Chính sách tài khóa dồn lực cho mục tiêu tăng trưởng

Tốc lực hỗ trợ người dân, doanh nghiệp

Theo Bộ Tài chính, chính sách tài khóa đã được Chính phủ điều hành theo hướng mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm xuyên suốt từ đầu nhiệm kỳ, trong những năm phòng chống dịch bệnh, phục hồi tăng trưởng và đặc biệt là năm 2025. Tinh thần điều hành là mở rộng hợp lý, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, thể hiện nhất quán chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ và được thể chế hóa trong các nghị quyết.

Trước hết, về thể chế, các chính sách trong lĩnh vực tài chính – ngân sách được rà soát liên tục nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, năm 2024, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Dự trữ quốc gia, Luật Xử lý vi phạm hành chính (Luật số 56/2024/QH15). Qua đó, tháo gỡ nhiều vướng mắc trong lĩnh vực này.

Năm 2025, Quốc hội đã thông qua Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi) và Luật sửa đổi 8 luật, với sự thay đổi lớn về tư duy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính chủ đạo của ngân sách trung ương và sự chủ động cho ngân sách địa phương, các cơ quan, đơn vị.

Chính sách cũng tập trung ưu tiên nguồn lực cho đầu tư, ưu tiên cho phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số và triển khai tổ chức chính quyền 2 cấp. Ngoài ra, nhiều văn bản dưới luật cũng được sửa đổi, bổ sung với tinh thần chung là tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Quy mô các chính sách tài khóa hỗ trợ hiện nay đã lên đến trên 230 nghìn tỷ đồng

Là cơ quan tham mưu cho Chính phủ trong điều hành chính sách tài chính - ngân sách Nhà nước, Bộ Tài chính đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ trong thu chi ngân sách, củng cố nguồn thu ngân sách Nhà nước, tái cơ cấu nguồn thu một cách bền vững, đồng thời mở rộng cơ sở thu, kiểm soát chặt chẽ bội chi và đảm bảo các chỉ tiêu an toàn nợ công.

Nhưng đồng thời, Bộ Tài chính cũng đã tham mưu Chính phủ nhiều giải pháp, chính sách để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cũng đã được triển khai hiệu quả.

Ông Dương Tiến Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính) cho biết, trong năm 2025, Chính phủ tiếp tục triển khai các chính sách giảm và gia hạn thời gian nộp thuế, phí, lệ phí và các khoản thu ngân sách, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân; kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Một số chính sách đã được Bộ Tài chính chủ động đề xuất ban hành từ năm 2024 và có hiệu lực trong năm nay. Gần đây nhất, đã trình Quốc hội thông qua Nghị quyết tiếp tục giảm thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) như một giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, thích ứng với các khó khăn trong sản xuất – kinh doanh, bao gồm cả những tác động từ chính sách thương mại của Mỹ.

Theo ông Dũng, ước tính sơ bộ, quy mô các chính sách tài khóa hỗ trợ hiện nay đã lên đến trên 230 nghìn tỷ đồng, tăng đáng kể so với khoảng 200 nghìn tỷ đồng của năm 2024 cho thấy xu hướng tiếp tục mở rộng chính sách tài khóa về phía thu, nhằm hỗ trợ nền kinh tế phục hồi và tăng trưởng.

Bên cạnh việc tiếp tục giảm thuế VAT đến hết năm 2026, còn có nhiều chính sách khác đang được triển khai nhằm giảm chi phí cho doanh nghiệp và người dân. Cụ thể, giảm mức thuế suất bảo vệ môi trường đối với xăng dầu; giảm phí, lệ phí trước bạ cho ô tô điện chạy pin; giảm thuế xuất nhập khẩu; gia hạn thời hạn nộp thuế đối với thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước; gia hạn thời gian nộp thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất.

Qua đó đã khẳng định sự đồng hành của Chính phủ với doanh nghiệp, kịp thời hỗ trợ sản xuất kinh doanh, góp phần giúp nền kinh tế đạt được tốc độ tăng trưởng tích cực, là điểm sáng nổi bật trong bức tranh tăng trưởng khu vực, toàn cầu. Tăng trưởng kinh tế tích cực cũng giúp Chính phủ huy động thêm nguồn lực cho ngân sách Nhà nước để đầu tư trở lại nền kinh tế, thực hiện các chính sách an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh…

Tăng chi để thực hiện chủ trương, chính sách lớn

Cũng theo Bộ Tài chính, năm 2025, chi đầu tư phát triển tiếp tục được xác định là trọng tâm nhằm thực hiện mục tiêu tăng trưởng trở lên. Quốc hội cũng cho phép điều hành, điều chỉnh mức bội chi ngân sách lên tới 4-4,5%GDP trong trường hợp cần thiết - cao hơn mức dự toán là 3,8%. Công tác điều hành chi ngân sách Nhà nước chặt chẽ, hiệu quả, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, tăng nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Nguồn vốn đầu tư năm nay tập trung cho các dự án trọng điểm quốc gia, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng chiến lược như các tuyến đường cao tốc, các cảng hàng không, sân bay và các công trình giao thông trọng điểm có vai trò kết nối liên vùng, tạo động lực phát triển vùng và quốc gia.

