Tổng Bí thư: Công tác giám sát không chỉ nghe báo cáo mà phải đi thực tế

Đổi mới mạnh mẽ trong tư duy xây dựng pháp luật

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quốc hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá, Đảng bộ Quốc hội là một trong những Đảng bộ tiêu biểu trong lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thành tổ chức đại hội đảng các cấp trong Đảng bộ bảo đảm tiến độ và chất lượng theo tinh thần Chỉ thị số 45 của Bộ Chính trị.

Công tác chuẩn bị dự thảo văn kiện và phương án nhân sự đại hội này được thực hiện chu đáo, nghiêm túc, công phu, khoa học, bảo đảm theo đúng các quy định và hướng dẫn của Trung ương.

Bày tỏ sự nhất trí cao với những nội dung cơ bản của văn kiện đại hội, Tổng Bí thư nhấn mạnh, nhiều nội dung đổi mới mang tính đột phá đã được triển khai và mang lại hiệu quả thiết thực; phân công, phân cấp, phân định thẩm quyền giữa Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan đã rõ ràng, rành mạch, đúng vai của từng cơ quan với mục tiêu cao nhất là vì sự phát triển của đất nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quốc hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, sáng 25/9. Ảnh: TTXVN.

Các mặt công tác cơ bản của Quốc hội từ lập pháp, giám sát tối cao đến quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước đều có những chuyển biến rất tích cực. Đặc biệt là sự đổi mới mạnh mẽ trong tư duy xây dựng pháp luật, giải quyết một khối lượng công việc lập pháp rất lớn, từng bước tháo gỡ các nút thắt, điểm nghẽn về thể chế, cơ chế, chính sách để phát triển, nhiều vấn đề mới chưa có tiền lệ phát sinh được giải quyết nhanh chóng, nhưng vẫn bảo đảm quy trình, thủ tục theo quy định (như sửa đổi Hiến pháp tại 1 kỳ họp; một luật sửa nhiều luật; các nghị quyết về tháo gỡ điểm nghẽn; thực hiện cơ chế ủy quyền lập pháp…).

Việc thể chế hóa các chủ trương lãnh đạo của Đảng được thực hiện nhanh chóng với sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, qua đó các quyết sách lớn đi ngay vào cuộc sống và được thực hiện có hiệu quả với sự đồng thuận cao.

Các mặt công tác xây dựng Đảng, xây dựng các cơ quan của Quốc hội cũng có nhiều tiến bộ; bộ máy các cơ quan Quốc hội được sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phương thức, lề lối làm việc của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội được cải tiến, nhất là chuyển đổi số, xây dựng Quốc hội số đạt được kết quả rõ nét.

Toàn cảnh đại hội. Ảnh: Media Quốc hội.

Tổng Bí thư Tô Lâm chia sẻ với cán bộ, đảng viên Đảng bộ Quốc hội và đại biểu Quốc hội về những nỗ lực, cố gắng vượt qua khó khăn, vất vả trong công tác. Có thể nói công việc của Quốc hội là rất nặng nề, khối lượng vô cùng lớn (nghiên cứu hàng trăm dự thảo luật, hàng trăm nghìn trang tài liệu; lắng nghe hàng triệu lượt ý kiến cử tri…), đòi hỏi trí tuệ, tâm huyết và sự hy sinh thầm lặng của từng đại biểu.

"Kết quả công tác nhiệm kỳ vừa qua đã thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự sáng tạo và quyết tâm chính trị rất cao của Đảng bộ Quốc hội; đồng thời, cũng bước đầu khẳng định sự đúng đắn, phù hợp của mô hình tổ chức mới, phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong tình hình mới", ông nói.

Người đứng đầu Đảng cho biết, đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với 2 mục tiêu 100 năm đặt ra rất cao, đòi hỏi chúng ta phải rất nỗ lực, cố gắng và phải có những chủ trương, quyết sách đột phá để phát triển với tốc độ nhanh, tăng trưởng GDP phải đạt liên tục 2 con số, nhưng vẫn phải bảo đảm bền vững.

Trong khi đó, tình hình thế giới, khu vực diễn biến rất nhanh, phức tạp; thời cơ và thách thức đan xen. Các nước trên thế giới đều tập trung cho mục tiêu phát triển, không chờ đợi chúng ta. Đây là giai đoạn bước ngoặt, là cơ hội lịch sử để đất nước vươn mình, nếu chậm chân là chúng ta sẽ bị tụt hậu.

