Ngăn chặn gia tăng tình trạng học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử

Những con số đáng báo động

Theo số liệu điều tra của Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá tại 34 tỉnh/thành trên toàn quốc năm 2020, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành trên 15 tuổi giai đoạn 2015-2020 đã có sự phân hóa. Theo đó, tỷ lệ chung giảm từ 22,5% của năm 2015 thì đến năm 2020, tỷ lệ này còn 21,7%; nam giới hút thuốc giảm từ 45,3% xuống còn 42,3%.

Cũng theo báo cáo của quỹ, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại các địa điểm công cộng cũng có xu hướng giảm. Cụ thể, tại nơi làm việc giảm từ 42,6% còn 30,9%; Tại nhà giảm từ 59,9% xuống còn 56%; Tại nhà hàng giảm từ 80,7% còn 78,1%; Quán bar/cafe/trà giảm từ 89,1% xuống còn 86,2%. Tỷ lệ người dân được tư vấn cai nghiện thuốc lá khi đến các cơ sở y tế trong 5 năm từ 2015 - 2020 có xu hướng gia tăng, từ 40,5% lên 72,2%...

Tình trạng học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng gia tăng

Theo Bà Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, thành viên ban tư vấn Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, thuế thuốc lá của Việt Nam còn thấp, chỉ bằng 75% giá trị xuất xưởng. Nếu tính trên giá bán lẻ, mức thuế này chỉ chiếm khoảng 38,8%.

Việc cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao bì đã áp dụng 10 năm mà chưa được thay đổi. Khả năng tiếp cận với thuốc lá hiện nay rất dễ dàng, hàng quán nào cũng có thể bán thuốc lá.

"Đặc biệt, việc xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha; Tỷ lệ sử dụng thuốc lá đang gia tăng trong nhóm người trẻ. Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở học sinh từ 13 - 15 tuổi là 3,5% trong số những người được hỏi. Tương tự, với nhóm người trên 15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử đã là 3,6%, tăng 18 lần so với năm 2015", bà Phan Thị Hải thông tin.

Ngăn chặn bằng cách nào?

Bày tỏ sự quan tâm, lo ngại trước tình trạng gia tăng đối tượng học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử những năm gần đây, TS Ngô Thị Minh - Thứ trưởng Bộ GD&ĐT khẳng định: Trong năm học 2021-2022, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo sâu sắc vấn đề phòng chống tác hại của thuốc lá tới các địa phương, đơn vị, nhà trường thông qua nhiều hình thức; Trong đó có hệ thống các văn bản, hoạt động, tuyên truyền như hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5.

Một trong những điểm đáng lo ngại chính là tình trạng nhóm đối tượng học sinh, thanh thiếu niên, sinh viên sử dụng thuốc lá, trong đó có thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng. Bộ GD&ĐT đã và đang phối hợp chặt chẽ với Trung ương Đoàn và các nhà trường kiểm tra, tuyên truyền tới các em nhằm xây dựng môi trường học đường lành mạnh, không khói thuốc lá.

Trong năm 2021 và 2022, Bộ GD&ĐT đã tổ chức nhiều hội thảo chuyên đề, tập huấn và đưa ra hướng dẫn về công tác truyền thông trong các nhà trường về phòng chống tác hại thuốc lá. Mục tiêu nhằm giúp các em học sinh, sinh viên nhận diện được những tác hại, hậu quả của việc sử dụng thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử.

Ngoài ra, Bộ GD&ĐT cũng tập huấn và biên soạn thí điểm các tài liệu hướng dẫn truyền thông về phòng ngừa thuốc lá mới cho học sinh phổ thông. Trong đó có Quyết định 1751 vừa ban hành để tập trung cho đội ngũ cán bộ, giáo viên ở 5 tỉnh Lào Cai, Hải Phòng, Quảng Ninh, Hà Nội và Cần Thơ. Qua quá trình tập huấn, truyền thông thời gian qua ở những tỉnh, thành trên đã thu được một số kết quả nhất định.

Cũng theo Thứ trưởng Ngô Thị Minh, trong năm 2023 và thời gian tới, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo hơn nữa các địa phương, đơn vị thực hiện nghiêm túc Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá. Các cơ sở giáo dục phải thường xuyên khai thác, sử dụng những tài liệu hướng dẫn của Bộ để truyền thông tới học sinh, sinh viên về tránh xa các sản phẩm thuốc lá.

Bộ GD&ĐT sẽ phối hợp với Bộ Y tế để cho ra những tài liệu tuyên truyền để thực hiện lồng ghép trong các hoạt động giáo dục cho học sinh về tác hại thuốc lá.