Hà Nội là điểm sáng về phát triển văn hóa

Minh chứng cho sức mạnh nội sinh của văn hóa

Sáng nay (21/10), các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tổ về Báo cáo của Chính phủ do Thủ tướng Phạm Minh Chính trình bày tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Thảo luận cùng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa - Xã hội đã bày tỏ sự đồng tình cao với Báo cáo.

“Báo cáo đã được chuẩn bị công phu, phản ánh toàn diện bức tranh phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong 5 năm qua - một giai đoạn đầy thử thách nhưng cũng là thời kỳ của những bứt phá lịch sử.

Trong bối cảnh dịch bệnh, biến động địa chính trị, thiên tai và chuyển đổi mô hình quản trị quốc gia, Việt Nam vẫn đạt 22/26 chỉ tiêu chủ yếu, trong đó có 8 kết quả nổi bật, thể hiện bản lĩnh và ý chí của cả hệ thống chính trị.

Tôi đặc biệt ấn tượng với kết quả GDP bình quân giai đoạn 2021 - 2025 tăng 6,3%, năm 2025 dự kiến tăng trên 8%, quy mô nền kinh tế đạt 510 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người khoảng 5.000 USD - những con số mang ý nghĩa lịch sử, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo” - PGS.TS Bùi Hoài Sơn nói

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội; Nguyễn Ngọc Tuấn, Chủ tịch HĐND, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội; Phạm Thị Thanh Mai, Phó Chủ tịch HĐND, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội tham gia thảo luận tại tổ(Ảnh: Như Ý)

PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, nhìn từ góc độ văn hóa, ông cho rằng, Báo cáo không chỉ là tổng kết kinh tế - xã hội, mà còn phản ánh sự chuyển biến sâu sắc trong tư duy phát triển, khi văn hóa được đặt ngang hàng với chính trị, kinh tế, xã hội, trở thành nguồn lực mềm của quốc gia.

Báo cáo nêu rõ, các lĩnh vực văn hóa, xã hội có bước tiến bộ cả về nhận thức, hành động và kết quả; đời sống của Nhân dân được nâng lên; công nghiệp văn hóa, giải trí đang trên đà phát triển; chỉ số phát triển con người (HDI) tăng 18 bậc, chỉ số hạnh phúc quốc gia tăng 37 bậc, xếp hạng 46 thế giới. Đây là những minh chứng cụ thể cho sức mạnh nội sinh của văn hóa Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập.

Đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội (Ảnh: Văn Điệp)

Văn hóa thấm sâu vào mô hình quản trị hiện đại

Đáng chú ý, theo đại biểu Bùi Hoài Sơn, Chính phủ đã triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 (kế thừa các giai đoạn trước). Đây là bước đi đúng hướng nhằm đầu tư cho hạ tầng và con người, khuyến khích công nghiệp văn hóa, và tạo điều kiện để người dân ở mọi vùng miền được thụ hưởng văn hóa công bằng hơn.

Ông khẳng định, TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là hai điểm sáng: Hà Nội phát huy vai trò Thành phố vì hòa bình - Thành phố sáng tạo, lan tỏa qua các không gian văn hóa Hồ Gươm, Trịnh Công Sơn, các dự án di sản số và các lễ hội đương đại; còn TP Hồ Chí Minh đã xây dựng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh, thúc đẩy mô hình công dân văn hóa, thành phố nghĩa tình. Đây là minh chứng cho cách văn hóa thấm sâu vào mô hình quản trị đô thị hiện đại.

Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội thảo luận tổ trong sáng 21/10 (Ảnh: Hồng Thái)

Trình bày quan điểm, đại biểu Bùi Hoài Sơn cũng đưa ra những vấn đề cần quan tâm và giải pháp trong giai đoạn tới để văn hóa thực sự trở thành động lực phát triển chứ không chỉ là lĩnh vực hỗ trợ.

Theo đại biểu này, thứ nhất là hoàn thiện thể chế và luật pháp về văn hóa. Hiện nay, hệ thống luật về văn hóa vẫn đang trong quá trình điều chỉnh song một số lĩnh vực như nghệ thuật biểu diễn, công nghiệp sáng tạo, quảng bá văn học nghệ thuật, bảo tồn di sản số chưa có hành lang pháp lý đầy đủ.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn kiến nghị Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các Bộ, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ sửa đổi, ban hành Luật Hoạt động nghệ thuật, Luật Công nghiệp văn hóa; đồng thời xây dựng cơ chế tài chính đặc thù cho hoạt động sáng tạo.

Hai là, đổi mới mô hình quản trị văn hóa gắn với tái cấu trúc bộ máy nhà nước. Ông cho biết, trong bối cảnh sắp xếp lại giang sơn, tinh gọn bộ máy, chính quyền hai cấp, cần song hành với việc sắp xếp lại hệ thống thiết chế văn hóa.

“Nên chuyển dần từ mô hình “đơn vị sự nghiệp thụ động” sang “trung tâm dịch vụ công sáng tạo”, có quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm và có khả năng huy động nguồn lực xã hội hóa” - PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.

Thứ ba là, thúc đẩy công nghiệp văn hóa và kinh tế sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng mới. Công nghiệp văn hóa Việt Nam hiện đóng góp khoảng 3,6% GDP, thấp hơn nhiều so với mức 6-8% ở các nước trong khu vực.

"Cần ban hành Chiến lược quốc gia phát triển công nghiệp văn hóa giai đoạn 2026 - 2035, tập trung vào âm nhạc, điện ảnh, mỹ thuật, quảng cáo, thời trang, di sản và du lịch sáng tạo; khuyến khích hợp tác công - tư, và hỗ trợ các doanh nghiệp văn hóa khởi nghiệp sáng tạo (CCI startups)" - đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa - Xã hội tham gia thảo luận (Ảnh: Hồng Thái)

Thứ tư là, xây dựng môi trường văn hóa và con người Việt Nam trong kỷ nguyên số. Theo ông Sơn, báo cáo của Chính phủ cho thấy chỉ số hạnh phúc, HDI, văn hóa gia đình và an sinh xã hội đều tăng song cũng xuất hiện biểu hiện lệch chuẩn, xâm nhập văn hóa ngoại lai, bạo lực thông tin trên mạng.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ ban hành Chiến lược an ninh văn hóa số quốc gia, phát triển truyền thông nhân văn, giáo dục đạo đức công dân số, và bảo vệ không gian mạng văn minh, an toàn, lành mạnh.

Thứ năm là, đầu tư cho nguồn nhân lực văn hóa chất lượng cao: Cần bổ sung chính sách đãi ngộ, đào tạo, sử dụng nhân tài văn hóa - nghệ thuật, đồng thời tăng cường cơ chế đặt hàng sáng tạo văn hóa công từ ngân sách nhà nước.