Đồng thời, trong điều hành năm 2025 đã phát sinh tăng chi để thực hiện các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 từ 8% trở lên, giai đoạn 2026 - 2030 tăng trưởng 2 con số; thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước; đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến phổ thông trung học công lập.

Bộ Tài chính đã tham mưu trình Chính phủ trình Quốc hội bổ sung dự toán để chi trả chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động khi thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy quy định tại các Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP của Chính phủ; cho phép chuyển nguồn kinh phí để thực hiện chính sách miễn học phí, thực hiện các nhiệm vụ phát sinh do sắp xếp tổ chức bộ máy; cân đối, bố trí đạt 3% tổng chi ngân sách Nhà nước năm 2025 cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Tất cả những động thái này cho thấy, chi ngân sách Nhà nước được điều hành năm 2025 chủ động và linh hoạt nhằm hiện thực hóa các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, cải cách thể chế và nâng cao năng lực quốc gia trong các lĩnh vực chiến lược.

Theo ông Dương Tiến Dũng, chi đầu tư công năm 2025 tiếp tục được đẩy mạnh nhằm phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Dự toán chi đầu tư phát triển năm 2025 được Quốc hội quyết định 790,7 nghìn tỷ đồng, tăng 16,7% so với mức 677,3 nghìn tỷ đồng của năm trước.

Ngoài ra còn được bổ sung thêm từ các nguồn chuyển tiếp và tăng thu ngân sách Trung ương năm 2024. Dự kiến, tổng quy mô vốn đầu tư công trong năm 2025 có thể lên tới gần 01 triệu tỷ đồng – mức cao kỷ lục, phản ánh rõ quyết tâm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, trong đó có động lực từ đầu tư công.

“Tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu đầu tư công, khắc phục tình trạng dàn trải, manh mún. Nguồn vốn đầu tư năm nay tập trung cho các dự án trọng điểm quốc gia, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng chiến lược như các tuyến đường cao tốc, các cảng hàng không, sân bay và các công trình giao thông trọng điểm có vai trò kết nối liên vùng, tạo động lực phát triển vùng và quốc gia”, ông Dương Tiến Dũng cho biết.

Việc ưu tiên đầu tư vào hạ tầng không chỉ tạo sức bật cho nền kinh tế mà còn hiện thực hóa định hướng điều hành tài khóa mở rộng, linh hoạt, có trọng tâm, trọng điểm mà Chính phủ đã kiên định triển khai trong suốt nhiệm kỳ. Đây cũng là một trong những giải pháp chính để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên trong năm 2025.

Bên cạnh đó, tiến độ giải ngân vốn đầu tư đã cải thiện rõ rệt trong những tháng gần đây. Tổng số vốn đầu tư giải ngân trong 6 tháng đầu năm đạt khoảng 268 nghìn tỷ đồng, tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái (khoảng 188 nghìn tỷ đồng), tức là tăng khoảng 42,3% về giá trị tuyệt đối. Trong nửa đầu năm nay, giải ngân ước tính sẽ đạt 32,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn so với tỷ lệ 28,2% cùng kỳ năm 2024. Mức tăng này được đánh giá là tích cực và phù hợp với chủ trương điều hành chính sách tài khóa, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Cũng theo ông Dương Tiến Dũng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 8% trong năm 2025, bên cạnh các nhiệm vụ đã triển khai trong kế hoạch đầu tư công, Chính phủ đang trình cấp thẩm quyền phương án phân bổ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2024, trong đó một phần quan trọng sẽ được dành để tăng chi cho đầu tư phát triển.

Điều này có nghĩa là quy mô chi đầu tư trong năm 2025 không chỉ lớn về con số trong dự toán, mà còn được bổ sung thêm đáng kể từ các nguồn ngoài dự toán. Đây là sự chuẩn bị tài khóa quan trọng nhằm hỗ trợ tăng trưởng và thực hiện các mục tiêu phát triển hạ tầng trung – dài hạn.

Theo Nghị quyết 07-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết 23/2021/QH15 của Quốc hội và các định hướng cho giai đoạn sau, tinh thần chính sách tài khóa đóng vai trò quan trọng, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, đồng thời vẫn giữ vững ổn định vĩ mô và đảm bảo các cân đối lớn. Với quan điểm đó, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao thì phải có nguồn lực, bao gồm cả vốn đầu tư công và vốn xã hội. Cùng với đó, là sự phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ để đạt mục tiêu chung.