Khó trị nhất là “virus ý thức"- Bài 1: Một người lơ là, cả xã hội vất vả

Hà Nội đang ở mùa nhiệt độ cao nhất trong năm. Những con số bệnh nhân dương tính SARS-CoV-2 tăng thêm hàng ngày càng khiến sự nóng bức trở nên sôi sục. Bên cạnh sự ngột ngạt của bộ quần áo bảo hộ mà nhân viên y tế phải mang trên mình, bên cạnh sự hi sinh, chịu đựng của bao người ở tuyến đầu, bên cạnh những tổn thất về kinh tế, mất ổn định xã hội, biết bao nhiêu rắc rối mà con virus nhỏ bé này đem đến.

Còn có những “con virus” khó trị hơn, đó chính là ý thức của người dân, làm gánh nặng cho cộng đồng, cho thành phố, cho nhà nước trong công cuộc gian nan này. Chính vì thế, trong khi chờ vaccine phòng, chống Covid-19 được tiêm phổ cập, trước nỗ lực không mệt mỏi của các cấp, các ngành chức năng, thì hơn ai hết, mỗi chúng ta hãy tự trang bị cho mình “những liều vaccine ý thức”.

Khi “cái sảy nảy cái ung”

Tính đến chiều 22/5 đã có 25 trường hợp F1, F2, F3 của hai vợ chồng ông Nguyễn Văn Thanh dương tính SARS-CoV-2.

Ông Nguyễn Văn Thanh và vợ do khai báo y tế không trung thực, lại di chuyển phức tạp, khiến nhiều địa điểm ở Hà Nội bị phong toả, cách ly y tế. Khoảng 200 F1 phải cách ly tập trung, hàng trăm F2 bị ảnh hưởng công việc và đời sống.

Những nơi cựu giám đốc Hacinco đi qua đều bị phong tỏa, khử khuẩn, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, sinh hoạt, kinh tế

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh ngày 14/5 hoả tốc yêu cầu xử lý nghiêm và có hình thức kỷ luật nghiêm khắc đối với ông Thanh do vi phạm quy định phòng chống dịch bệnh. Theo ông Chu Ngọc Anh, đây là biểu hiện sinh động như Thủ tướng nêu, rằng một người lơ là, thì cả xã hội vất vả.

Ngày 14/5, một lãnh đạo Công an TP Hà Nội cho biết, lực lượng chức năng đang lập hồ sơ, tiến hành điều tra vụ ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc Hacinco - mắc Covid-19 sau chuyến đi Đà Nẵng nhưng không khai báo y tế đầy đủ. Cụ thể, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội sẽ nghiên cứu hồ sơ để xác minh, làm rõ việc ông Nguyễn Văn Thanh có dấu hiệu làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người hay không.

Ngày 15/5, Handico đã tổ chức họp, xem xét tổng thể căn cứ trên các quy định, văn bản hướng dẫn và thống nhất nhận định các vi phạm của ông Nguyễn Văn Thanh là nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến công tác phòng chống dịch của Hà Nội và sức khỏe cộng đồng, gây bức xúc trong dư luận xã hội, uy tín và hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty.

Ban Thường vụ Đảng uỷ, Hội đồng thành viên Tổng công ty đã họp và ra Nghị quyết thống nhất chủ trương kỷ luật bằng hình thức cách chức Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Hacinco đối với ông Nguyễn Văn Thanh.

Đến ngày 19/5, ông Khổng Minh Tuấn, Phó Giám đốc CDC Hà Nội cho biết, chùm lây nhiễm liên quan vợ chồng ông Nguyễn Văn Thanh cực kỳ phức tạp. Theo ông Tuấn, "khả năng lây nhiễm của vợ chồng ông Thanh rất mạnh".

Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng chống Covid-19 Đà Nẵng chiều 19/5, bác sĩ Tôn Thất Thạnh, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố khẳng định, vợ chồng cựu Giám đốc Hacinco không lây nhiễm Covid-19 từ Đà Nẵng.

Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cũng lấy mẫu bệnh phẩm đối với vợ chồng ông Thanh để giải trình tự gene. Mẫu bệnh phẩm của người vợ không ra kết quả (do mẫu không đạt yêu cầu), còn của người chồng mang chủng virus Ấn Độ.

