Mỗi ngày có 4-5 triệu đơn hàng qua biên giới, thất thoát thuế là rất lớn

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, nguyên Trưởng Khoa Tài chính Quốc tế, Học viện Tài chính chia sẻ như vậy tại tọa đàm với chủ đề "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử" do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều 13/9.

Theo ông Thịnh, khi bắt đầu Việt Nam tăng cường quản lý và học hỏi kỹ hơn về chính sách thuế đối với các nhà cung cấp nước ngoài, ngay trong năm 2022, lượng thu thuế thương mại điện tử tăng lên một cách vượt bậc. Đặc biệt, những ông lớn như Google, Amazon,... lượng nộp thuế của họ từ chỗ rất nhỏ đến lúc có hàng ngàn tỷ đồng như hiện nay cũng đã là một bước tiến vượt bậc.

Tuy nhiên, doanh thu từ những ông lớn này ở trên thị trường Việt Nam là rất lớn, nhưng lượng thuế họ nộp chưa tương xứng. "Chúng ta cần phải có cơ sở thống kê dữ liệu, các kho dữ liệu lớn và các phương pháp quản lý để từ đó chúng ta có bằng chứng để có thể thu đúng, thu đủ từ các ông lớn này", ông Thịnh nói.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh tại tòa đàm chiều 23/9.

Vị chuyên gia lấy dẫn chứng từ số liệu của Bộ Thông tin truyền thông, hàng hóa nhỏ di chuyển qua biên giới theo thống kê từ tháng 1-6/2024, mỗi tháng có từ khoảng 1,3 tỷ-1,9 tỷ USD hàng hóa nhỏ qua biên giới không phải đóng thuế. Những hàng hóa này rõ ràng khi đóng thuế đã là một con số rất lớn.

"Một ngày khoảng 50 triệu USD vào, ra thị trường Việt Nam, nhưng chúng ta hoàn toàn miễn. Như vậy cơ chế chính sách của chúng ta đang không phù hợp", ông Thịnh nói.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết, Liên minh Châu Âu từ tháng 1/2021 đã bỏ quy định những hàng hóa có giá trị dưới 22 euro phải đóng thuế. Hay ví dụ như nước Anh, 135 bảng Anh trước đây không phải đóng thuế, bây giờ phải đóng thuế.

Ngay bên cạnh chúng ta là Thái Lan, họ cũng đánh thuế đồng bộ tất cả hàng hóa ra - vào quốc gia mà đều phải chịu thuế suất 7%. Như vậy không kể nhỏ hay lớn. Nếu mỗi ngày chúng ta có 4-5 triệu đơn qua biên giới thì con số thất thoát rất lớn.

Vì thế ông Thịnh cho rằng, hoàn chỉnh các cơ chế chính sách là việc cần làm ngay. Cơ chế chính sách của chúng ta phải phù hợp với từng điều kiện và theo đúng thông lệ. Năm 2010, bằng Quyết định 78, Chính phủ đề nghị không thu thuế đối với những khoản thu nhỏ dưới 1 triệu đồng để giải tỏa vấn đề thông quan và kiểm tra hải quan. Nhưng đến bây giờ, thời đại khác rồi, kinh tế số chỉ cần 1 giây là đã có đầy đủ, chúng ta không phải miễn cái đó.

Đồng thời phải xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, kho dữ liệu. Vì kho này không chỉ phục vụ cho cơ quan thuế để thu đúng, thu đủ, mà còn phục vụ cho việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như việc bảo vệ an sinh xã hội. Cho nên việc chúng ta xây dựng cơ sở dữ liệu, xây dựng kho dữ liệu về thương mại điện tử là việc làm cần thiết và cấp bách.

Vị chuyên gia cũng đề xuất áp dụng ứng dụng công nghệ, chúng ta phải dùng chính công nghệ mới và công nghệ số để quản lý hoạt động thương mại điện tử. Lúc đó chúng ta mới quản lý phù hợp và chặt chẽ.

Cùng đó là việc tuyên truyền để người kinh doanh chủ động nộp thuế đúng, đủ cho nhà nước. Đó là điều chúng ta phải thực thi. Trên cơ sở như vậy, kể cả các chủ thể không có thể nhân ở Việt Nam nhưng người Việt Nam tiêu dùng hàng hóa của họ vẫn có đòi hỏi, buộc họ phải nộp thuế cho Chính phủ Việt Nam là một điều mỗi người dân cần phát huy điều đó.

"Chúng tôi cho rằng kết hợp giữa các ban, bộ ngành, kết hợp giữa tuyên truyền, quảng cáo và ý thức của người dân đối với hoạt động quản lý và thu thuế từ thương mại điện tử sẽ là cơ sở chúng ta có thể quản lý thương mại điện tử một cách phù hợp và sâu sát hơn", ông Thịnh chia sẻ.