Bộ Tài chính "đổi ý", muốn giảm 50% lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô được sản xuất, lắp ráp trong nước.

Thời gian áp dụng kể từ khi nghị định có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2023.

Theo Bộ Tài chính, tình hình kinh tế xã hội trong nước từ đầu năm đến nay vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức, trong đó ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước cũng vậy.

Theo Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số bán hàng của ngành này đã có sự suy giảm, đặc biệt là trong những tháng cuối năm 2022, cho thấy những tín hiệu bất thường và đáng ngại đối với các doanh nghiệp.

Chỉ tính riêng doanh số bán hàng trong 2 tháng cuối năm 2022 đã giảm mạnh và đặc biệt doanh số bán hàng tháng 1/2023 sụt giảm tới 44% so với cùng kỳ năm trước và giảm 51% so với tháng trước liền kề. Tổng doanh số bán hàng của các thành viên VAMA cho đến hết tháng 4/2023 giảm 34% (khoảng 42.000 xe) so với cùng kỳ năm trước.

Nhằm góp phần kích thích tiêu dùng, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước, việc tiếp tục thực hiện giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước là một trong những giải pháp cần thiết.

Ảnh minh họa.

Theo đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định mức thu lệ phí trước bạ lần đầu đối với ô tô, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi ô tô và các loại xe tương tự được sản xuất, lắp ráp trong nước bằng 50% mức thu quy định tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/1/2022 của Chính phủ.

Thời gian áp dụng kể từ khi nghị định có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2023. Từ ngày 1/1/2024 trở đi, mức thu lệ phí trước bạ tiếp tục thực hiện theo quy định tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP và các nghị quyết hiện hành của HĐND hoặc quyết định hiện hành của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Bộ Tài chính cho biết, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ có tác động tích cực đối với người tiêu dùng, nhà sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước và kinh tế xã hội. Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan soạn thảo, số thu ngân sách Nhà nước đối với lệ phí trước bạ có thể giảm khoảng 8.000 - 9.000 tỷ đồng.

Nguyên nhân là bởi, nếu như thời điểm năm 2020 và 2022 do đứt gẫy chuỗi cung ứng, nhu cầu mua xe của người dân vẫn nhiều, chưa chịu ảnh hưởng của yếu tố lạm phát, nên việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đã khuyến khích các nhà sản xuất, phân phối ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước nối lại chuỗi cung ứng, đáp ứng nhu cầu người dân. Nhờ đó, nguồn thu ngân sách Nhà nước từ lệ phí trước bạ, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng đã bù đắp được phần giảm thu lệ phí trước bạ về mặt chính sách.

Còn giai đoạn hiện nay, sức mua và tiêu dùng đã khác, nhu cầu mua xe có thể thấp hơn. Việc tiếp tục thực hiện chính giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước giai đoạn này, thì việc tăng thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng sẽ có thể không đủ để bù đắp cho việc giảm lệ phí trước bạ.

Ngoài ra, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước có thể tác động đến cân đối thu ngân sách Nhà nước của các địa phương.

Theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, khoản thu lệ phí trước bạ thuộc ngân sách địa phương. Việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước làm tăng lượng tiêu thụ và đăng ký, nên số thu lệ phí trước bạ, thuế giá trị gia tăng và thuế tiêu thụ đặc biệt có thể tăng.

Tuy nhiên, thực tế số thu thuế giá trị gia tăng và thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ tập trung ở 8 địa phương (Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hải Phòng, Ninh Bình, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Dương, TP HCM - nơi có các công ty sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước) và số thu lệ phí trước bạ chỉ tăng ở 11 địa phương; 52 địa phương còn lại đều giảm thu từ chính sách này. Thực tế đã có yêu cầu ngân sách Trung ương cấp bù khoản hụt thu này để đảm bảo cân đối ngân sách địa phương.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính cho biết, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đã góp phần hỗ trợ tài chính cho người dân, doanh nghiệp thông qua việc trực tiếp giảm chi phí khi đăng ký quyền sở hữu ô tô, từ đó kích thích nhu cầu, thúc đẩy người dân, doanh nghiệp mua sắm ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng và sản xuất kinh doanh.

Qua đó, chính sách này đã hỗ trợ các nhà sản xuất, nhà phân phối tiêu thụ được lượng ô tô tồn kho kể từ khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát. Đồng thời, thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô trong nước đẩy mạnh sản xuất, lắp ráp xe mới đưa vào thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh của ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa, hướng tới mục tiêu xuất khẩu sang khu vực ASEAN.

Cụ thể, trong thời gian thực hiện giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ theo Nghị định số 70/2020/NĐ-CP ngày 28/6/2020 (thực hiện trong 6 tháng cuối năm 2020), số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu là 209.584 xe, bình quân 34.930 xe/tháng, tăng gấp 2,03 lần so với 6 tháng đầu năm 2020 (số lượng xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu trong 6 tháng đầu năm 2020 là 102.924 xe, bình quân 17.574 xe/tháng).

Trong thời gian thực hiện giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ theo Nghị định số 103/2021/NĐ-CP ngày 26/11/2021 (thực hiện từ tháng 12/2021 đến hết tháng 5/2022), số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu là 398.177 xe. Trong đó, số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trong tháng 12/2021 là 103.722 xe, tăng 2,67 lần so với tháng 11/2021; số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trong 5 tháng đầu năm 2022 là 294.455 xe, tăng từ 1,2 đến 2 lần so với các tháng cùng kỳ năm 2021 và chiếm gần 50% tổng số xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký năm 2022.

Thực tế triển khai thực hiện cho thấy, do việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ nên số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp đăng ký tăng, theo đó số thu lệ phí trước bạ, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt cũng tăng lên so với cùng kỳ. Cụ thể, số thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 6 tháng cuối năm 2020 tăng hơn 1.600 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm 2020 và trong 5 tháng đầu năm 2022 giảm khoảng 780 tỷ đồng so với 5 tháng đầu năm 2021.

Đồng thời, tổng thu thuế giá trị gia tăng và thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 6 tháng cuối năm 2020 đạt 25.167 tỷ đồng, tăng khoảng 12.496 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm 2020 (tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 6 tháng đầu năm 2020 đạt 12.671 tỷ đồng).

Tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 5 tháng đầu năm 2022 đạt 22.506 tỷ đồng, tăng khoảng 6.287 tỷ đồng so với 5 tháng đầu năm 2021 (tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 5 tháng đầu năm 2021 đạt 16.219 tỷ đồng).

Như vậy, trái với ý kiến cách đây vài tháng khi trả lời kiến nghị đề xuất giảm lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước. Thời điểm đó, Bộ Tài chính cho rằng, việc tiếp tục thực hiện giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước là chưa phù hợp.