20 năm để tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học

Ngày 22/9, tại Hà Nội, Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực tổ chức phiên họp xin ý kiến góp ý dự thảo Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Phạm Ngọc Thưởng, Trưởng Tiểu ban Giáo dục phổ thông chủ trì phiên họp.

Theo Bộ GDĐT, việc xây dựng Đề án nhằm cụ thể hóa các chủ trương, nghị quyết của Đảng, Chính phủ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Đề án đặt mục tiêu đến năm 2045, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục, được sử dụng rộng rãi trong dạy học, quản lí và các hoạt động giáo dục. Lộ trình triển khai chia thành ba giai đoạn (2025-2030, 2030-2040, 2040-2045) với bộ tiêu chí đánh giá gồm 7 tiêu chuẩn cho từng cấp học.

Các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm gồm: nâng cao nhận thức xã hội; hoàn thiện cơ chế, chính sách; phát triển đội ngũ giáo viên; xây dựng chương trình, học liệu; đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá; ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo; tăng cường hợp tác quốc tế và xã hội hóa; đẩy mạnh thi đua, khen thưởng.

Đề án được dự kiến triển khai trong toàn hệ thống giáo dục với gần 50.000 cơ sở, khoảng 30 triệu học sinh, sinh viên và 1 triệu cán bộ, giáo viên. Trong đó, cần bổ sung khoảng 12.000 giáo viên tiếng Anh mầm non, gần 10.000 giáo viên tiểu học, đồng thời bồi dưỡng ít nhất 200.000 giáo viên có khả năng giảng dạy bằng tiếng Anh đến năm 2030.

Nguồn lực thực hiện gồm ngân sách nhà nước và sự tham gia, đóng góp của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân. Bộ GDĐT khẳng định thành công của Đề án đòi hỏi sự đồng thuận xã hội, kiên trì thực hiện trong suốt 20 năm, nhằm góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Tại cuộc họp, Bộ GDĐT đã xin ý kiến Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực về lộ trình triển khai, phạm vi thực hiện và giải pháp huy động nguồn lực để hoàn thiện Đề án, trình Chính phủ trong thời gian tới.

Ảnh minh họa

Tuy vậy, cũng nhiều băn khoăn triển khai ở địa phương, cô Lê Thị Trường, giáo viên tiếng Anh Trường Tiểu học Vạn Thắng (huyện Ba Vì cũ, Hà Nội) cho hay với môi trường học tập ở nông thôn, khó khăn là các trường chưa được trang bị những thiết bị hiện đại. Một số trường còn thiếu phòng học ngoại ngữ. Ngoài ra, sĩ số lớp học khá đông, trình độ học sinh khu vực nông thôn không đồng đều. Có em được tiếp xúc với tiếng Anh từ mầm non, nhưng cũng có em chỉ bắt đầu từ lớp 3.

“Vì thế, khi triển khai mô hình đưa tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai trong trường học, các hoạt động đều rất khó do trình độ không đồng đều”, cô Trường nói.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc thực hiện Đề án tại địa phương có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số là nhiệm vụ nặng nề. Dù đã được tập trung đầu tư nguồn lực, việc dạy tiếng Việt trước khi vào lớp 1 cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn, học sinh nghe hiểu được nhưng khả năng diễn đạt còn hạn chế. Trong bối cảnh đó, triển khai tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai càng khó khăn hơn. Do đó, cần có mục tiêu, lộ trình và yêu cầu kết quả phù hợp với điều kiện từng vùng miền.

Đánh giá dự thảo Đề án được chuẩn bị kỹ lưỡng và chu đáo, GS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho rằng lộ trình triển khai nhìn chung phù hợp, đã tính toán đến đặc thù vùng miền và nhiều kịch bản. Tuy nhiên, cần tuân thủ nguyên tắc phân kì, tránh dàn trải và có định hướng cụ thể.

Về bậc mầm non, GS Sơn nhận định triển khai trên bình diện quốc gia là khả thi nhưng cần cân nhắc việc bắt buộc, đồng thời phải dự liệu tác động ngược liên quan đến văn hóa và ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ.

Về đào tạo, bồi dưỡng, cần khảo sát lại lực lượng giáo viên ngoại ngữ; trong điều kiện hiện nay, nguồn nhân lực và công nghệ hoàn toàn có thể đáp ứng nếu được tổ chức và khai thác hợp lí.

Thứ trưởng Thường trực Bộ GDĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh, lộ trình triển khai đến năm 2045 cần được thực hiện linh hoạt: những địa phương có điều kiện thuận lợi có thể đi trước, tạo vai trò dẫn dắt; trong khi đó, các vùng khó khăn sẽ thực hiện theo tiến độ phù hợp. Việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai phải gắn với quan điểm đột phá theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, đó là đột phá trong tư duy, nhận thức, thể chế và nguồn lực.