Nâng tầm Đền Và, điểm đến tâm linh thiêng liêng tại xứ Đoài

Ngôi đền thiêng trên đồi lim cổ thụ

Đền Và là một trong số gần 200 di tích ở vùng xứ Đoài thờ Đức thánh Tản Viên Sơn - một trong "Tứ bất tử" trong tâm linh người Việt Nam.

Qua hàng ngàn năm, người dân vẫn lưu truyền truyền thuyết về sự ra đời của Đền Và. Theo đó, Đức Thánh Tản Viên trong một lần du ngoạn đã dừng chân tại khu đồi này. Thấy nơi đây là vùng đất địa linh, Ngài đã cho lập hành cung và đặt tên là Vân Già Đông Thần Cung, chính là Đền Và ngày nay.

Vẻ đẹp cổ kính của Đền Và

Đền Và không chỉ là nơi thờ Đức Thánh Tản Viên mà còn thờ hai người em của ngài là Thánh Cao Sơn và Thánh Quý Minh, cùng Đức Quốc Mẫu, thân mẫu của Thánh Tản. Bên trong đền còn lưu giữ nhiều di vật quý giá như sắc phong, hoành phi, câu đối… Đặc biệt, khu rừng lim cổ thụ hàng trăm năm tuổi bao quanh đền càng làm tăng thêm vẻ uy nghiêm và linh thiêng cho nơi đây.

Ông Nguyễn Văn Bảo, một người dân địa phương, chia sẻ: "Từ nhỏ, tôi đã được tham gia lễ hội Đền Và. Đối với người dân chúng tôi, đây không chỉ là một lễ hội truyền thống mà còn là dịp để tưởng nhớ công ơn của Đức Thánh Tản, cầu mong những điều tốt lành cho gia đình và quê hương".

Lễ hội Đền Và là nét văn hóa đặc sắc của Xứ Đoài

Đền đã trải qua 3 lần tôn tạo lớn: Năm Minh Mạng thứ 10 (1829), năm Thành Thái thứ 14 (1902) và năm Bảo Đại thứ 7 (1932). Đền có diện tích hơn 2.000 m2 được xây dựng theo kiểu "nội công ngoại quốc". Đền Và hiện lưu giữ nhiều di vật quý, gồm: 18 đạo sắc phong của các triều đại, từ Phúc Thái thứ 3 (1645) đến đời Khải Định thứ 9 (1924); 18 bức hoành phi; 2 bia đá; 3 chuông đồng; 5 bản thần tích; 6 pho tượng cổ...

Ông Trần Anh Tuấn , Thành uỷ viên, Bí thư Thị uỷ Sơn Tây đánh trống khai hội đền Và 2023

Được khôi phục từ năm 1999, Lễ hội đền Và diễn ra vào Rằm tháng Giêng hằng năm và chính hội được tổ chức 3 năm một lần (vào các năm Tý, Mão, Ngọ, Dậu) để tưởng nhớ Đức thánh Tản Viên. Năm 2016, Lễ hội đền Và được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Phát triển xứng tầm

Phó Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây Lê Đại Thăng cũng cho biết, thị xã Sơn Tây đang lập quy hoạch, lập dự án xây dựng hạ tầng đền Và giai đoạn I. Dự án có diện tích gần 4ha, nằm cách đền Và 200m, gồm các hạng mục khu bãi đỗ xe kết hợp dịch vụ, nhà đón tiếp, các ki ốt kinh doanh và những hạng mục phụ trợ khác.

Người dân đến với lễ hội Đền Và với mong cầu bình an, may mắn

Mục tiêu của dự án là kết hợp công tác bảo tồn với công tác tôn tạo di tích nhằm nâng cao giá trị thẩm mỹ, tính biểu cảm cho di tích. Mục đích chính là bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa dân tộc tại địa phương. Theo UBND thị xã Sơn Tây, việc hoàn thành dự án sẽ góp phần quan trọng vào việc duy trì và phát triển văn hóa truyền thống của địa phương, từ đó góp phần tạo ra các giá trị kinh tế và xã hội đáng kể.

Về mặt kinh tế, dự án sẽ tạo ra một điểm đến có sức thu hút hơn đối với khách du lịch, qua đó tạo thêm các cơ hội tăng thu nhập cho cộng đồng địa phương thông qua phí tham quan và các dịch vụ du lịch khác. Ngoài ra, việc phục hồi và bảo tồn các di tích lịch sử còn tạo ra các công việc mới cho người dân địa phương và thu hút các nhà đầu tư vào khu vực.

Lễ hội Đền Và thu hút hàng vạn khách thập phương

Thị xã Sơn Tây cho rằng, dự án xây dựng hạ tầng đền Và giai đoạn I sẽ giúp nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho người dân địa phương, đồng thời tạo ra cơ hội cho khách tham quan tìm hiểu về văn hóa và lịch sử của di tích. Dự án không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn tạo ra nhiều giá trị xã hội vượt trội như bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, tạo điều kiện cho du lịch phát triển, nâng cao chất lượng đời sống cho người dân địa phương và giáo dục cho cộng đồng.