Đề xuất thuê người nước ngoài quản lý Sở giao dịch chứng khoán

Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) vừa có công văn đến Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đề xuất một số giải pháp để "Trái tim thị trường chứng khoán Việt Nam" không còn tổn thương.

Theo VAFI, trái tim thị trường chứng khoán Việt Nam ( HOSE ) đang thương tổn trong 3 tháng qua, hệ thống giao dịch thường xuyên diễn ra hàng ngày tình trạng đơ, nghẽn lệnh chứng khoán, có thời điểm nhà đầu tư không thể biết quan hệ cung cầu trong giao dịch chứng khoán hoặc không thể mua, bán chứng khoán… đã làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của nhà đầu tư và uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam với giới đầu tư quốc tế.

"Điều này thể hiện năng lực quản trị điều hành HOSE rất yếu kém. Đã 20 năm vận hành hệ thống giao dịch hiện hành mà không làm chủ được công nghệ vận hành'', VAFI nhận định.

Theo đánh giá của VAFI, sự yếu kém này không phải bây giờ mới lộ rõ mà trong mấy năm qua đã có vài trường hợp nghiêm trọng bị sập sàn chứng khoán nhưng sau đó không có các giải pháp khắc phục hữu hiệu.

Ảnh minh họa.

Sự yếu kém năng lực quản trị HOSE còn thể hiện khi dự án làm hệ thống giao dịch mới triển khai từ 2012 nhưng đến nay vẫn chưa xong và không biết chắc chắn rằng bao giờ mới hoàn thành. ''Gần 10 năm trời mà không hoàn thành 1 dự án phần mềm không có gì là phức tạp lắm trong khi thông thường chỉ mất vài năm", văn bản của VAFI nhấn mạnh.

Trong cùng văn bản, VAFI đề xuất các giải pháp sau để "Trái tim thị trường chứng khoán Việt Nam" không còn thương tổn, để HOSE và Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam thật sự đổi mới và nâng cấp ngang bằng với các thị trường chứng khoán hiện đại minh bạch hiệu quả.

Theo đó, VAFI đề xuất thuê nhân sự giỏi nước ngoài, những người đã có nhiều kinh nghiệm và thành tích trong quản lý vận hành các Sở giao dịch nổi tiếng trên thế giới làm Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc phụ trách, giám sát thị trường tại Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam. Những người này cũng phải có khả năng kiêm nhiệm các chức danh quản lý chủ chốt tại HOSE.

Việc tuyển chọn người giỏi và người nước ngoài vào các chức danh trên là thông lệ phổ biến trên thế giới. Sở Giao dịch Chứng khoán Hongkong, Singapore… có nhiều giai đoạn lịch sử đều thuê người nước ngoài quản lý.

Theo VAFI, việc thuê người nước ngoài giỏi quản lý Sở giao dịch với chi phí không nhiều so với doanh thu hoạt động của HOSE và đem lại lợi ích rất lớn cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hơn nữa, các công ty chứng khoán, các nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng giúp Bộ Tài chính tìm kiếm và lựa chọn nhân sự nếu được yêu cầu.

Cũng theo VAFI đề xuất, không bổ nhiệm lãnh đạo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước hay các cơ quan trong Bộ Tài chính vào các chức danh chủ chốt trong Hội đồng quản trị, Ban điều hành của các Sở giao dịch, Trung tâm lưu ký chứng khoán như trước kia và hiện nay.

Văn bản của VAFI nhấn mạnh, cần phân biệt rằng quản lý hành chính Nhà nước hoàn toàn khác xa với quản trị doanh nghiệp.

Nhìn vào lịch sử phát triển của các doanh nghiệp mạnh không độc quyền thì các vị trí như chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc đều đi lên từ các nhân viên giỏi, kinh qua các cấp bậc từ thấp đến cao và họ đều giỏi ở tất cả các vị trí. Trong lĩnh vực tư nhân, Chủ tịch Hội đồng quản trị chính là linh hồn của doanh nghiệp, còn với công chức được bổ nhiệm vào vị trí Chủ tịch thì không thể là linh hồn của doanh nghiệp .

Bên cạnh đó, lựa chọn người vào vị trí quan trọng trong Hội đồng quản trị, Ban điều hành doanh nghiệp Nhà nước phải là những người giỏi nhất trong doanh nghiệp nhưng cũng phải hoàn thành tốt công việc được giao, còn nếu chưa đủ tầm thì phải đi thuê ngoài.

Một giải pháp nữa được VAFI đưa ra là nhanh chóng cổ phần hóa Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và Tổng công ty Lưu ký Chứng khoán để cho các đơn vị này có năng lực quản trị ngang tầm các nước trong khu vực theo hướng lựa chọn một Sở giao dịch chứng khoán nước ngoài có danh tiếng đang ở thị trường chứng khoán phát triển nhất làm cổ đông chiến lược. Cổ đông nay sẽ có trách nhiệm chuyển giao công nghệ quản lý, đào tạo nhân sự.

Sở Giao dịch và Trung tâm lưu ký sau cổ phần hóa phải hoạt động công khai minh bạch như công ty niêm yết và phải độc lập, thực sự tách rời Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và chịu sự quản lý giám sát đặc biệt từ Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước.