Bắc Giang: Mô hình kinh tế mới mang tên “nho Hạ Đen” làm giàu đẹp quê hương

Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật mới có thể thành công

Sau một thời gian nghiên cứu và khảo nghiệm, Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ, Trường Đại học Nông – Lâm Bắc Giang (TT NCƯD và CGCN) đã nhận chuyển giao thành công, công nghệ trồng và chăm sóc giống nho Hạ Đen từ Viện khoa học Nông nghiệp tỉnh Quảng Tây. Đây là giống nho phù hợp với khí hậu, có tốc độ sinh trưởng, năng suất đạt chất lượng tốt tại các tỉnh miền Bắc, mở ra hướng đi mới cho ngành nông nghiệp thời công nghệ của tỉnh Bắc Giang và các tỉnh thành tại miền Bắc có cùng thổ nhưỡng.

Những chùm nho chín mọng đang vào vụ thu hoạch.

Trước dự án của trường Đại học Trường Đại học Nông – Lâm Bắc Giang đã có rất nhiều dự án triển khai mang giống nho ra miền Bắc để trồng thử nghiệm nhưng đều thất bại. Đến dự án này, để khắc phục những điều kiện bất lợi các nhà khoa học của Trường Đại học Nông – Lâm Bắc Giang cùng các nhà khoa học Viện Khoa học Nông nghiệp Quảng Tây - Trung Quốc đã nghiên cứu, loại bỏ các mặt hạn chế, trồng thành công giống nho Hạ Đen tại Bắc Giang. Với kỹ thuật được sử dụng tiên tiến nhất, cùng với độ thích nghi của cây nho, sau 1 thời gian ngắn đã cho quả với năng suất cao trên diện tích rộng tại các xã, huyện của tỉnh Bắc Giang và nhiều tỉnh thành khác của miền Bắc. Cây Nho là một loại cây ăn quả thân gỗ, dạng leo, người nông dân chỉ cần trồng một lần là có thể cho thu hoạch quả từ 15 năm đến 20 năm.

Thạc sĩ Phùng Duy Hiếu – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ Nông Lâm nghiệp bên vườn nho đang cho quả.

Giám đốc TT NCƯD và CGCN Nông Lâm nghiệp, Phùng Duy Hiếu chia sẻ, đặc tính của cây nho là một loại cây trồng khó tính, nên khí hậu các tỉnh miền Bắc chưa thực sự thuận lợi để cây nho phát triển, do đó mà cây nho ít được bà con lựa chọn gieo trồng. Với chủ trương mong muốn miền Bắc cũng có thể phát triển được giống nho thay thế cho lượng lớn nho nhập khẩu từ nước ngoài hoặc phải vận chuyển xa xôi nên trường Đại học Nông – Lâm Bắc Giang đã bắt tay vào nghiên cứu và khảo nghiệm thành công giống nho mới mang tên “Nho Hạ Đen”. Tuy nhiên, bà con muốn đầu tư trồng nho cũng phải xác định số vốn ban đầu, hạ tầng và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật, mới có thể thành công. Với số vốn bỏ ra, bà con có thể thu hồi vốn dần sau các vụ thu hoạch, từ vụ thứ 2 và thứ 3 trở ra là đã có lãi. Với chất lượng đầu ra của sản phẩm, đạt độ ngọt, mọng, giống nho Hạ Đen có thể bán với giá 120 nghìn đồng/kg đến 150 nghìn đồng/kg. Ước tính sau khi trừ chi phí, vườn nho có thể cho lãi từ 130 triệu đồng-150 triệu đồng/1 ha từ vụ thứ 2. Từ năm thứ 3, khi cây nho đã ổn định thì năng suất sẽ cho quả 2 vụ/năm và thu về từ 800 triệu đến 1 tỷ/1 ha sau khi trừ đi chi phí.

