Đường sắt tốc độ cao: Cần tăng cường nguồn lực tư nhân

Thảo luận tại tổ 12 ngày 13/11, các đại biểu Quốc hội bày tỏ thống nhất về sự cần thiết ban hành nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc trên trục Bắc - Nam.

Theo đó, dự án có vai trò, ý nghĩa to lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, giúp kết nối các hành lang Đông - Tây, các cực tăng trưởng để tạo động lực lan tỏa phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, nhất là khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Các đại biểu nhận thấy, việc đầu tư phát triển hạ tầng giao thông thời gian qua chủ yếu tập trung cho đường bộ, hàng không; hạ tầng đường sắt chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức dẫn đến tụt hậu, phát triển không tương xứng, chưa phát huy được lợi thế, tiềm năng vốn có của phương thức vận tải này.

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên).

Do đó, việc đầu tư dự án sẽ tạo bước đột phá trong phát triển, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng giao thông, kết nối với hệ thống đường sắt trong khu vực và Châu Á và mở ra không gian phát triển kinh tế mới.

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) đánh giá, đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam là dự án có quy mô đặc biệt lớn, chưa từng có tiền lệ. Trong khi đó, điều kiện, năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế nước ta chưa được cao..., các ngành nền tảng, công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển, chưa đạt được như kỳ vọng.

Đồng thời, vận tải đường sắt đang dần mất vai trò, hạ tầng lạc hậu, chất lượng dịch vụ thấp và lạc hậu so với thế giới và khu vực.

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (đoàn Ninh Bình).

Đại biểu Thắng cho biết, thực tiễn việc triển khai thực hiện các dự án đường sắt đô thị thời gian qua cho thấy gặp nhiều khó khăn, dẫn đến tăng vốn, kéo dài thời gian hoàn thành. Do đó, ông đề nghị Chính phủ cần làm rõ việc huy động nguồn lực, cân đối nguồn vốn để hoàn thành dự án.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần làm rõ việc lựa chọn phương án đầu tư phù hợp với điều kiện kinh tế Việt Nam hiện nay để bảo đảm thực hiện thành công và tiến độ dự án. Bên cạnh nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn Nhà nước huy động thì cần tăng cường nguồn lực đầu tư tư nhân.

Quan tâm tới nguồn vốn đầu tư của dự án, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (đoàn Ninh Bình) cho biết, trong giai đoạn sắp tới phải tập trung phát triển kết cấu hạ tầng và thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, vì vậy Chính phủ cần báo cáo rõ hơn về phương án bố trí vốn và khả năng cân đối vốn của ngân sách Nhà nước sử dụng trong dự án.

Đồng thời, bà Thanh cũng đề nghị Chính phủ đánh giá cụ thể hơn về tác động của việc đầu tư dự án đến bội chi ngân sách Nhà nước, nợ công, khả năng trả nợ của ngân sách nhà nước trong trung hạn và dài hạn; có phương án đảm bảo tuân thủ nguyên tắc về hạn mức chi tiêu an toàn nợ công để đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

Về chuyển giao công nghệ, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cho rằng cần đánh giá khả năng tiếp nhận công nghệ của doanh nghiệp Việt Nam. Trong trường hợp không được nước ngoài chuyển giao công nghệ cần làm rõ giải pháp thay thế cũng như khả năng tự chủ nội địa hoá công nghệ đường sắt tốc độ cao của Việt Nam.

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị Chính phủ rà soát hoàn thiện các tiêu chuẩn, định mức liên quan để đảm bảo tính đồng bộ, từng bước làm chủ đông nghệ đường sắt, làm chủ nguyên vật liệu và các điều kiện đảm bảo khác trong quá trình xây dựng và quá trình đưa dự án vào khai thác, sử dụng.