Bão số 11 (Matmo) tăng cấp, nhiều tỉnh Bắc Bộ mưa to gió lớn từ đêm 5/10

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, 8h sáng 4/10, vị trí tâm bão ở khoảng 18.1 độ Vĩ Bắc; 116.5 độ Kinh Đông, cách đặc khu Hoàng Sa khoảng 470km về phía Đông Đông Bắc. Sức gió mạnh nhất cấp 11 (103-117km/h), giật cấp 14.

Theo dự báo, lúc 7h ngày 5/10, bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ khoảng 20-25km/h và có khả năng mạnh thêm. Vị trí dự kiến ở khoảng 19,9N-111,8E; phía Tây Bắc khu vực Bắc Biển Đông, cách bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc) khoảng 90km về phía Đông. Cường độ gió mạnh cấp 13, giật cấp 16.

Lúc 7h ngày 6/10, bão tiếp tục di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, khoảng 20km/h, đi vào vùng biển phía Đông khu vực Bắc Vịnh Bắc Bộ và suy yếu dần. Vị trí dự kiến ở khoảng 21,8N-107,6E; trên khu vực biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Cường độ gió mạnh cấp 8, giật cấp 10. Vùng nguy hiểm là khu vực Bắc Biển Đông, vùng biển Bắc vịnh Bắc Bộ, khu vực đất liền từ Quảng Ninh đến Ninh Bình.

Đến 17h cùng ngày, bão tiếp tục di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, 15-20km/h, đi vào đất liền phía Đông Bắc khu vực Bắc Bộ và suy yếu dần thành áp thấp nhiệt đới, sau đó là một vùng áp thấp. Vị trí lúc này dự kiến khoảng 22,7N-105,7E; trên khu vực vùng núi phía Bắc Bắc Bộ, gió giảm xuống dưới cấp 6.

Vị trí và hướng đi của bão số 11 (Matmo) lúc 7h, sáng 4/10.

Do ảnh hưởng của bão số 11, khu vực Bắc Biển Đông, có gió mạnh cấp 8-10, vùng gần tâm bão đi qua cấp 11-13, giật cấp 16, sóng biển cao 4,0-6,0m, vùng gần tâm bão 6,0-8,0m, biển động dữ dội (sức phá hoại cực kỳ lớn, sóng biển cực kỳ mạnh. Đánh đắm tàu biển có trọng tải lớn).

Từ chiều ngày 5/10, vùng biển phía Đông khu vực Bắc Vịnh Bắc Bộ (bao gồm đặc khu Bạch Long Vĩ) có gió mạnh dần lên cấp 6-7, sau tăng lên cấp 8-9.

Từ tối 5/10, khu vực Bắc vịnh Bắc Bộ (bao gồm đặc khu Bạch Long Vỹ, Vân Đồn, Cô Tô, Cát Hải và đảo Hòn Dấu) gió mạnh dần lên cấp 8-9, sóng biển cao 2,0-4,0m, vùng gần tâm bão đi qua cấp 10-11, giật cấp 14, sóng biển cao 3,0-5,0m, biển động dữ dội (biển động dữ dội, rất nguy hiểm đối với tàu thuyền).

Vùng ven biển và các đảo thuộc tỉnh Quảng Ninh - Hải Phòng có nước dâng do bão cao từ 0,4-0,6m. Đề phòng ngập úng ở các khu vực trũng, thấp ven biển, cửa sông do nước dâng và sóng lớn từ chiều và tối ngày 5/10.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cảnh báo, thời tiết trên biển, vùng đất liền ven biển trong bão cực kỳ nguy hiểm, không an toàn cho bất kỳ phương tiện, công trình nào hoạt động trong vùng nguy hiểm như: Tàu du lịch, tàu chở khách, tàu vận tải, lồng, bè, khu nuôi trồng thủy sản, đê, kè, tuyến đường ven biển. Các phương tiện có khả năng cao bị lật úp, phá hủy; ngập úng do gió mạnh, sóng lớn và nước biển dâng.

