Đọc báo giấy TTTĐ Tuổi trẻ thủ đô online Khởi nghiệp trẻ congan.hanoi.gov.vn

Tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa corticoid kéo dài gây biến chứng nguy hiểm

Hiện nay, có nhiều người dân tự ý mua thuốc nhỏ mắt chứa corticoid khi bị đau mắt đỏ, ngứa mắt, mỏi mắt, ra nhiều gỉ mắt... Việc sử dụng loại thuốc này trong thời gian dài có thể gây ra nhiều tai biến như tăng nhãn áp, gây mỏng giác mạc, đục thủy tinh thể, thậm chí mù lòa.

Các thuốc nhỏ mắt chứa corticoid được bán phổ biến trên thị trường mà người bệnh có thể mua dễ dàng. Nếu dùng không đúng bệnh, không đúng liều lượng, lạm dụng thuốc, sử dụng kéo dài, thuốc corticoid có thể gây ra một số tác dụng phụ và biến chứng nguy hiểm.

Bệnh Glôcôm

Nếu dùng những thuốc này trong thời gian dài, có thể dẫn đến mắt bị Glôcôm.

Theo thống kê của Bệnh viện mắt Trung ương năm 2009, bệnh nhân bị Glôcôm góc mở, có tiền sử tra mắt bằng thuốc có chứa corticoid kéo dài chiếm 31,7% đến 33,1%, trong đó số người trong lứa tuổi lao động (25 - 59) chiếm 63,1%.

Nhiều bệnh nhân mắc bệnh Glôcôm nhập viện khi bệnh đã trầm trọng, thị lực rất thấp, thị trường thu hẹp, nguy cơ mù loà cao. Cũng có nhiều bệnh nhân đến điều trị nhưng không tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc và phác đồ điều trị nên hiệu quả điều trị không cao.

Nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp do corticoid gây ra phụ thuộc vào thời gian dùng thuốc, hiệu lực của corticoid cũng như tình trạng của người bệnh. Các yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ tăng nhãn áp do corticoid bao gồm: Bệnh tăng nhãn áp góc mở nguyên phát đã có từ trước, tiền sử tăng áp lực nội nhãn đã sử dụng steroid, bệnh đái tháo đường type1 hoặc ở người cao tuổi.

Gây mỏng giác mạc

Dùng corticoid kéo dài gây ra mỏng giác mạc. Trong một số bệnh lý, người bệnh không biết mình bị rách hoặc loét giác mạc mà tự ý dùng thuốc nhỏ mắt chứa thành phần corticoid sẽ làm vết loét rộng ra, lâu liền sẹo và có thể dẫn đến thủng giác mạc gây mù.

Đục thủy tinh thể

Tác dụng phụ khi dùng corticoid thường xuất hiện sau vài tuần với loại corticoid mạnh và sau vài tháng với loại corticoid với loại nhẹ. Dexamethasone gây đục thể thủy tinh cực sau, khó nhìn ban ngày rồi đục lan ra vỏ và nhân thể thủy tinh, gây mù loà thực sự nếu không mổ thể thủy tinh và đặt thể thủy tinh nhân tạo (IOL).

Lạm dụng thuốc nhỏ mắt chứa corticoid kéo dài có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm

Biểu hiện của bệnh về mắt do đục thủy tinh thể thường không có triệu chứng rõ ràng như không đau nhức, không đỏ mắt, nên người bệnh thường đến khám muộn khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng. Khi bị đục thủy tinh thể nặng, bệnh nhân bắt buộc phải phẫu thuật thay thủy tinh thể để cải thiện tầm nhìn.

Gây bội nhiễm, loét giác mạc do virus, nấm, chậm lành vết thương

Hoạt chất corticoid có tác dụng không chỉ làm kìm hãm các phản ứng viêm mà còn ức chế cả sức chống đỡ của cơ thể đối với các tình trạng nhiễm trùng. Vì vậy, làm chậm quá trình liền sẹo nên vi khuẩn, virus hay nấm thường lọt qua các hàng rào bảo vệ tại mắt gây bệnh cho giác mạc, thậm chí trong môi trường nội nhãn.

Các thuốc corticoid ngăn ngừa viêm bằng cách ức chế giải phóng các protein gây viêm từ những tế bào miễn dịch và làm giảm các triệu chứng như đau, đỏ và sưng. Corticoid hoạt động bằng cách kích hoạt enzyme lipocortin - chất này ức chế phospholipase A2, một loại enzyme đóng vai trò quan trọng trong việc bắt đầu quá trình viêm. Phospholipase A2 cho phép tổng hợp các chất gây viêm như leukotriene và prostaglandin.

Thuốc nhỏ mắt có chứa thành phần corticoid có tác dụng chống viêm mạnh. Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng chống xuất tiết và chống dị ứng, được dùng trong điều trị các bệnh: Viêm mống mắt thể mi, viêm màng bồ đào, viêm kết mạc, viêm giác mạc, viêm kết mạc dị ứng theo mùa...

Các trường hợp viêm loét giác mạc được khuyến cáo không nên dùng thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid vì hoạt chất này gây giảm miễn dịch tại chỗ, làm chậm quá trình liền sẹo. Đây chính là cơ hội thuận lợi cho các chủng vi khuẩn trong kết mạc và giác mạc phát triển, thậm chí còn gây biến chứng nặng.