Chắc chắn cơ quan chức năng sẽ có những điều tra, báo cáo cụ thể để không ai bị oan nhưng cũng không cá nhân nào tránh được sự trừng phạt thích đáng nếu đổ gánh nặng lên cộng đồng.

Bài học về sự cảnh giác

Dù vậy, với những con số liên quan đến cựu giám đốc Hacinco vẫn tăng lên từng ngày, cùng việc khai báo y tế không trung thực, có lịch trình di chuyển dày đặc, trường hợp của ông này vẫn là một bài học đắt giá cho việc tuân thủ các quy đinh về phòng, chống dịch Covid-19. Vì sự bất cẩn, chủ quan của một vài người mà hàng loạt địa điểm, cá nhân, cộng đồng bị ảnh hưởng theo.

Trong khi đó, lường trước được diễn biến phức tạp, dịch bệnh có thể bùng phát trở lại sau dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5, chính quyền thành phố Hà Nội đã yêu cầu tất cả người dân phải nghiêm túc thực hiện khai báo y tế. Thực tế cho thấy, điều này là hết sức kịp thời và cần thiết cho công tác khoanh vùng, dập dịch.

Việc khai báo y tế giúp cho cơ quan chức năng nắm rõ tình hình, khoanh vùng với những cá nhân có nguy cơ mắc bệnh hoặc lây nhiễm cho cộng đồng khi trở về từ vùng dịch, để từ đó bố trí, có phương án phòng, chống dịch. Với rất nhiều cá nhân trở về từ vùng dịch hoặc có yếu tố dịch tễ nguy hiểm, họ đã được sắp xếp làm việc tại nhà, giảm nguy cơ tiếp xúc và lây lan ra cộng đồng. Với những người có khả năng cao mắc bệnh thì được xét nghiệm, cách ly để loại trừ khả năng xấu xảy ra.

Phương án tuần tự, bài bản, nhịp nhàng ấy nhằm sàng lọc, loại bỏ cơn bùng phát trên diện rộng. Tất nhiên, việc khai báo y tế ấy phụ thuộc khá nhiều vào ý thức tự giác của người dân. Đó không phải là trông chờ vào sự may rủi. Bởi đa phần, sau những đợt dịch giã trước, mỗi người dân đã quá thấu hiểu thế nào là bất tiện, là thiệt hại nếu lại có những lần sau.

Trong khi đó, việc tuyên truyền, phổ biến tích cực của các cấp chính quyền làm sáng tỏ nhận thức, giúp người dân vừa nhận thức tốt những kiến thức về dịch bệnh để đề phòng, cảnh giác nhưng không hoang mang, dao động, tin tưởng tuyệt đối vào khuyến cáo của Bộ Y tế, vào các biện pháp phòng, chống dịch của Chính phủ. Người Hà Nội sau một thời gian cũng đã thấm nhuần các bộ quy tắc ứng xử, tôn trọng pháp luật, biết cách hành xử sao cho đẹp mình, đẹp người, hài hòa lợi ích cá nhân và tập thể.

Chính bởi vậy, người dân đồng loạt khai báo y tế, thực hiện nghiêm chỉnh quy định phòng, chống dịch sau khi trở lại Hà Nội đã khiến nhịp sống không được sôi động như trước song đó là điều cần thiết để kiểm soát dịch bệnh. Những ca lây nhiễm tại bệnh viện, một vài nơi trong thành phố là điều không thể tránh khỏi tuy nhiên vẫn trong tầm kiểm soát.

Vụ hai vợ chồng cựu giám đốc Hacinco cho thấy, không có cách nào khác và chỉ có thể thực hiện duy nhất một điều, đó là nâng cao ý thức hơn nữa. Một người tự giác giảm đi cả ngàn, cả vạn nguy cơ. Một người ý thức kém phát sinh cả vạn, cả triệu hệ lụy. Hệ lụy ấy không chỉ đong đếm bằng những ca mắc bệnh liên quan, bị lây nhiễm mà còn ở sự ổn định xã hội, thiệt hại về kinh tế, về tiền lệ cho những ai coi thường pháp luật, coi thường tập thể.

Sống ở trong thời đại có dịch bệnh mới biết, hành vi, suy nghĩ, ý thức của mỗi cá nhân có liên hệ mật thiết đến cộng đồng, chớ nên chỉ nhăm nhăm biết vì bản thân mà cuối cùng hối hận thì đã muộn.

(Còn nữa)