Cấp cứu co giật: Hành động đẹp nhưng xin đừng bắt chước

Chiều 4/8, tại sân vận động Thiên Trường, Nam Định, lực lượng an ninh trên khán đài phát hiện một bé trai có dấu hiệu co giật, khó thở giữa đám đông đang theo dõi trận đấu giữa chủ nhà Nam Định và đội khách Hoàng Anh Gia Lai. Ngay lập tức, hai chiến sĩ cảnh sát cơ động đã đưa cháu bé tách khỏi đám đông. Một chiến sĩ còn đưa tay vào miệng bé trai vì lo sợ em sẽ tự cắn vào lưỡi.

Theo các bác sĩ, sự hỗ trợ kịp thời của các chiến sĩ cơ động là rất cần thiết để bảo đảm an toàn cho bệnh nhi. Tuy nhiên, nếu có kiến thức sơ cứu, các chiến sĩ cơ động sẽ còn làm tốt hơn thế.

Hành động đẹp nhưng không nên bắt chước

BS Ngô Hùng (Khoa Cấp cứu, BV Bạch Mai) phân tích về tình huống này trên facebook cá nhân: "Khi co giật không có ai thè lưỡi ra cả, mà thường thụt nhẹ vào. Thè lưỡi là hành động có ý thức, đang co giật trợn trắng cả ra làm sao mà thè lưỡi. Có lỡ cắn phải cũng chỉ là vùng viền thôi, giống như nhai vội tự cắn lưỡi mình thôi, chả sao cả.

Co giật có gây ra cắn lưỡi nhưng ít gặp và nhẹ, không gây tác hại gì. Dân mình xem phim Tàu thấy cắn lưỡi tự tử nhiều quá nên tưởng thiệt. Cho dù cắn đứt làm đôi cũng không chết, chỉ chết khi không chịu đi bệnh viện cầm máu thôi.

Một khảo sát trên 106 trẻ bị co giật thì có 8 trẻ cắn lưỡi, tất cả là vùng viền hai bên lưỡi Có một chi tiết rất thú vị trong khảo sát này là cắn lưỡi là một yếu tố phân biệt quan trọng giữa co giật và ngất (syncope), hễ có cắn lưỡi vùng viền hai bên luỡi gần như chắc chắn là co giật. Co giật cũng không làm tuột lưỡi gây nghẹt thở như lời đồn".

Một bác sĩ khác cho biết: "Hiện nay, đúng ra là từ rất lâu rồi, các hiệp hội thế giới và các tổ chức sơ cứu đều khuyến cáo không nên cho bất kì vật hay chất gì vào miệng người đang co giật".

Lý do là vì, việc cố gắng chèn vật hay ngón tay vào giữa hàm răng người đang co giật là vô bổ vì không có tác dụng gì, mà sẽ gây chấn thương rách niêm mạc miệng, gãy răng, gây hít sặc vào phổi, chấn thương ngón tay, tăng nguy cơ nhiễm bệnh qua lại giữa người bị co giật và người cấp cứu.

Theo BS Ngô Hùng, các bước sơ cứu ban đầu khi bệnh nhân co giật:

Bình tĩnh, chừa một không gian đủ lớn cho người co giật, giữ khoảng cách giữa mọi người xung quanh và người đang co giật. Người đang co giật mất tri giác, có thể gây tổn thương tới người xung quanh.

Bảo đảm môi trường an toàn cho người co giật được co giật trong an toàn. Tránh xa vùng có nước, điện, thuỷ tinh, vật sắc nhọn, đồ dùng có thể ngã đổ gây chấn thương.

Kê vật mềm dưới đầu người co giật để tránh chấn thương đầu trong lúc co giật.

Nới lỏng quần áo quanh cổ, nữ trang, cravat nếu cần để không bị quấn chặt cổ gây nghẹt thở.

Ghi lại thời gian co giật nếu có thể.

Khi bệnh nhân đã ngưng co giật, xoay bệnh nhân nằm nghiêng để làm thông thoáng đường thở, đàm nhớt sẽ chảy ra bên ngoài miệng tránh việc hít sặc nước bọt của chính mình. Khi trẻ con sặc sữa cũng nằm nghiêng là vì lý do này.

Sau khi người co giật tỉnh lại, phải theo dõi xem đã hồi phục tri giác chưa, có yếu cơ hay liệt không, không cho ăn uống gì cho tới khi chắc chắn đã hồi phục. Giải thích cho người bị co giật chuyện gì đã xảy ra.

Các việc không nên làm trong sơ cứu co giật:

Không cần đưa bất cứ vật gì vào miệng, không có tác dụng gì nhưng có nguy cơ tổn thương niêm mạc miệng, gãy răng gây hít sặc nhất là trẻ nhỏ còn răng sữa chưa ổn định.

Không đè chặt bệnh nhân: Co giật cơ là tự phát không ý thức, đè chặt hay trói người bệnh không hề làm ngưng co giật mà sẽ gây chấn thương cho người co giật, tôi đã gặp người nhà cố sống cố chết đè người co giật làm bị té và chấn thương đầu.

Không hà hơi thổi ngạt (CPR) trong cơn co giật (có thể bắt đầu CRP sau cơn co giật).

Không được cho bệnh nhân dùng thức ăn, nước uống cho đến khi họ hoàn toàn tỉnh táo.

Nên gọi cấp cứu khi:

Co giật lần đầu tiên.

Co giật hơn 5 phút

Co giật hơn 1 lần, đợt này tiếp ngay sau đợt khác

Người co giật không tỉnh lại sau khi co giật đã chấm dứt

Nạn nhân bị chấn thương khi đang co giật.

Theo các chuyên gia y tế, sơ cứu dành cho tất cả mọi người, nên cập nhật từ những cái nhỏ nhất. Kể cả các bệnh viện còn đang dùng gạc lưỡi quấn gạc cho bệnh nhân co giật cũng cần xem lại các hướng dẫn y khoa cập nhật.