Cử tri không muốn nhận một bản giải trình dài mà cần biện pháp giải quyết rõ ràng

Sáng 9/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Các đại biểu tập trung cho ý kiến về những kết quả đạt được, những tồn tại cần lưu ý và những đề xuất nhằm nâng cao chất lượng giải quyết kiến nghị của cử tri - yêu cầu cốt lõi để củng cố niềm tin của nhân dân đối với bộ máy Nhà nước.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) ghi nhận sự nỗ lực của các bộ, ngành trong công tác tiếp nhận và trả lời kiến nghị; tỷ lệ trả lời kiến nghị đã đạt 97,3%. Một số bộ như: Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, Bộ Y tế… đã hoàn thành 100% việc trả lời.

Đặc biệt, một số kiến nghị lớn đã được giải quyết bằng việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tạo chuyển biến tích cực trong nhiều lĩnh vực mà cử tri quan tâm.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga khẳng định, qua báo cáo và các phụ lục, mặc dù tỷ lệ trả lời cao nhưng chất lượng giải quyết kiến nghị của cử tri còn chưa thực sự đạt yêu cầu.

Theo phân tích của đại biểu, tỷ lệ giải quyết thực chất rất thấp. Trong số, hơn 1.472 kiến nghị, chỉ có 11,9% được giải quyết bằng việc ban hành văn bản, chỉ 14,1% được giải quyết bằng thanh tra, kiểm tra, xử lý thực tế.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng).

Đáng chú ý, 84% kiến nghị (tương đương với hơn 1.000 kiến nghị) chỉ dừng ở mức giải trình và cung cấp thông tin."Điều này cho thấy kiến nghị chưa được xử lý đến nơi đến chốn và chưa tạo ra sự thay đổi thực tế mà cử tri mong muốn. Cử tri không mong muốn một bản giải trình dài mà họ cần một giải pháp rõ ràng cho những vấn đề mà họ đang gặp vướng mắc", đại biểu thẳng thắn nhận định.

Một điểm nóng khác được đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga chỉ ra là việc Văn phòng Chính phủ có số lượng kiến nghị tồn đọng nhiều nhất, với 38 trong tổng số 39 kiến nghị chưa được trả lời. Theo đại biểu, sự chậm trễ này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ trả lời của nhiều bộ, ngành và làm chậm tiến độ kết quả chung.

Bà Nga cũng nhận định, việc giải quyết kiến nghị tồn đọng từ các kỳ họp trước cũng rất chậm. Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo dõi 20 kiến nghị tồn đọng nhưng mới giải quyết được 5 kiến nghị, chiếm 25%, còn 13 kiến nghị vẫn đang được xử lý, trong đó có 6 kiến nghị chưa có lộ trình giải quyết rõ ràng.

Các kiến nghị kéo dài này bao gồm chậm ban hành danh mục nghề đặc thù trong giáo dục, chưa sửa đổi Quyết định 84 và Thông tư 22 về đánh giá học sinh, chính sách hỗ trợ giáo viên mầm non nghỉ công tác.

Đồng thời, đại biểu chỉ rõ những lĩnh vực có kiến nghị lặp lại nhiều lần nhưng việc giải quyết chưa đáp ứng kịp thời. Giáo dục là lĩnh vực có nhiều kiến nghị lặp lại nhất: Chậm sửa đổi cách đánh giá học sinh, chậm ban hành chính sách cho giáo viên mầm non, chậm hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn. Nông nghiệp, thủy sản: Nghị định 67/2014 sửa đổi nhiều lần, nhưng hiệu quả chưa như kỳ vọng; việc bảo hiểm tàu cá vẫn gây bức xúc.

Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang).

Ngoài ra, đại biểu cho rằng, vẫn còn tình trạng chậm ban hành văn bản dưới luật, chính sách đã có nhưng “đứng yên”. Việc chậm ban hành văn bản đồng nghĩa với chậm chính sách, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người dân và doanh nghiệp.

Đại biểu nêu ví dụ, định mức kinh tế – kỹ thuật của Bộ Y tế phải áp dụng từ 1/1/2025 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn tất; nhiều văn bản hướng dẫn của Luật Công nghệ cao vẫn chậm ban hành.

Từ các vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành không sử dụng lại các mẫu trả lời chung chung, nặng về trích dẫn văn bản, mà phải đưa ra hướng dẫn, giải thích cụ thể, rõ ràng, dễ hiểu; đồng thời xác định rõ trách nhiệm đầu việc, thời hạn hoàn thành.

Đồng thời lập lộ trình cụ thể cho kiến nghị trong nhiều kỳ họp; phải có thời hạn, thời điểm cụ thể hoàn thành giải quyết kiến nghị, không để kéo dài sang các nhiệm kỳ sau; tăng cường trách nhiệm của Văn phòng Chính phủ, cần sớm khắc phục tình trạng tồn đọng kiến nghị chưa được trả lời.

Bên cạnh đó, cần ưu tiên giải quyết nhóm kiến nghị tác động lớn; tập trung vào các nhóm vấn đề giáo dục và đào tạo, nông nghiệp, tôn giáo, tín ngưỡng và các chính sách an sinh xã hội; công khai định kỳ tiến độ giải quyết, hàng quý công bố kết quả thực hiện, nêu rõ tên bộ, ngành, thời gian và lý do chậm giải quyết.

Cùng quan điểm, đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cũng nhận định, thực tiễn giám sát cho thấy còn nhiều tồn tại trong giải quyết kiến nghị. Chất lượng trả lời vẫn còn mang tính hình thức, một số trả lời chưa đi thẳng vào vấn đề hoặc chỉ dừng ở mức thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, cử tri buộc phải kiến nghị nhiều lần do chưa thoả mãn nội dung trả lời.

Mặc dù Chính phủ và các bộ, ngành đã chỉ đạo rất quyết liệt, hiệu quả giải quyết ở một số lĩnh vực vẫn chưa tương xứng. Cử tri đặc biệt quan tâm đến các vấn đề như lừa đảo trên không gian mạng, hàng giả, hàng kém chất lượng; thanh quyết toán bảo hiểm y tế chậm…

Do đó, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo rà soát các quy định đang chậm theo kịp thực tiễn số hóa; hoàn thiện khung pháp lý, nâng chế tài xử phạt, siết kiểm soát các nền tảng thương mại điện tử và các chính sách pháp luật khác liên quan; nâng cao chất lượng trả lời kiến nghị.

Nữ đại biểu cũng đề nghị không trả lời dẫn chiếu văn bản hoặc trả lời thực hiện theo đúng quy định của pháp luật một cách chung chung mà câu trả lời cần rõ trách nhiệm, rõ lộ trình, rõ kết quả dự kiến; cần công khai tiến độ để cử tri giám sát và xác định rõ trách nhiệm cá nhân người đứng đầu.