Cần chính sách đặc biệt về vốn, thuế cho Trung tâm tài chính quốc tế

Chiều 12/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Các đại biểu Quốc hội đều thống nhất rằng việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế là xu hướng tất yếu nếu Việt Nam muốn trở thành trung tâm kinh tế, tài chính của khu vực.

Trong bối cảnh các quốc gia trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Malaysia đã có những bước tiến mạnh mẽ trong phát triển thị trường tài chính, Việt Nam cần có chiến lược đột phá để không bị tụt lại phía sau.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) nhận định việc hình thành Trung tâm tài chính quốc tế là bước đi có tính thể chế quan trọng, nhằm khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh).

Đại biểu cho rằng mục tiêu của Trung tâm tài chính quốc tế được xác định khá toàn diện, từ việc nâng tầm vị thế tài chính quốc gia đến thúc đẩy tài chính xanh và thu hút nhân lực quốc tế.

Tuy nhiên theo đại biểu, nội dung vẫn thiên về định tính mà thiếu hệ tiêu chí cụ thể để đo lường và đánh giá hiệu quả. Do đó đại biểu kiến nghị bổ sung các chỉ tiêu định lượng cụ thể.

Ví dụ đạt 10 tỷ USD giá trị giao dịch sau 5 năm; thu hút tối thiểu 200 chuyên gia tài chính quốc tế đến làm việc tại Trung tâm tài chính quốc tế. Học tập kinh nghiệm của Hồng Kông (Trung Quốc) và Qatar, nơi các trung tâm tài chính đều gắn mục tiêu phát triển với tỷ trọng GDP và chỉ tiêu ngành tài chính trong tổng cơ cấu kinh tế dịch vụ, qua đó làm căn cứ cho hoạch định chính sách và giám sát thực thi.

Về chính sách tài chính, thị trường vốn, ưu đãi thuế (Điều 18,19), đại biểu cho rằng chính sách khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tài chính xanh và công nghệ tài chính là điểm sáng, nhưng còn thiếu quy chuẩn cụ thể.

Đại biểu đề xuất về chứng nhận sản phẩm tài chính xanh, cần dẫn chiếu rõ tới tiêu chuẩn quốc tế như: “Nguyên tắc trái phiếu xanh” của Hiệp hội thị trường vốn quốc tế (ICMA). Nên phân loại rõ các nền tảng huy động vốn như gọi vốn cộng đồng, cho vay ngang hàng..., để tránh rủi ro pháp lý khi triển khai thực tế.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng).

Về thuế, cần thiết lập cơ chế hậu kiểm và truy thu nếu phát hiện hành vi trốn thuế hoặc lợi dụng ưu đãi sai mục đích. Ưu đãi thuế cho nhà đầu tư cá nhân chuyển nhượng cổ phần chỉ nên áp dụng nếu cổ phần được nắm giữ tối thiểu 1 năm để tránh đầu cơ ngắn hạn.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy Hồng Kông (Trung Quốc) chỉ miễn thuế với giao dịch cổ phần nếu cổ phần được giữ đủ thời gian tối thiểu. Singapore cũng yêu cầu kiểm toán môi trường và đánh giá đạo đức đầu tư trước khi phê duyệt phát hành trái phiếu xanh, Đại biểu thông tin thêm tại phiên thảo luận.

Cũng nêu quan điểm thảo luận, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế là một giải pháp đột phá, phù hợp với mục tiêu đưa nước ta tiến lên thành quốc gia phát triển, có vị thế vững chắc trong kỷ nguyên vươn mình, hội nhập sâu rộng.

Dựa vào thực trạng, tiềm lực, vị trí và xu thế phát triển đặc thù riêng của Việt Nam, đại biểu đề nghị Chính phủ xác định mô hình phát triển trung tâm tài chính của Việt Nam, phù hợp với tiềm lực và nhu cầu phát triển, tránh dàn trải hoặc sao chép mô hình của nước ngoài.

Mỗi trung tâm tài chính trên thế giới đều có một số thế mạnh riêng như Singapore mạnh về quản lý tài sản, London mạnh về trung tâm giao dịch ngoại hối.

Ngay cả trong một quốc gia như Trung Quốc có 2 Trung tâm tài chính quốc tế nhưng cũng có định hướng khác nhau (Hồng Kông là nơi có tự do tài chính rất cao, định hướng quốc tế, mạnh về quản lý tài sản, thị trường vốn quốc tế; Thượng Hải chịu sự quản lý chặt chẽ của chính phủ Trung Quốc, mạnh về thị trường nội địa, công nghệ tài chính, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo).

Do đó, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh kiến nghị xem xét phát triển trung tâm tài chính quốc tế dựa trên các trụ cột ưu thế như trung tâm tài chính kết nối chuyển đổi số và tài chính xanh Đông Nam Á, dịch vụ tài chính hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa SMEs và chuỗi cung ứng toàn cầu và định hướng trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo tài chính Fintech Hub.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, cần chú trọng, có cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển Hạ tầng số hiện đại và An ninh mạng. So với các trung tâm tài chính hàng đầu khu vực như Singapore hay Hàn Quốc, Việt Nam vẫn cần tăng cường đầu tư hơn nữa vào hạ tầng cáp quang và mạng 5G để đạt được tốc độ và độ ổn định cần thiết cho các giao dịch tài chính phức tạp và khối lượng lớn. Đồng thời, cần có các trung tâm dữ liệu đạt chuẩn, đảm bảo thời gian hoạt động để tránh gián đoạn giao dịch.

Bà Trịnh Thị Tú Anh cho rằng, cần khuyến khích Fintech và đổi mới sáng tạo Fintech là động lực tăng trưởng quan trọng của ngành tài chính hiện đại. Một trung tâm tài chính cần phải là “cái nôi” ươm mầm và phát triển các công nghệ mới

Đại biểu cũng cho rằng với tiềm năng phát triển Fintech tại Việt Nam, cần xây dựng khung pháp lý "sandbox" cho phép các công ty Fintech thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới mà không bị ràng buộc bởi các quy định hiện hành một cách quá cứng nhắc. Khuyến khích sự hợp tác giữa các ngân hàng truyền thống, công ty công nghệ, trường đại học và các startup Fintech để tạo ra các giải pháp đột phá.

Về chính sách ưu đãi, cần áp dụng các chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ về cơ sở vật chất, đào tạo cho các doanh nghiệp Fintech sáng tạo. Hệ thống giải quyết tranh chấp hiệu quả Một hệ thống giải quyết tranh chấp công bằng, nhanh chóng và có khả năng thực thi cao là yếu tố then chốt để tạo dựng niềm tin và thu hút nhà đầu tư quốc tế.