Kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh

Kinh tế tư nhân chưa thực sự trở thành lực lượng dẫn dắt

Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận, sau gần 40 năm Đổi mới, kinh tế tư nhân nước ta đã không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Với gần 1 triệu doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh hoạt động trong nền kinh tế, kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách Nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động, là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần xoá đói, giảm nghèo, ổn định đời sống xã hội.

Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vươn ra thị trường khu vực, thế giới; đội ngũ doanh nhân ngày càng lớn mạnh, tinh thần kinh doanh, tinh thần đổi mới và khát vọng vươn lên của kinh tế tư nhân ngày càng mạnh mẽ, trách nhiệm xã hội, đạo đức, văn hóa ngày càng lan tỏa sâu rộng...

Lãnh đạo các doanh nghiệp tư nhân tham dự tọa đàm về phát triển kinh tế tư nhân ngày 31/5.

Tuy nhiên, kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh; gần 98% doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Năng suất lao động của khu vực kinh tế tư nhân mặc dù được cải thiện nhưng vẫn thấp hơn so với doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp Nhà nước.

Tỷ lệ doanh nghiệp đang hoạt động bình quân đạt khoảng 10 doanh nghiệp/1.000 dân vào năm 2024, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Quá trình chuyển đổi số trong kinh tế tư nhân diễn ra chậm, 65% doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có chiến lược ứng dụng công nghệ số; tỷ lệ doanh nghiệp tư nhân tham gia chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI thấp, chỉ ở mức trên 20%.

Khu vực kinh tế tư nhân chưa thực sự trở thành lực lượng dẫn dắt nền kinh tế như kỳ vọng. Một bộ phận doanh nghiệp tư nhân chưa nghiêm túc tuân thủ pháp luật, thông tin chưa minh bạch; tư duy kinh doanh ngắn hạn, thiếu tầm nhìn chiến lược; đạo đức, văn hóa kinh doanh của một bộ phận doanh nhân còn hạn chế.

Theo Thứ trưởng Lê Tấn Cận, để nhanh chóng đưa Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đi vào cuộc sống, các bộ, ngành, địa phương cần khẩn trương xây dựng và ban hành kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 138/NQ-CP và Nghị quyết số 139/NQ-CP, trong đó giao nhiệm vụ rõ ràng với thời hạn cụ thể cho các đơn vị tổ chức thực hiện đảm bảo nguyên tắc 6 rõ: “Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả”; tập trung nguồn lực tổ chức triển khai các nhiệm vụ được giao đảm bảo đúng tiến độ, hiệu quả, chất lượng.

Đối với các tổ chức hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp, cần chủ động tăng cường năng lực, hiệu quả hoạt động, phát huy vai trò đại diện, cầu nối giữa cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp với các cơ quan quản lý Nhà nước; phát huy vai trò phản biện xã hội trong xây dựng chính sách; tuyên truyền, vận động doanh nhân thực hiện chuẩn mực đạo đức, văn hoá kinh doanh.

Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải hoạt động đúng pháp luật, xây dựng đạo đức, văn hoá kinh doanh, trung thực, thanh liêm, trách nhiệm xã hội; loại bỏ tư duy làm ăn “chộp giật”, phi pháp; đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực, phẩm chất, trình độ, tích luỹ kiến thức, kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, đoàn kết, cùng phát triển.

Ngành Ngân hàng luôn đồng hành với kinh tế tư nhân

Ở góc độ ngân hàng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, nếu như trước đây tín dụng cho khối doanh nghiệp Nhà nước chiếm tỷ trọng chủ yếu thì nay tỷ lệ dư nợ tín dụng/toàn nền kinh tế đã chiếm 92-93%, con số này vừa phản ánh sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân và cũng phản ánh những cố gắng nỗ lực của hệ thống ngân hàng.

Dẫn báo cáo đánh giá của Bộ Tài chính là kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh, doanh nghiệp có quy mô nhỏ, siêu nhỏ, sức cạnh tranh hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế, năng suất lao động thấp; một bộ phận doanh nghiệp thông tin chưa minh bạch, Thống đốc cho rằng, đây chính là nguyên nhân lý giải việc các doanh nghiệp khó có thể chứng minh được khi vay ngân hàng, có trả nợ được không?

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

"Ngành ngân hàng đã rất quan tâm chỉ đạo các đơn vị trong ngành triển khai đúng tin thần của Nghị quyết 68. Chúng tôi rất mong Chính phủ quan tâm chỉ đạo để thực hiện các giải pháp để chính sách bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn thực chất hơn, phát triển các phân khúc khác của thị trường tài chính như ý kiến của một số đại biểu,” Thống đốc chia sẻ và nhấn mạnh có như vậy, tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa chắc chắn tăng lên và vòng quay vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng sẽ tăng lên, vốn tín dụng đến nhiều doanh nghiệp hơn.

Về vấn đề lãi suất, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian qua, ngay cả khi lãi suất thế giới tăng cao nhưng ngành Ngân hàng đã cố gắng điều hành, điều tiết để giảm mặt bằng lãi suất.

Các tổ chức tín dụng rất trách nhiệm, nhân văn trong việc giảm lãi suất để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân chịu tác động của đại dịch COVID19, bão lũ, số tiền lên tới 60.000 - 70.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng đã triển khai một số gói tín dụng như cho vay lĩnh vực thuỷ sản, cho vay mua nhà cho người có thu nhập thấp... Các chương trình cho vay này đều là nguồn lực tài chính của các tổ chức tín dụng không phải ngân sách Nhà nước. Thực tế, một số doanh nghiệp phải mất chi phí trả lãi cao chính là do thủ tục đầu tư, sản xuất kinh doanh thường kéo dài.

Ngân hàng Nhà nước thấy rằng, việc quyết liệt thực hiện tinh gọn bộ máy và sửa đổi các Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Kinh doanh bất động sản... có vai trò quan trọng trong việc rút ngắn thời gian, sẽ giúp vốn quay vòng nhanh hơn, nhiều doanh nghiệp được tiếp cận vốn và thuận lợi cho giảm lãi suất.

Vấn đề tín dụng, lãi suất là vấn đề luôn được quan tâm, doanh nghiệp phản ảnh, qua nhiều thời kỳ chứ không phải chỉ trong một nhiệm kỳ nào, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ, bởi bên cạnh việc quản lý hoạt động cho vay của các tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước còn phải điều hành chính sách tiền tệ góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường tiền tệ ngoại hối.

"Đôi khi ngành Ngân hàng khó có thể đạt được nhiều mục tiêu, yêu cầu cùng một lúc. Đây là việc rất khó, rất áp lực khi nền kinh tế của chúng ta có độ mở lớn, biến động khó lường, nhưng trong nhiều năm, Ngân hàng Nhà nước đã cố gắng để điều hành, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp và người dân", bà Hồng nói.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, ngành Ngân hàng luôn thể hiện tinh thần quyết tâm, tinh thần tiếp tục đồng hành, tiếp tục chia sẻ với doanh nghiệp và người dân để hiện thực hoá chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển khu vực kinh tế tư nhân.