Trên đất liền, từ đêm 5/10, trên đất liền khu vực từ Quảng Ninh đến Ninh Bình gió mạnh dần lên cấp 6-7, vùng gần tâm bão đi qua cấp 8-9 (Gió làm gãy cành cây, tốc mái nhà gây thiệt hại về nhà cửa. Không thể đi ngược gió.). Khu vực sâu trong đất liền phía Đông Bắc Bộ có gió mạnh cấp 5, có nơi cấp 6, giật cấp 7-8.

Từ đêm 5/10 đến hết đêm 7/10, ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hoá và Nghệ An có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến 100-200mm, cục bộ có nơi trên 300mm; riêng khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ phổ biến từ 150-250mm, cục bộ có nơi trên 400mm. Cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn (>200mm/3h).

Khu vực Hà Nội, từ gần sáng 6/10 đến hết ngày 7/10 có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 100-200mm, cục bộ có nơi trên 300mm.

Tại cuộc họp chiều 3/10, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia nêu 2 kịch bản đổ bộ của bão số 11.

Kịch bản thứ 1 (có xác suất khoảng 70-75%), bão sẽ di chuyển theo hướng lệch Bắc nhiều hơn, di chuyển trên đất liền Trung Quốc nhiều hơn (tương tự đường đi của bão số 9). Vì vậy, khi đến khu vực phía bắc của tỉnh Quảng Ninh sẽ suy yếu đi từ 2-4 cấp so với thời điểm bão mạnh nhất; vịnh Bắc Bộ gió mạnh cấp 9-10, đất liền Quảng Ninh - Hải Phòng gió mạnh cấp 8-9 và gây mưa to ở Bắc Bộ (trọng tâm là khu vực trung du và vùng núi).

Kịch bản thứ 2 cực đoan hơn (có xác suất khoảng 25-30%). Bão di chuyển về phía nam chủ yếu trên biển nên suy yếu ít hơn kịch bản 1. Vì vậy, cường độ bão khi đi vào khu vực Quảng Ninh sẽ mạnh hơn so với kịch bản 1, có thể gây gió mạnh cấp 9-10 (giật cấp 12-14), ảnh hưởng sẽ mở rộng xuống phía nam (Quảng Ninh - Ninh Bình); mưa cũng sẽ lớn hơn, vùng gió mạnh cũng sâu hơn trong đất liền. Dự kiến khoảng chiều tối 5/10, bão đi vào vịnh Bắc Bộ. Đến rạng sáng 6/10, bão đổ bộ vào đất liền tỉnh Quảng Ninh.

Bổ sung thêm, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, mưa to được dự báo bắt đầu từ tối 6/10, mạnh nhất vào đêm và rạng sáng 7/10. Trọng điểm mưa là các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Hà Giang. Khu vực Bắc Ninh và Hà Nội cũng sẽ nằm trong vùng mưa lớn. Đến ngày 7/10, mưa lan xuống Bắc Thanh Hóa và Bắc Nghệ An.

Bão số 11 cũng có khả năng gây ra một đợt lũ mới, từ ngày 6-9/10, với đỉnh lũ từ báo động 2 đến báo động 3, đặc biệt nguy hiểm tại khu vực Đông Bắc Bộ: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Thái Nguyên, Bắc Kạn.

Dự báo mưa lớn từ thượng nguồn Trung Quốc đổ về có thể làm gia tăng áp lực cho toàn lưu vực sông Lô. Các hồ, đặc biệt là thủy điện nhỏ ở Hà Giang, phải tính toán kỹ phương án vận hành, tuyệt đối không để xảy ra sự cố mất an toàn.

Các địa phương cần tập trung cao nhân lực, vật lực khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 10, bởi thì chỉ cần thêm một trận mưa nhỏ cũng có thể gây sụt lún, sạt lở đất, lũ quét, lũ ống nghiêm trọng…

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, bão số 11 hết sức nguy hiểm, là "thiên tai chồng thiên tai". Các địa phương cần nhận thức rõ tính chất đặc biệt phức tạp của tình hình để có biện pháp kịp thời, không được chủ quan.

