công suất chưa có giá điện của dự án điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW là cần thiết, bởi toàn bộ dự án và hạ tầng đi kèm đã được đầu tư và đang vận hành.

Do đó, nếu không được phát điện lên lưới, nguồn năng lượng từ 172,12MW (bị cắt) sẽ lãng phí rất lớn (ước tính ít nhất sẽ sản xuất được trên 258 triệu kWh điện hàng năm từ phần công suất này), trong khi chi phí vận hành và bảo dưỡng không đáng kể. Đây là lãng phí, thiệt hại cho xã hội, trong khi chúng ta đang cần rất nhiều điện và có nguy cơ thiếu điện trong thời gian tới.

Mặt khác, quy mô của dự án này đã được sự cho phép của Chính phủ theo Văn bản số 70/TTg-CN, ngày 9/1/2020 về việc đồng ý bổ sung dự án điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW vào Quy hoạch điện VII (điều chỉnh). Văn bản nói trên cũng nêu việc triển khai đầu tư dự án điện mặt trời nói trên kết hợp với đầu tư trạm biến áp 500kV và các đường dây 500kV, 220 kV đấu nối vào hệ thống điện quốc gia “để truyền tải, giải tỏa hết công suất nhà máy điện mặt trời này và các nhà máy điện năng lượng tái tạo khác trong khu vực vào hệ thống điện quốc gia”.

Cũng liên quan đến dự án điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam, ngày 14/1/2022, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 17/TB-VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành về giá điện với phần công suất nguồn điện mặt trời đã đưa vào vận hành trong năm 2020 trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận nhưng không đáp ứng yêu cầu áp dụng giá điện tại Quyết định 13/2020/QĐ-TTg thì Bộ Công thương phải khẩn trương chỉ đạo EVN nghiên cứu, đề xuất theo hướng đấu thầu/đấu giá công khai minh bạch.

Đối với việc vận hành phần phát điện phần công suất nguồn điện mặt trời đã đưa vào vận hành trong năm 2020 trên địa bàn Ninh Thuận mà hiện chưa có giá điện, Phó Thủ tướng giao Bộ Công thương chỉ đạo EVN có phương án vận hành hợp lý theo quy định chung của ngành điện; đồng thời khẩn trương nghiên cứu, xác định giá điện với phần công suất này theo chỉ đạo nêu trên.

Cuối tháng 7/2022, Bộ Công thương đã có Văn bản 128/BC-BCT báo cáo Thủ tướng Chính phủ về cơ chế đối với các dự án điện gió và điện mặt trời chuyển tiếp đề xuất Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cơ chế nhà đầu tư các dự án chuyển tiếp tiến hành đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện với EVN trong khung giá phát điện và hướng dẫn do bộ ban hành.

Với các vấn đền trên, nhiều ý kiến cho rằng, Bộ Công thương cần sớm chỉ đạo EVN tiến hành đàm phán và cân nhắc để hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và Nhân dân, nhất là trong thời điểm này, chúng ta đang thực hiện mạnh mẽ cam kết COP 26 về tăng cường năng lượng tái tạo, giảm phát thải khí nhà kính.

Hơn thế nữa là việc đồng hành với doanh nghiệp theo quan điểm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bởi tiền doanh nghiệp bỏ ra đầu tư cũng là tiền của Nhân dân, điểm mấu chốt bây giờ là hài hòa lợi ích để các bên cùng có lợi. Đừng để lãng phí tiền của Nhân dân trong khi chúng ta đang phải đi mua điện từ nước ngoài. Chúng ta cần đối xử công bằng trong phát triển kinh tế để khuyến khích mọi nguồn lực xã hội vào phát triển nguồn năng lượng phục vụ phục hồi và phát triển kinh tế, nhất là trong giai đoạn chuyển tiếp.