Gia đình anh Huê đến từ Bắc Giang chia sẻ lần đầu được trực tiếp thu hoạch và thưởng thức những quả nho chín mọng mà không cần phải đi đâu xa và vui mừng vì quê hương đổi mới từng ngày, mang nhiều diệm mạo mới mẻ.

Với những thành công trong 3 năm khảo nghiệm và trải qua các mùa vụ thực tế, bà con nông dân đã được thu hoạch giống nho Hạ Đen những vụ đầu tiên và thứ hai, chúng ta có thể tự hào rằng, cái “dớp” không trồng được nho ở miền Bắc từ trước đến giờ sẽ được xoá bỏ. Và khi nhắc đến nho miền Bắc thì giống nho “Hạ Đen Bắc Giang” sẽ được định vị trên “bản đồ” hoa quả vùng miền, từ đó góp phần chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng nông nghiệp của tỉnh Bắc Giang nói riêng và các tỉnh tại miền Bắc nói chung. Ngoài ra, còn tạo được hệ sinh thái cây trồng, giúp cho các du khách có thể trải nghiệm và thăm quan thực tế ngay tại vườn. Giám đốc TT NCƯD và CGCN cho biết.

Kỹ sư Trần Quang Đạo – Trưởng phòng NCƯD và CGCN đang giới thiệu giống nho Hạ Đen tại vườn nho tại Thị trấn Cao Thượng, huyện Tân Yên, Bắc Giang.

Xác định tầm quan trọng của nông nghiệp ứng dụng công nghệ, giúp thay đổi bức tranh nông nghiệp của tỉnh nhà, đưa kinh tế nông nghiệp của tỉnh Bắc Giang hội nhập và phát triển trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0. Kỹ sư Trần Quang Đạo – Trưởng phòng NCƯD và CGCN chia sẻ, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, đổi mới khoa học công nghệ được coi là một trong những giải pháp then chốt, trọng tâm. Ứng dụng khoa học công nghệ giải quyết các thách thức trong phát triển nông nghiệp bằng các ưu việt của công nghệ như: Công nghệ sinh học, công nghệ nhà kính, công nghệ tưới nhỏ giọt, công nghệ cảm biến, tự động hóa, internet vạn vật… giúp sản xuất nông nghiệp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành và nâng cao chất lượng nông sản góp phần bảo vệ môi trường. Mặt khác, nông nghiệp công nghệ cao giúp người nông dân chủ động trong sản xuất, khắc phục được tính mùa vụ, giảm sự lệ thuộc vào thời tiết, khí hậu, đáp ứng nhu cầu thị trường về chất lượng nông sản.

Với giống nho Hạ Đen cũng vậy, bà con có thể chủ động trong việc quyết định mùa vụ của cây trồng và quyết định được thời điểm thu hoạch, giúp cho nông sản của mình có giá trị cao hơn. Tuy nhiên, cũng cần phải khuyến cáo thêm bà con là đối với việc gieo trồng giống nho là luôn tuyệt đối tuân thủ đúng kỹ thuật.

Kỹ sư Trần Quang Đạo bên vườn nho được chuyển giao công nghệ (Của hộ gia đình ông Tạ Văn Thanh thôn Lạc Mai, xã Ngọc Liệp, huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội).

Hộ gia đình anh Nguyễn Văn Tú, thôn Bãi Dạn, xã Bình Sơn (Lục Nam) có hơn một mẫu vườn. Trước đây, anh từng trồng các loại cây ăn quả như: Vải, cam, bưởi, nhãn song hiệu quả thấp. Sau nhiều lần thay đổi cây trồng không đạt hiệu quả, anh được Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ Nông Lâm nghiệp, trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang chuyển giao kỹ thuật chăm sóc, cung ứng giống, anh đã đầu tư 800 cây nho hạ đen trồng trên diện tích 7 sào của gia đình. Theo khuyến nghị của Trung tâm, anh cho dựng giàn hình chữ Y dọc các luống nho; bên trên làm vòm mái che bằng nilon trong suốt giúp nho của gia đình anh sẽ tránh được một số sâu bệnh như: Bọ trĩ, sâu xanh da láng, sương mai, gỉ sắt, phấn trắng, thán thư…