Tình hình trên đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ rất lớn đối với công tác của Quốc hội, đặc biệt là nhiệm vụ hoàn thiện thể chế với yêu cầu "Biến cải cách thể chế thành lợi thế cạnh tranh, thành động lực phát triển". Đòi hỏi các cấp uỷ đảng, các đại biểu Quốc hội, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động của Quốc hội phải nâng cao hơn nữa quyết tâm chính trị, đổi mới tư duy, nỗ lực hành động để góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Do đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đã gợi mở thêm 2 yêu cầu, 4 định hướng công tác trọng tâm của Quốc hội.

Theo đó, Tổng Bí thư yêu cầu nnâng cao tính Nhân dân trong mọi hoạt động của Quốc hội. Đây là yêu cầu mang tính bản chất của Quốc hội - cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân. Quốc hội Việt Nam phải gắn bó máu thịt với Nhân dân, thực sự là "Quốc hội của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân" - không chỉ trong lời nói, mà trong từng đạo luật, từng phiên chất vấn, từng quyết sách quan trọng, đều phải hướng đến mục tiêu tối thượng: Hạnh phúc, ấm no, tự do của Nhân dân và sự thịnh vượng của đất nước.

Mỗi đạo luật không chỉ là văn bản pháp lý, mà còn phải là kết tinh của trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của Nhân dân. Đại biểu Quốc hội không chỉ là người làm luật, người giám sát hay người quyết định, mà trước hết phải là "đại biểu của cử tri" - người đại diện trung thành cho tiếng nói, khát vọng, quyền lợi chính đáng của cử tri và của toàn dân tộc; mỗi đại biểu là nhịp cầu tin cậy, mang hơi thở của cuộc sống vào nghị trường, và mang quyết sách đúng đắn của Quốc hội trở lại cuộc sống, góp phần nâng cao đời sống mọi mặt cho Nhân dân.

Ông cũng yêu cầu nâng cao tính Đảng trong hoạt động của Quốc hội. Đây là yêu cầu xuyên suốt, bảo đảm Quốc hội ta luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân lên trên hết, trước hết.

"Tính Đảng không làm giảm đi tính dân chủ, mà trái lại là định hướng để dân chủ được thực hiện đúng bản chất của chế độ ta. Đối với những đại biểu Quốc hội là đảng viên, phải thực hiện tốt "trách nhiệm kép" của mình, là cầu nối trực tiếp giữa Đảng với Quốc hội; giữa ý chí, nguyện vọng của Nhân dân với những quyết sách hệ trọng của đất nước", Tổng Bí thư nói.

Kiên quyết phòng chống tác động tiêu cực của lợi ích nhóm, của sự hướng lái chính sách

Về 4 định hướng công tác trọng tâm. Thứ nhất, người đứng đầu Đảng yêu cầu tiếp tục đổi mới tư duy, tập trung lãnh đạo Quốc hội thực hiện tốt 3 chức năng quan trọng nhất là lập pháp, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm tặng hoa Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, chúc mừng đại hội thành công. Ảnh: Media Quốc hội.

Về lập pháp, xác định đây là công tác "đột phá của đột phá", không chỉ dừng lại ở việc khắc phục chồng chéo, mâu thuẫn, điểm nghẽn, mà còn phải đi trước, mở đường, dẫn dắt cho phát triển của đất nước, khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức lao động, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển. Cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, nâng cao năng lực hội nhập, phát triển khu vực tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Đặc biệt, chú trọng những lĩnh vực mới như pháp luật về kinh tế số, tài sản số, dữ liệu, năng lượng tái tạo, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, môi trường, biến đổi khí hậu, quốc phòng - an ninh phi truyền thống… Tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả tư duy mới trong công tác xây dựng pháp luật được xác định trong Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, thực hiện nghiêm quy trình lập pháp, phát huy vai trò phản biện xã hội, tham vấn rộng rãi ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, cử tri và cộng đồng doanh nghiệp.

Đồng thời, phải cảnh giác, kiên quyết phòng chống tác động tiêu cực của lợi ích nhóm, của sự hướng lái chính sách bởi các thế lực thù địch hay vận động thiếu minh bạch, bảo đảm mọi đạo luật đều xuất phát từ lợi ích quốc gia - dân tộc và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân.

