BV Việt Đức tư vấn: Điều trị béo phì không phẫu thuật

Điều chỉnh chế độ ăn

Để đánh giá hiệu quả của các phương pháp ăn kiêng người ta dựa trên hiệu quả làm giảm trọng lượng cơ thể và làm giảm hoặc chữa khỏi các bệnh phối hợp với béo phì. Theo nghiên cứu trong chương trình phòng chống béo phì tại Phần Lan, khi giảm được 7% trọng lượng cơ thể thì nguy cơ của biến chứng và đái tháo đường giảm 57%.

Mục tiêu của các phương pháp ăn kiêng là làm giảm 10% trọng lượng cơ thể của bệnh nhân béo phì. Ở những bệnh nhân béo phì có BMI trên 35 hoặc BMI trên 30 kèm theo bệnh lý đái đường thì mục tiêu cần đạt được lên tới 15-20 % trọng lượng cơ thể.

Có nhiều loại chế độ ăn:

Chế độ ăn giảm năng lượng hay giảm béo: giảm hàng ngày khẩu phần 600 kcal.

Chế độ ăn giảm nhiều năng lượng (1000–1600 kcal/ngày) 45 – 55% carbohydrates, 15 – 25% protein, and 25 – 30% chất béo.

Chế độ ăn giảm năng lượng nhiều protein 1,2 g protein/kg/ngày làm giảm cảm giác đói.

Chế độ ăn rất thấp calo (< 1000 kcal/ngày).

BV Việt Đức tư vấn: Điều trị béo phì không phẫu thuật

Điều trị thuốc

Trước đây béo phì được cho là do rối loạn lối sống và hành vi. Tuy nhiên hiện tại béo phì được coi là do một cơ chế bệnh sinh phức tạp và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Có 2 cơ chế ảnh hưởng đến trung tâm thần kinh ở vùng dưới đồi liên quan đến việc tiêu thụ năng lượng và nhu cầu về lượng thức ăn: các kích thích làm tăng nhu cầu thức ăn và làm giảm năng lượng tiêu thụ, các kích thích làm tăng tiết cocain-amphetamin làm giảm nhu cầu thức ăn và làm tăng năng lượng tiêu thụ. Hai hệ thống này nhận các tín hiệu từ hệ tiêu hóa, cơ, các tổ chức mỡ, hệ cân bằng nội môi.

Cục quản lý dược của Mỹ hiện nay cấp phép cho 6 loại thuốc lưu hành trên thị trường: phentermine, orlistat, phentermine/topiramate, lorcaserin, naltrexone và liraglutide. Cơ chế của các thuốc này đều tác dụng lên thần kinh trung ương làm giảm cảm giác đói và thèm ăn, riêng orlistat làm giảm hấp thu chất béo trong thức ăn. Thuốc điều trị béo phì được chỉ định khi bệnh nhân điều trị bằng chế độ ăn và hoạt động thể lực thất bại, bệnh nhân có BMI trên 27 kèm theo bệnh phối hợp hoặc BMI trên 30. Hầu hết các thuốc điều trị béo phì có hiệu quả giảm cân từ 3% đến 7% trọng lượng cơ thể tùy từng loại.

Vận động thể lực

Ở những bệnh nhân béo phì không hoạt động thể lực hay không tập thể dục làm tăng nguy cơ bị các bệnh lý tim mạch và đái tháo đường. Hiệu quả giảm cân của việc hoạt động thể lực hay tập thể dục thay đổi tùy mức độ và thời gian tập luyện. Vận động thể lực và tập thể dục kết hợp với ăn kiêng làm tăng hiệu quả của việc giảm cân so với các bài tập thể lực đơn thuần.

Các phương pháp điều trị trên có ưu điểm là không phải can thiệp phẫu thuật, tuy nhiên tỉ lệ tăng cân trở lại còn cao, chế độ ăn uống, luyện tập cần duy trì đều đặn hay có nhiều tác dụng phụ trong điều trị bằng thuốc.