Hàng chục nghìn tỷ đồng cho vay kiểu “ném tiền qua cửa sổ” tại Agribank

Theo tài liệu của phóng viên, đầu năm 2019, Cơ quan Thanh tra, Giám sát – Ngân hàng Nhà nước đã ban hành kết luận thanh tra chuyên đề Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank); trong đó có nêu rõ hàng loạt vi phạm của ngân hàng đến thời điểm cuối năm 2017, đặc biệt là hoạt động cho vay, bảo lãnh, thư tín dụng (L/C) với tổng số tiền vi phạm lên tới gần 21.000 tỷ đồng.

Theo kết luận của nhà chức trách, Agribank là một trong những ngân hàng có quy mô, mạng lưới các chi nhánh lớn nhất trong hệ thống ngân hàng tại Việt Nam; đặc biệt là hoạt động tín dụng với số lượng khách hàng rất lớn, đa dạng.

Cơ quan Thanh tra, Giám sát – Ngân hàng Nhà nước đã triển khai thanh tra 19/171 chi nhánh với tổng dư nợ là 78.046 tỷ đồng (làm tròn). Tuy nhiên, do thời gian và lực lượng thanh tra hạn chế, đặc thù hoạt động kinh doanh của Agribank cho vay khách hàng hộ gia đình và khách hàng cá nhân chiếm tỷ trọng lớn nên cơ quan thanh tra đã tiến hành chọn mẫu kiểm tra 972 khách hàng tại các chi nhánh trọng điểm với tổng dư nợ được kiểm tra là 38.070 tỷ đồng, chiếm 48,78% tổng dư nợ tại các chi nhánh Agribank được kiểm tra, gồm: Cho vay khách hàng 36.518 tỷ đồng; dư nợ cam kết bảo lãnh, L/C là 1.551 tỷ đồng.

Kết quả thanh tra cho thấy, đến thời điểm ngày 31/12/2017, dư nợ có vi phạm tồn tại là 20.919 tỷ đồng của 629 khách hàng, chiếm 54,95% tổng dư nợ được thanh tra.

Trụ sở chính Agribank.

Qua thanh tra, Cơ quan Thanh tra, Giám sát – Ngân hàng Nhà nước phát hiện tại 7 chi nhánh của Agribank có các vi phạm về thẩm định và quyết định cho vay khi khách hàng không đủ điều kiện vay vốn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước đối với 16 khách hàng, dư nợ vi phạm là hơn 618 tỷ đồng.

Cụ thể, các chi nhánh đã cho vay đối với ngành nghề khách hàng chưa được đăng ký kinh doanh; cho vay đối với khách hàng không có khả năng tài chính trả nợ trong thời hạn cam kết.

Bên cạnh đó, cơ quan thanh tra cũng phát hiện 19 chi nhánh của Agribank vi phạm cho vay với dư nợ 7.106 tỷ đồng khi thẩm định sơ sài, chưa có chứng từ chứng minh vốn tự có của khách hàng tham gia vào phương án vay vốn, thẩm định nguồn trả nợ chưa chính xác, cho vay vượt hạn mức, thẩm định chưa làm rõ được tính khả thi của phương án, cho vay ngoài địa bàn không có chấp thuận của trụ sở chính…

Cơ quan Thanh tra, Giám sát – Ngân hàng Nhà nước cũng phát hiện các chi nhánh của Agribank vi phạm về kiểm tra, giám sát vốn vay theo quy định. Cụ thể, khách hàng sử dụng vốn vay sai mục đích nhưng trong quá trình kiểm tra, giám sát Agribank không phát hiện/không xử lý đối với 20 khách hàng, dư nợ vi phạm là hơn 405 tỷ đồng.

Lực lượng thanh tra cũng phát hiện 19 chi nhánh của Agribank đã kiểm tra không đúng, không đầy đủ; không thực hiện kiểm tra tiến độ dự án, phương án vay vốn, không kiểm tra tình hình tài chính, nguồn thu nhập của khách hàng vay, không kiểm tra tài sản bảo đảm, hồ sơ giải ngân không đầy đủ thiếu chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay… với dư nợ vi phạm là 13.735 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, 13 chi nhánh của Agribank cũng bị phát hiện vi phạm về phương tiện thanh toán để giải ngân vốn vay, không đúng quy định tại Thông tư số 09/2012/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, với 73 khách hàng, dư nợ vi phạm là 1.305 tỷ đồng.

Đồng thời, 13 chi nhánh của Agribank cũng bị phát hiện vi phạm về hồ sơ vay vốn: Hồ sơ cho vay chưa có hồ sơ thiết kế, giấy phép xây dựng được phê duyệt, phương án phòng cháy chữa cháy, báo cáo đánh giá tác động môi trường, báo cáo tài chính chưa được kiểm toán hoặc chưa phải là báo cáo tài chính nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền… với dư nợ vi phạm là 2.410 tỷ đồng.

Ngoài ra, 17 chi nhánh của Agribank khi cho vay vốn đã xác định thời hạn cho vay chưa đúng theo chu kỳ hoạt động kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng, vi phạm quy định của Ngân hàng Nhà nước với dư nợ là 2.219 tỷ đồng.

Qua thanh tra, Cơ quan Thanh tra, Giám sát – Ngân hàng Nhà nước cũng phát hiện 18 chi nhánh của Agribank chưa tuân thủ quy định về định kỳ đánh giá đối với tài sản đảm bảo; nhận tài sản đảm bảo là kho hàng hóa, nguyên liệu nhưng không thực hiện đối chiếu, đánh giá được hiện trạng hàng hóa thế chấp; nhận tài sản đảm bảo là nhà ở khi chưa có Giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở; nhận tài sản đảm bảo là quyền đòi nợ nhưng chưa đủ hồ sơ, tài liệu xác định quyền đòi nợ… dư nợ vi phạm là 4.722 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, cơ quan thanh tra cũng phát hiện tại 12 chi nhánh của Agribank vi phạm về việc cơ cấu lại nợ khi thực hiện cơ cấu nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhiều lần đối với khách hàng có tình hình tài chính không khả quan, không có phương án trả nợ; cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ không đúng quy định theo Thông tư số 09/2014/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước… với dư nợ vi phạm là 1.463 tỷ đồng.

Hơn nữa, Cơ quan Thanh tra, Giám sát – Ngân hàng Nhà nước cũng phát hiện các chi nhánh của Agribank cho vay ngoài địa bàn chưa có văn bản chấp thuận của Tổng giám đốc; không thực hiện ký kết phụ lục hợp đồng tín dụng khi điều chỉnh thời hạn trả nợ; chưa thực hiện hết trách nhiệm trong việc đôn đốc khách hàng trả nợ… dư nợ vi phạm là 1.740 tỷ đồng.

Đặc biệt, qua kết quả thanh tra, cơ quan thanh tra còn nhận thấy rất nhiều trường hợp tiềm ẩn rủi ro khác, nguy cơ mất vốn lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng do cho vay trái quy định. Hàng loạt công ty được cho vay trái quy định với dư nợ hàng trăm tỷ đồng, giờ đây ngân hàng đứng trước nguy cơ mất vốn, khó có khả năng thu hồi.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.