Cho vay nặng lãi có bị tịch thu xung công quỹ tiền gốc?

Câu hỏi: Con trai tôi dùng tiền của gia đình cho khoảng 30 người tại địa phương vay lãi. Số tiền cho vay là 400.000.000 đồng. Lãi suất bình quân là 5.000 đồng/1 triệu/1 ngày. Số tiền gốc còn chưa thu hồi được là 300.000.000 đồng. Tôi được biết đang có đơn tố cáo đến công an. Liệu con trai tôi có bị truy tố tội danh: Cho vay nặng lãi không ? Liệu số lãi con tôi đã thu của người vay khoảng 180.000.000 đồng có bị thu hồi không ? Số tiền chưa thu lại khi cho vay (tiền gốc) có lấy lại được không, hay bị nhà nước tịch thu nộp ngân sách ?

Bà T.B.N (QN).

Luật sư Nguyễn Quang Tâm, Công ty luật Phúc Quang – Đoàn luật sư TP Hà Nội

Về vấn đề bà hỏi, Luật sư Nguyễn Quang Tâm, Công ty luật Phúc Quang – Đoàn luật sư TP Hà Nội xin trả lời như sau:

Về tội danh, con trai bà hiện đang đối mặt – Nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự là tội: “Cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự”. Quy định tại điều 201 bộ luật hình sự năm 2015 như sau: “Điều 201: Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự

1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Quy định về lãi suất trong Bộ luật dân sự năm 2015 hiện nay như sau: “Điều 468. Lãi suất: 1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác ….”

Như vậy, con trai bà cho vay lãi suất 5.000 đồng/1 triệu/ 1 ngày, tức là khoảng 182,5 % / 1 năm. Vậy là đã cho vay với lãi suất gấp 9,125 lần quy định trong Bộ luật dân sự.

Vì vậy, nếu có tố cáo hay trình báo cơ quan công an, con bà có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự cho tội danh này.

Nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tiền cho vay, lãi thu được sẽ được xử lý như sau.

Số lãi con trai bà đã thu được của người vay sẽ được tách ra làm hai phần. Số tiền lãi cho vay được Bộ luật dân sự cho phép là 20%. Phần vượt lãi suất sẽ bị coi là tiền thu lợi bất chính. Phần lãi thu lợi bất chính là khoảng 160.000.000đ. Phần lãi cho phép là 20.000.000đ.

Hiện nay, có nhiều quan điểm khác nhau về cách xem xét và xử lý các khoản tiền này. Tuy nhiên, đã có các bản án được tuyên và chúng tôi đồng tình với quan điểm xử lý của các bản án này. Đó là: Tiền thu lợi bất chính sẽ bị tịch thu, đó là khoản tiền gần 160.000.000 đồng. Tiền cho vay, sẽ trả lại bị cáo.

Ngoài ra, các bị cáo còn bị tuyên phạt bổ sung bằng tiền theo các mức độ tương ứng với khoản tiền thu lợi bất chính hoặc vai trò giúp sức, đồng phạm.

Hiện nay, cho vay tín dụng đen đang được các cơ quan chức năng xử lý mạnh mẽ, quyết liệt. Từ TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đến hầu hết các tỉnh thành cả nước. Có thể thấy các lực lượng công an một số địa phương đang thực hiện tốt. Đã góp phần lập lại kỷ cương, ổn định an ninh trật tự. Nhà nước cũng đã có nhiều chính sách hỗ trợ vốn, ưu đãi tín dụng triển khai đến mọi tầng lớp xã hội. Nhất là các tầng lớp người nghèo, trước đây họ thường không có cơ hội tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất thấp. Do vậy, hiện nay đã thấy các hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi giảm mạnh, đang dần hết đất sống.

Với tinh thần thượng tôn pháp luật, chúng tôi mong bà hãy ngay lập tức khuyên bảo, nghiêm cấm con trai không được đi vào con đường này. Hãy sửa chữa lỗi lầm này bằng cách hợp tác, thành khẩn khai báo khi cơ quan chức năng làm việc. Như vậy, sẽ được hưởng khoan hồng, giảm nhẹ hình phạt khi bị xử lý./.