Mái che vừa làm giảm mức độ nhiễm sâu bệnh, vừa hạn chế nước mưa để nho không bị úng, thối rễ. Ngoài ra, anh còn lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt, bảo đảm cây luôn được chăm sóc đúng kỹ thuật. Nhờ đó, sau 10 tháng kể từ khi xuống giống, vườn nho đã cho thu lứa đầu hơn 2 tấn quả. Tháng 6 vừa rồi là vụ thứ 2, sản lượng tăng gấp đôi. Anh Tú nói, chỉ sau hơn một năm, gia đình anh đã thu hồi được vốn đầu tư và có lãi. Hiện anh Tú đã đầu tư trồng thêm 600 cây nho hạ đen.

Chọn đúng “giống” bà con bội thu

Ngoài những hộ gia đình và mô hình HTX được chuyển giao công nghệ trồng giống nho Hạ Đen từ Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ Nông Lâm nghiệp, trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang, thì hiện nay nhiều người nông dân đang phải chịu cảnh tiền mất tật mang bởi nhiều chiêu thức lừa đảo từ những trang website giả mạo cung cấp giống cây Hạ Đen kém chất lượng với cam kết năng suất cao. Với những hình ảnh minh hoạ được lấy từ chính TT NCƯD và CGCN để chào bán sản phẩm giống nho trôi nổi không rõ nguồn gốc, với mức giá chỉ rẻ bằng ½ giá của giống “Nho Hạ Đen” do TT NCƯD và CGCN cung ứng. Trong khi đó, số vốn đầu tư cây giống, kỹ thuật khá cao (từ 50 đến 100 nghìn đồng/cây, chưa kể làm giàn, mái che…).

Anh Đạo đang hướng dẫn trực tiếp bà con trồng nho Hạ đen tại huyện Hướng Hoá - tỉnh Quảng trị.

Để tránh được việc bỏ tiền đầu tư và không thực sự hiệu quả, người dân nên tìm mua giống cây nho đã có Giấy kiểm dịch thực vật do cơ quan chuyên môn cấp để bảo đảm chất lượng. Đồng thời, phải làm chủ được công nghệ, kỹ thuật chăm sóc, bởi nếu không xử lý cho cây ra hoa được thì sẽ thất bại.

Chị Hoa đến từ Phú Thọ, chia sẻ rất thật lòng (trong buổi tọa đàm được Trường ĐH Nông Lâm Bắc Giang tổ chức tháng 12) về những khó khăn mà chị trải qua trong suốt 2 năm chị trồng nho một cách tự phát, gặp nhiều khó khăn cho đến khi chị gặp được các cán bộ kỹ sư tại Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ Nông Lâm nghiệp. Chị đã hiểu ra mình thất bại, là do thiếu hiểu biết về kỹ thuật trồng nho và chọn giống trôi nổi trên thị trường. Sau khi được các cán bộ tại Trung tâm hỗ trợ chị đã khắc phục được các yếu điểm trong quá trình trồng và vườn nho đã cho quả.

Lưu ý khi lựa chọn giống "Nho Hạ Đen" đảm bảo chất lượng

Hiện nay, giống nho Hạ Đen đã được cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng (soso40.VN.2020) và đượcCục Trồng trọt chấp nhận hồ sơ công bố lưu hành giống nho Hạ Đen (Vitis Vinifera L), Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ Nông Lâm nghiệp, trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang là đơn vị duy nhất cung ứng và chuyển giao công nghệ giống cây trồng. Từ nghiên cứu thực nghiệm tại trường trong thời gian từ tháng 3/2017 đến tháng 12/2018. Đến tháng 3/2019, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đồng ý cho trồng thử nghiệm Nho Hạ đen ra 8 tỉnh phía Bắc gồm: Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương, Sơn La, Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Tuyên Quang, Bắc Giang với quy mô 5 ha.