Đại biểu Quốc hội khao khát Việt Nam có đường sắt tốc độ cao

Chiều 20/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) đánh giá cao Chính phủ và các thành viên đã tham gia nghiên cứu, khảo sát, học tập kinh nghiệm quốc tế, đầu tư trí tuệ, tổ chức nhiều hội thảo để kịp thời báo cáo Quốc hội tại kỳ họp này.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, đường sắt tốc độ cao đã được nhiều quốc gia phát triển và đưa vào sử dụng vài chục năm trước đây, mang lại phương tiện giao thông hiện đại, thuận lợi cho người dân, cho người lao động và khách du lịch, nhà đầu tư quốc tế.

Đại biểu Ngân kể câu chuyện mình may mắn trải nghiệm đường sắt tốc độ cao ở Châu Âu, nên ông rất khao khát Việt Nam có được loại hình giao thông này.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM).

Ông Trần Hoàng Ngân cũng cho biết, 15 năm trước chúng ta đã thảo luận về dự án này, nhưng lúc đó chưa đáp ứng được về nguồn lực.

"Hiện nay chúng ta hoàn toàn có thể thực hiện, kinh tế vĩ mô ổn định, nợ công thấp… Khi đường sắt tốc độ cao đi vào hoạt động thì sẽ thu hút được khách du lịch, nhà đầu tư nước ngoài. Khai thác được tiềm năng, lợi thế của các địa phương mà đường sắt đi qua, đặc biệt là các tỉnh miền Trung", ông Ngân nói.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng lưu ý, đối với dự án đường sắt tốc độ cao, đặc biệt phải chú trọng yêu cầu về kỹ thuật, an toàn. "Tuyệt đối không vì chi phí và nguồn thu mà bỏ qua yêu cầu kỹ thuật và an toàn", ông Ngân nói thêm.

Về nguồn vốn, vị đại biểu đoàn TP HCM cho rằng, do số vốn dành cho dự án lớn nên cần tập trung huy động ở trong nước, vay ưu đãi nước ngoài, hạn chế vay ODA.

"Cần huy động doanh nghiệp trong nước có chuyên môn để xây dựng dự án. Chúng ta cũng cần phải xây dựng ngành công nghiệp, nhân lực phụ trợ đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị", ông Ngân nói.

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện dự án, để giảm áp lực ngân sách Nhà nước, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng cần quan tâm đến nguồn thu từ việc đấu giá đất ở gần nhà ga, vùng phụ cận.

"Hiện nay đất công còn lãng phí, nên tổ chức đấu giá sớm. Tiếp đến là vốn ở tại doanh nghiệp Nhà nước lớn nhưng thiếu cơ chế đột phá. Các địa phương có đường sắt đi qua, trong tương lai địa phương này sẽ tự chủ được ngân sách, không cần thiết điều tiết từ trung ương về", ông Ngân nói thêm.

Theo tờ trình của Chính phủ, tuyến đường sắt tốc độ cao bắt đầu tại TP Hà Nội (ga Ngọc Hồi) và kết thúc tại TP HCM (ga Thủ Thiêm), đi qua địa phận 20 tỉnh, thành phố; chiều dài tuyến khoảng 1.541km.

Về quy mô đầu tư, dự án xây dựng mới tuyến đường sắt đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh, có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam chưa được Quốc hội thông qua vào năm 2010 do còn có ý kiến băn khoăn về tốc độ, phương án khai thác, nguồn lực đầu tư trong bối cảnh quy mô nền kinh tế tại thời điểm năm 2010 thấp (GDP là 147 tỷ USD), nợ công ở mức cao (56,6% GDP).

Tuy nhiên, với nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, quy mô nền kinh tế năm 2023 đạt 430 tỷ USD, gấp gần 3 lần so với năm 2010; nợ công ở mức thấp khoảng 37% GDP; dự kiến thời điểm triển khai xây dựng vào năm 2027, quy mô nền kinh tế ước đạt 564 tỷ USD nên nguồn lực để đầu tư không còn là trở ngại lớn.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, việc đầu tư dự án sẽ tăng cường kết nối vùng, miền, các cực tăng trưởng, tạo động lực lan tỏa, mở ra không gian phát triển kinh tế mới; tái cấu trúc các đô thị, phân bố dân cư, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; đảm bảo nhu cầu vận tải trên hành lang Bắc - Nam; tạo tiền đề, động lực phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ; phát triển phương thức vận tải bền vững, hiện đại, thân thiện.