Đề xuất gỡ khó cho đơn vị sự nghiệp công lập khi phát triển công nghiệp văn hóa

Bổ sung thêm chức năng cho đơn vị sự nghiệp công lập

Tại Hội thảo “Giải pháp tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa (TTCNVH), khu phát triển thương mại và văn hóa (PTTMVH), các nhà khoa học, chuyên gia đã góp ý về những điểm cần bổ sung cho 2 dự thảo nghị quyết liên quan đến phát triển công nghiệp văn hóa, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 09- NQ/TU của Thành ủy Hà Nội và Luật Thủ đô 2024.

Tại Điều 6 trong Dự thảo về tổ chức và hoạt động của TTCNVH quy định 3 mô hình hoạt động gồm: Doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp; Đơn vị sự nghiệp công lập được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật về thành lập đơn vị sự nghiệp công lập; Hợp tác xã được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật về hợp tác xã.

Theo TS Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám, 3 mô hình này là hơp lý, phù hợp với thực tiễn các địa điểm thành phố dự kiến phát triển các TTCNVH tại bãi sông, bãi nổi sông Hồng, các khu vực khác có lợi thế về vị trí không gian văn hoá và công trình tài sản công là các cơ sở sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ, trụ sở các cơ quan, đơn vị đã thực hiện việc di dời, công trình sự nghiệp công, cơ sở hạ tầng khác thuộc sở hữu nhà nước chưa giao, chưa cho thuê, chưa có phương án giao, cho thuê, xử lý tài sản.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong và TS Lê Xuân Kiêu tham quan mô hình số hóa dữ liệu tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

“Tuy nhiên, riêng đối với đơn vị sự nghiệp công lập, điều kiện thành lập mới theo Nghị định 120/2020/NĐ-CP của Chính phủ phải tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư (trừ trường hợp phải thành lập mới để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu). Như vậy, cả theo quy định và thực tế, trong bối cảnh tinh gọn bộ máy như hiện nay, việc thành lập mới đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư để vận hành trung tâm công nghiệp văn hoá là khó khả thi” – TS Lê Xuân Kiêu nhấn mạnh.

Góp ý thêm, chuyên gia này chia sẻ: Bên cạnh đó, theo Mục 4, Điều 9 của Dự thảo đã đưa ra trường hợp không thành lập đơn vị sự nghiệp công lập để quản lý, vận hành hoạt động của TTCNVH, UBND cấp có thẩm quyền được nhượng quyền cho doanh nghiệp, hợp tác xã đủ điều kiện theo quy định tại Nghị quyết này và quy định khác của pháp luật có liên quan để khai thác, quản lý trung tâm công nghiệp văn hóa.

“Tuy nhiên, trong dự thảo nghị quyết chưa đề cập đến các đơn vị sự nghiệp công lập hiện đang hoạt động, có khả năng phát triển các sản phẩm công nghiệp văn hoá, xây dựng TTCNVH; do đó, nên giao cho các doanh nghiệp, hợp tác xã triển khai thực hiện theo các điều khoản cụ thể của Nghị quyết này. Đối với các tài sản công đang thuộc quản lý của các đơn vị sự nghiệp, có lợi thế về không gian văn hoá, hiện chưa phát huy tốt hiệu quả trong sử dụng, có thể thành lập TTCNVH, do đơn vị sự nghiệp vận hành”- TS Lê Xuân Kiêu nói.

Hội thảo “Giải pháp tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa (TTCNVH), khu phát triển thương mại và văn hóa diễn ra vào sáng 18/4 tại Hà Nội.

Kiến nghị nâng cao chất lượng nhân lực công nghiệp văn hóa

Tại Hội thảo, TS Lê Xuân Kiêu cũng nêu những khó khăn và thuận lợi của đơn vị sự nghiệp công lập khi tham gia vào phát triển công nghiệp văn hóa. Cụ thể, điểm thuận lợi là có bộ máy tổ chức, nhân lực, cơ sở vật chất, là đơn vị trực tiếp quản lý tài sản, không cần phải thành lập một tư cách pháp nhân mới; những tri thức văn hoá được lưu giữ tại các di tích lịch sử văn hoá do đơn vị sự nghiệp quản lý là cơ sở cho các hoạt động sáng tạo. Bên cạnh đó, ngoài giá trị tài sản hữu hình được giao quản lý, một số đơn vị sự nghiệp cũng được giao quản lý các cơ sở có giá trị về thương hiệu, là điều kiện quan trọng để thu hút các tổ chức, cá nhân, các nghệ sĩ đến hoạt động.

Song điểm khó nhất là nguồn nhân lực chưa được đào tạo, chưa hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp văn hoá; đơn vị sự nghiệp công lập cũng chưa có bộ phận có chức năng, nhiệm vụ phát triển các sản phẩm công nghiệp văn hoá.

Du khách tham quan Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Cùng chung quan điểm này, ông Trần Hoàng, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) bày rỏ ý kiến về việc rất cần quan tâm đến nguồn nhân lực công nghiệp văn hóa, đặc biệt là ở những lĩnh vực có ưu thế như di tích, di sản, thiết kế…

Từ thực tiễn nêu trên, các chuyên gia đề xuất thành lập TTCNVH hoặc bộ phận có chức năng, nhiệm vụ xây dựng, phát triển sản phẩm công nghiệp văn hoá; liên kết với các tổ chức, cá nhân vận hành TTCNVH với các chính sách, có ưu đãi như với đơn vị sự nghiệp mới thành lập để vận hành các khu công nghiệp văn hoá.

“Tôi đề xuất TP cho phép đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện mô hình thí điểm xây dựng TTCNVH, thời gian từ 2-3 năm. Cùng với đó, TP có chính sách ưu đãi đối đơn vị sự nghiệp công lập đang hoạt động, được giao nhiệm vụ xây dựng, vận hành TTCNVH” – Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám bày tỏ.