Kiểm soát khí mê-tan góp phần tạo ra nguồn năng lượng tái tạo giá trị

Đó là nội dung cuộc trao đổi của chuyên gia hóa học Đỗ Thanh Bái, Hội Hóa học Việt Nam với PV Báo Tuổi trẻ Thủ đô.

- PV: Thưa ông, Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động đến 2030 với các nhiệm vụ trọng tâm nhằm giảm phát thải hiệu quả và bền vững khí mê-tan. Ông đánh giá như thế nào về vấn đề này?

- Chuyên gia Đỗ Thanh Bái: Khí mê-tan đóng góp một phần đáng kể vào hiệu ứng khí nhà kính nên phải kiểm soát. Nông nghiệp là một trong những nguồn phát thải khí mê-tan. Khí mê-tan hình thành chủ yếu từ khí thải đường tiêu hóa của gia súc và phân bón và từ việc nuôi trồng lúa nước. Phân bón hóa học chứa Nitơ, khi bón vào đất sẽ chuyển hóa một phần thành khí mê-tan. Bãi chôn lấp rác thải và trong nước thải sinh hoạt cũng có các chất khi phân huỷ tạo ra loại khí này.

Đây là một trong những vấn đề đặt ra, buộc chúng ta phải có cách kiểm soát giảm phát thải khí mê-tan. Trước tình trạng nóng lên của trái đất, giảm thiểu khí thải mê-tan sẽ góp phần giảm khí thải nhà kính.

- PV: Thưa ông, hậu quả của khí mê-tan đối với môi trường như thế nào?

- Chuyên gia Đỗ Thanh Bái: Khí mê-tan (CH4) là một loại khí nhà kính mạnh gấp 80 lần so với carbon dioxide, có tiềm năng làm nóng toàn cầu cao gấp 28 lần so với CO2 trong vòng 100 năm (Theo báo cáo của European Commission, 2023). Sự nóng lên toàn cầu dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như tan chảy sông băng, mực nước biển dâng cao, hạn hán, lũ lụt, bão tố…

Ngoài ra, khí mê-tan khi kết hợp với các chất ô nhiễm khác trong không khí có thể tạo thành khí ô-zôn, gây hại cho sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Chuyên gia Đỗ Thanh Bái (Hội Hóa học Việt Nam)

- PV: Chúng ta cần có những giải pháp bền vững như thế nào để giảm phát thải khí mê-tan từ những bãi chôn lấp rác thải?

- Chuyên gia Đỗ Thanh Bái: Cần phải tính toán xây dựng nhiều bãi rác có hệ thống đường ống thu khí. Tại các bãi chôn lấp rác thải, quá trình phân hủy chất hữu cơ tạo ra một lượng lớn khí mê-tan. Việc thu gom và xử lý hiệu quả khí mê-tan từ các bãi chôn lấp không chỉ giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tạo ra nguồn năng lượng tái tạo giá trị. Khi thu được khí thì quan trọng nhất là có kiểm soát, bởi lẽ, khí mê-tan có giá trị cao về mặt nhiệt lượng, để có thể cung cấp cho nồi hơi và máy phát điện.

Ở Hà Nội hiện nay, có một số bãi chôn lấp rác thải mới đều có hệ thống thu khí mê-tan nhưng những bãi cũ thì chưa giải quyết được vấn đề này, mới chỉ làm được chống nước rỉ ra môi trường, còn lại, khí mê-tan vẫn phát sinh trên bề mặt các hố rác.

Việc xử lý khí mê-tan từ bãi chôn lấp không chỉ là một giải pháp cấp bách để giảm thiểu hiệu ứng nhà kính mà còn là một cơ hội để chuyển đổi rác thải thành nguồn năng lượng sạch.

Còn đối với hoạt động nông nghiệp, phải thay đổi cách canh tác. Ví dụ, trong chăn nuôi, phải thay đổi chế độ thức ăn, cung cấp dinh dưỡng cho gia súc như thế nào để lượng thực phẩm vừa chuyển hóa nhưng lại giảm được phát thải khí mê tan.

Do đó, việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ xử lý khí mê- tan tiên tiến, cùng với việc xây dựng các cơ chế khuyến khích đầu tư sẽ cũng là giải pháp quan trọng.

Tôi cho rằng, cần có những giải pháp căn cơ như vậy để chúng ta có thể biến những bãi chôn lấp từ một mối đe dọa thành một nguồn năng lượng xanh, góp phần xây dựng một Việt Nam phát triển bền vững.

PV: Xin trân trọng cám ơn ông!