Trước tình huống có 3 cơn bão đổ bộ liên tiếp, kèm theo nhiều loại hình thiên tai (bão, lũ, ngập lụt, lũ ống, lũ quét, sạt lở, thậm chí vỡ đê và cả tác động xả lũ xuyên biên giới từ phía thượng lưu phía Trung Quốc…), các cơ quan dự báo cần tiếp tục cập nhật, kết hợp dự báo quốc tế với kinh nghiệm thực tiễn, chuẩn bị cho tình huống "bão chồng bão, đa thiên tai".

Phó Thủ tướng đánh giá cao các địa phương đã thông báo cho 100% tàu thuyền, nhưng yêu cầu phải kiểm tra, giám sát trực tiếp, tránh tình trạng không kiểm tra, không cưỡng chế là không được. Các địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình cần đặc biệt cảnh giác nguy cơ dông, lốc xoáy trước bão.

Do sau bão số 10, nhiều đoạn đê sông, đê biển còn yếu, Phó Thủ tướng yêu cầu trong 2 ngày trước bão đổ bộ các địa phương phải huy động lực lượng xử lý ngay, bão vào thì không còn làm được.

Phó Thủ tướng đánh giá vùng núi trung du Bắc Bộ là khu vực đặc biệt nguy hiểm, nhiều nơi chưa khắc phục hết thiệt hại, tìm kiếm cứu nạn còn dang dở, nay lại đối mặt mưa lớn. Vì vậy, cơ quan khí tượng – thủy văn cần khoanh định chính xác khu vực mưa lớn, tính toán cả lượng nước đổ về từ thượng nguồn. Các địa phương phải khoanh vùng nguy cơ sạt lở, di dời dân khỏi điểm xung yếu, sử dụng trường học kiên cố làm nơi tránh trú, đảm bảo lương thực, y tế dài ngày.

Chính quyền địa phương, công an, quân đội phải kiên quyết cưỡng chế di dời trong trường hợp người dân không chấp hành, đồng thời bảo đảm an toàn tài sản, tàu thuyền để bà con yên tâm.

Liên quan đến việc xây dựng quy trình ứng phó khi xảy ra bão, lũ, thiên tai chồng thiên tai", Phó Thủ tướng cho rằng cần ban hành quy trình, quy chế chuẩn để ứng phó, thay đổi phương pháp điều hành "không thể họp bàn chung chung khi bão đã đến".

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra khung phân loại cấp độ thiên tai, và phải tiếp cận ứng phó dựa vào cấp độ đó để huy động, bố trí lực lượng. Có những việc chỉ cần các bộ, ngành, địa phương tự xử lý, Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia chỉ giám sát, nhưng cũng có những tình huống lực lượng Trung ương phải trực tiếp vào cuộc.

Do đó, theo Phó Thủ tướng, cần phải ban hành thành các quy chuẩn, quy trình chuẩn, văn bản pháp lý để đảm bảo thực thi. Trong đó, tất cả các khâu từ lực lượng quân đội, quốc phòng tại chỗ, công tác dự báo, phương án trước – trong – sau bão, ứng phó từng loại thiên tai cụ thể đều phải có phương án và kịch bản.

"Kịch bản, phương án, quy trình, quy chế là yêu cầu bắt buộc, phải quy trình hóa và đưa thành văn bản pháp lý để triển khai. Mỗi địa phương, mỗi ngành phải có phương án cụ thể; mỗi địa bàn phải có một người toàn quyền chỉ đạo. Phải phân công, phân nhiệm rõ ràng. Ai tham gia, đánh ở đâu, đánh thế nào phải được xác định ngay từ đầu", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý khi chống bão, không chỉ có bão, mà còn trước – trong – sau bão với các hiện tượng thiên tai đi kèm, nối tiếp hoặc phát sinh sau bão. Đơn cử như tình trạng ngập lụt tại Hà Nội hay các đô thị lớn cũng phải có kịch bản 4 tại chỗ, điều tiết giao thông, bảo đảm hạ tầng điện, hoạt động của các trường học, công sở phải chuẩn bị ra sao… để giảm thiệt hại.

Phó Thủ tướng nêu rõ: Chúng ta phải lấy kịch bản xấu nhất để dự báo. Dự báo càng cao, cảnh giác càng cao, chuẩn bị càng toàn diện, đồng bộ thì thiệt hại càng ít".