Về giám sát tối cao, trong giai đoạn mới, giám sát tối cao phải thật sự đi vào chiều sâu, tập trung vào những vấn đề bức thiết nhất như quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường, phòng chống tham nhũng, lãng phí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân...

"Trong công tác giám sát, không chỉ "nghe báo cáo" mà phải đi thực tế, đối thoại trực tiếp với Nhân dân, với đối tượng chịu tác động của chính sách; quan trọng hơn, phải truy đến cùng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, bảo đảm các kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm, có chế tài rõ ràng; kết hợp phương thức truyền thống với công cụ công nghệ số để nâng cao hiệu quả giám sát", ông nói.

Về quyết định các vấn đề quan trọng, mỗi nghị quyết, mỗi quyết định của Quốc hội không chỉ tác động tức thời đến kinh tế - xã hội, đến quốc phòng, an ninh, đến đời sống của hàng triệu người dân hôm nay, mà còn in dấu lâu dài vào tương lai của dân tộc.

Vì vậy, Quốc hội cần phải thể hiện rõ bản lĩnh, trí tuệ, khách quan, công tâm khi quyết định những vấn đề hệ trọng như chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phân bổ ngân sách quốc gia, các dự án hạ tầng trọng điểm, chính sách an sinh xã hội, chủ trương lớn về hội nhập quốc tế, hay những vấn đề liên quan đến độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ…

Mọi quyết định của Quốc hội phải thực sự đặt lợi ích quốc gia - dân tộc, lợi ích của Nhân dân lên trên hết, trước hết, kiên quyết ngăn chặn và loại bỏ mọi sự chi phối của lợi ích nhóm, mọi tác động tiêu cực từ bên ngoài.

Thứ hai, tiếp tục nghiên cứu cải tiến, đổi mới cách thức hoạt động của Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, bảo đảm hiệu quả, giảm tính hình thức, tăng tính thực chất. Trọng tâm là tiếp tục cải tiến việc xây dựng chương trình kỳ họp, phương thức thảo luận, tranh luận, chất vấn và trả lời chất vấn quy trình thẩm tra, tiếp xúc cử tri, giám sát... tăng cường phối hợp giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, MTTQ Việt Nam trong chuẩn bị các nội dung, dự án luật trình Quốc hội, bảo đảm chặt chẽ, hiệu quả; tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Quốc hội số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội.

Thứ ba, chú trọng công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ. Xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Duy trì sự đoàn kết thống nhất cao trong Đảng bộ. Đổi mới sinh hoạt chi bộ gắn với thực tiễn, phát huy dân chủ trong Đảng và trong các cơ quan của Quốc hội. Lãnh đạo và phát huy vai trò các Tổ đảng Đoàn Đại biểu Quốc hội cả ở trong và ngoài kỳ họp Quốc hội. Gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với việc nâng tầm văn hoá công vụ, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật.

Thứ tư, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đại biểu Quốc hội đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Quốc hội phải tiêu biểu về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, năng lực và uy tín, "vừa hồng vừa chuyên", có khát vọng cống hiến, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám chịu trách nhiệm, đặt lợi ích chung lên trên hết.

Đại biểu Quốc hội phải thực sự là người đại diện trung thành cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân; có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, chuyên môn sâu, kỹ năng nghị trường tốt. Quan trọng nhất, đại biểu phải giữ mối liên hệ mật thiết, thường xuyên với cử tri, lắng nghe tâm tư, phản ánh trung thực vào nghị trường, đồng thời chịu sự giám sát của Nhân dân. Niềm tin và sự tín nhiệm của cử tri chính là thước đo cao nhất cho uy tín và trách nhiệm của đại biểu.

Những công việc nêu trên, có nội dung thuộc trách nhiệm trực tiếp của Đảng ủy Quốc hội, có nội dung cần có sự phối hợp với các cơ quan, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị các cơ quan thống nhất và phối hợp chặt chẽ để thực hiện.

Người đứng đầu Đảng cũng đề nghị bắt tay ngay thực hiện 4 công việc trọng tâm, cấp bách trước mắt là: Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành công kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV, quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước; tổ chức trang trọng, thiết thực các hoạt động kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946-6/1/2026); lãnh đạo tổ chức thành công cuộc Bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XVI và bầu cử HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 theo đúng tinh thần Chỉ thị số 46-CT/TW của Bộ Chính trị; tiếp tục đóng góp tích cực, chủ động vào thành công của Đại hội XIV của Đảng.