Ưu tiên cải tạo nhà máy cũ để phát triển công nghiệp văn hóa

Nội dung này được Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh tại Hội thảo về “Giải pháp tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa, khu phát triển thương mại và văn hóa” được tổ chức sáng 18/4.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn chủ trì Hội thảo

Nhà nước chỉ nên đóng vai trò “bệ đỡ”

Hội thảo về “Giải pháp tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa, khu phát triển thương mại và văn hóa” được Sở VH-TT Hà Nội tổ chức sau khi TP Hà Nội ban hành dự thảo về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa (TTCNVH), khu phát triển thương mại và văn hóa (PTTMVH), nhằm lấy ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia, nhà khoa học, những nhà sáng tạo, doanh nghiệp… trong lĩnh vực này.

Tại hội thảo, nhiều đại biểu cũng trao đổi ý kiến về kinh nghiệm của các nước như Pháp, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore... trong việc tổ chức và hoạt động của TTCNVH công nghiệp sáng tạo, khu PTTMVH.

Góp ý cho Dự thảo về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa theo quy định tại Luật Thủ đô 2024, luật sư Nguyễn Hưng Quang cho rằng, cần làm rõ TTTCNVH là khu vực có ranh giới địa lý xác định, bao gồm một khu vực hoặc một toà nhà; có nhiều quy mô, có chuyên ngành và đa ngành theo các lĩnh vực CNVH mà Thủ đô ưu tiên phát triển.

Luật sư Nguyễn Hưng Quang trình bày quan điểm tại Hội thảo

TTCNVH được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập để hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp văn hoá, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ sản xuất, kinh doanh các sản phẩm văn hoá, sáng tạo. TTCNVH do Nhà nước đầu tư, hỗ trợ hoặc tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp, văn nghệ sĩ tham gia xây dựng, hình thành TTCNVH.

Chủ thể vân hành TTCNVH có thể là doanh nghiệp, HTX, đơn vị sự nghiệp, hoặc hợp tác công tư. TTCNVH có những quyền lợi, ưu đãi, hỗ trợ từ Nhà nước để thúc đẩy các hoạt động văn hoá gắn với sự phát triển kinh tế bền vững.

Đồng tình với quan điểm này, nhiều chuyên gia cho rằng nên đề cao mô hình hợp tác công – tư, thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân tham gia vào lĩnh vực này. Song, “nhà nước nên đóng vai trò điều tiết, là bệ đỡ” theo quan điểm của bà Thanh Hường, chuyên gia Văn phòng UNESCO.

Toàn cảnh Hội thảo

Băn khoăn về quy mô và cơ chế ưu đãi

Theo quan điểm của KTS Đoàn Kỳ Thanh, quy mô của khu TMVH nên từ 1ha – 5ha, như vậy mới có thể tạo hệ sinh thái. Trong đó, không gian văn hóa chiếm 30-40%; còn lại diện tích dành cho không gian thương mại như ăn uống; không gian nghệ thuật,không gian công cộng (có thể là chợ nghệ thuật, chợ sản phẩm).

KTS Đoàn Kỳ Thanh lấy ví dụ ở Chiềng Mai (Thái Lan), có khu TMVH chỉ với 0,8ha nhưng có tới 600 gian hàng. “Điều này tạo sự đa dạng, có tính liên kết, tạo hệ sinh thái, thúc đẩy cùng nhau phát triển” – ông nói.

KTS Đoàn Kỳ Thanh phát biểu

Tại hội thảo, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này cũng băn khoăn về cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp xã hội tham gia vào lĩnh vực phát triển công nghiệp văn hóa của Thủ đô.

Anh Lê Việt Cường, nhà sáng lập HTX Vụn Art tại làng nghề Vạn Phúc, quận Hà Đông góp ý: Tại 2 dự thảo này nên quy định rõ cơ chế ưu đãi cụ thể cho doanh nghiệp, chẳng hạn như thuế VAT có thể giảm từ 8-10% hiện nay xuống còn 3-5%; đồng thời giảm cả thuế thu nhập doanh nghiệp. Bên cạnh đó, với một doanh nghiệp sáng tạo mà 100% nhân viên là người khuyết tật như Vụn Art, hoặc đơn vị sản xuất siêu nhỏ thì việc đấu thầu theo quy định hiện tại sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Anh Lê Việt Cường, nhà sáng lập HTX Vụn Art bày tỏ quan điểm về cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp tư nhân khi tham gia phát triển CNVH

Anh Cường cũng kiến nghị nên phân cấp, phân quyền nhiều hơn cho các cấp địa phương phụ trách lĩnh vực công nghiệp văn hóa, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tập trung về một đầu mối để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào phát triển trung tâm công nghiệp văn hóa và khu TMVH.

Tại hội thảo này, ông Trần Hoàng, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) đánh giá cao những bước đi của TP Hà Nội trong việc phát triển CNVH, đặc biệt là việc ban hành 2 dự thảo quan trọng này, thể hiện sự nhanh chóng cụ thể hóa Luật Thủ đô 2024.

“Có thể nói, Hà Nội là địa phương đầu tiên trong cả nước xây dựng khung pháp lý, thể chế hóa chủ trương phát triển công nghiệp văn hóa bằng những nghị quyết rất bài bản, khoa học” – ông Hoàng nói.

Ông Trần Hoàng, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) đánh giá cao việc TP Hà Nội ban hành Nghị quyết 09 - NQ/TU về phát triển công nghiệp văn hóa và việc ban hành 2 dự thảo liên quan.

Góp ý cho dự thảo liên quan đến trung tâm CNVH, ông Hoàng cho rằng, TP nên có cơ chế đặc thù, ưu đãi về thời gian cho thuê đất vì khác với một số ngành khác, CNVH là lĩnh vực đặc thù, đầu tư dài hạn. Thêm nữa, cũng rất cần quan tâm đến nguồn nhân lực công nghiệp văn hóa, có chính sách ưu đãi ở những lĩnh vực có ưu thế như di tích, di sản, thiết kế…

Đồng tình và nhất trí với một số quan điểm của các đại biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh: “Trước mắt là TP tận dụng hạ tầng sẵn có. Quan điểm là làm theo lộ trình, không nóng vội, không cầu toàn, song cũng cần mạnh dạn, không e dè, không sợ sai, cho phép liên doanh, liên kết không chỉ với doanh nghiệp trong nước mà cả doanh nghiệp nước ngoài”.

Hội thảo quy tụ cả các chuyên gia Pháp tham dự

Trong vòng 3 năm tới, TP Hà Nội sẽ ưu tiên cải tạo nhà máy, chuyển những cơ sở công nghiệp cũ, di rời ra ngoài thành phố, chuyển đổi công năng để phát triển thành những trung tâm công nghiệp văn hóa, vì đó là những việc khả thi mà TP hoàn toàn có thể làm ngay trước mắt.

Ngoài ra, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội cũng đồng tình làm rõ quan điểm về thẩm quyền đầu tư, làm rõ nhà đầu tư, về việc nhà nước đóng vai trò "bệ đỡ" với những chính sách ưu đãi, hỗ trợ, tạo điều kiện về cơ sở hạ tầng…; đồng thời, đồng chí cũng giao Sở Văn hóa, Thể thao Hà Nội tiếp tục mở diễn đàn, Forum trên các nền tảng số để tham khảo, lấy ý kiến người dân, tiếp tục hoàn thiện 2 dự thảo này, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô 2024.