Tinh gọn, đổi mới bộ máy các cơ quan xây dựng và thi hành pháp luật

Sáng 6/3, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Bộ Tư pháp phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, thực hiện nhiều chủ trương, định hướng, các nghị quyết quan trọng của Đảng, Nhà nước, công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật đã đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Theo đó, hệ thống pháp luật được hoàn thiện một bước cơ bản, bao quát hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội, chất lượng pháp luật được nâng lên, phù hợp với chuẩn mực chung của thế giới và thực tiễn mới của Việt Nam, đảm bảo tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu của quá trình đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước.

Vai trò, hiệu lực, hiệu quả của pháp luật và thực thi pháp luật ngày càng được chú trọng trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước và đời sống xã hội.

Tuy nhiên, so với thực tiễn phát triển đất nước, công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật vẫn còn một số bất cập, hạn chế về tư duy và chất lượng xây dựng pháp luật; một số chủ trương, định hướng lớn của Đảng chưa được thể chế hóa kịp thời, đầy đủ; việc tổ chức thi hành pháp luật, chính sách vẫn là khâu yếu, tồn tại dai dẳng chưa khắc phục được...

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Ông Nguyễn Xuân Thắng đề nghị đại biểu tập trung thảo luận, phân tích sâu sắc hơn và đề xuất các giải pháp cụ thể đối với một số vấn đề.

Cụ thể, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và thực thi pháp luật; bảo đảm nội dung của pháp luật phải đồng bộ, thống nhất, phù hợp với các chủ trương, định hướng của Đảng, trên nguyên tắc thể chế hoá, cụ thể hoá các nghị quyết của Đảng.

Đồng thời, phát huy vai trò của các tổ chức Đảng trong các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp nhằm bảo đảm sự thống nhất giữa đường lối chính trị và thực tiễn pháp lý; kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật, sớm phát hiện những bất cập, hạn chế để đề ra những quyết sách mang tính hành động, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, cản trở, tập trung vào thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, đổi mới tư duy về xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng những thay đổi mang tính thời đại. Chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy quản trị, phục vụ phát triển; từ tư duy bị động, phản ứng, tập trung vào xử lý vi phạm sang tư duy chủ động, tập trung vào những vấn đề mới rất cần có pháp luật kịp thời điều chỉnh; chấm dứt tình trạng “không quản được thì cấm”; giảm tư duy hành chính, tăng tư duy phục vụ người dân và doanh nghiệp, kiến tạo phát triển; xây dựng pháp luật phục vụ hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững đất nước, vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển.

Ông Nguyễn Xuân Thắng cũng đề nghị có những giải pháp đổi mới cách thức xây dựng và thi hành pháp luật. Hoàn thiện cơ chế "một luật sửa nhiều luật" để kịp thời sửa đổi, khắc phục các quy định mâu thuẫn, chồng chéotrong hệ thống pháp luật; dám thay thế, loại bỏ các luật không còn phù hợp thay vì chỉ “sửa đổi, bổ sung”, chú trọng xây dựng các luật mới với cách làm mới. Bảo đảm sự phối hợp hiệu quả, đồng bộ, kịp thời trong xây dựng chính sách, pháp luật giữa Quốc hội và Chính phủ, giữa các bộ, ngành và giữa Trung ương với địa phương; phân định rõ quy trình chính sách và quy trình soạn thảo (quy phạm hoá chính sách).

Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế thường xuyên đánh giá hiệu quả thực thi của văn bản quy phạm pháp luật; đổi mới, nâng cao hiệu quả việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cơ sở dữ liệu lớn trong xây dựng và thi hành pháp luật.

Cùng với đó là đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của các cơ quan xây dựng và thi hành pháp luật bảo đảm tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả từ Trung ương đến địa phương; tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Quốc hội, UBND và HĐND ở cấp địa phương, cơ quan toà án, viện kiểm sát theo hướng bỏ các cấp trung gian, đặc biệt là cấp huyện.

Ông Nguyễn Xuân Thắng cũng nhấn mạnh đến việc đổi mới, phát triển nguồn nhân lực làm công tác xây dựng và thi hành pháp luật có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, trong sạch, tâm huyết, chuyên nghiệp, thành thạo chuyên môn; quan tâm bố trí đủ nguồn lực, có cơ chế tài chính và chế độ, chính sách đặc thù cho công tác và cán bộ làm công tác xây dựng, thi hành pháp luật.