Đọc báo giấy TTTĐ Tuổi trẻ thủ đô online Khởi nghiệp trẻ congan.hanoi.gov.vn

Thanh Hoá: Nét cổ kính Nghè Nguyệt Viên cổ hơn 400 năm tuổi

Khoảng 400 năm trước Nghè Nguyệt Viên được xây dựng ở phường Hoằng Quang (TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hoá) với lối kiến trúc độc đáo thờ thờ nữ Thành hoàng và 11 vị vị Tiến sĩ.

Thanh Hoá: Công an xác minh vụ nữ sinh lớp 7 bị đánh hội đồng Thanh Hóa: Lễ kỷ niệm 60 năm Hàm Rồng chiến thắng Thanh Hoá: Cận cảnh khu tưởng niệm giáo viên, học sinh ngã xuống ở đê Nam sông Mã

Thanh Hoá: Nét cổ kính Nghè Nguyệt Viên cổ hơn 400 năm tuổi

Nghè Nguyệt Viên được khởi dựng cuối thế kỷ XVI dưới triều vua Lê Thế Tông (1593) thuộc làng Nguyệt Viên xã Từ Minh, tổng Từ Quang, huyện Hoằng Hóa, phủ Hà Trung), nay là phường Hoằng Quang (TP Thanh Hóa)

Sau khoảng 400 năm, Nghè Nguyệt Viên đã nhiều lần trùng tu và sửa chữa. Trong đó, được trùng tu năm Đinh Hợi niên hiệu Minh Mệnh (1827) và sửa chữa tiếp vào năm Bính Thân niên hiệu Thành Thái (1896).

Nghè Nguyệt Viên có nhiều nét kiến trúc cổ kính với những họa tiết chạm khắc tinh xảo. Các cột gỗ to, nặng, được dựng đứng trên những phiến đá tảng lớn. Các cột này được chạm trổ tinh xảo, với họa tiết chủ yếu là rồng, phượng, lân thể hiện sự tôn kính các linh vật trong tín ngưỡng dân gian.

Ông Cao Xuân Mạc -Trưởng Ban quản lý di tích làng Nguyệt Viên (xã Hoằng Quang, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, đến ngày nay không có tài liệu nào ghi rõ về vị thành hoàng làng Nguyệt Viên, tuy nhiên người dân đều tin rằng, thành hoàng làng là công chúa Mai Hoa.

Theo sự tích kể lại, công chúa Mai Hoa vì cảm phục tài cao học rộng của ông Nghè Đờn (người ở xã Hoằng Thịnh, huyện Hoằng Hóa ngày nay), nên sau khi ông từ quan về quê, công chúa đã tìm về theo. Tuy nhiên, giữa đường bị lạc, không thể tìm thấy quê ông Nghè Đờn. Quá bĩ cực, bà đã gieo mình xuống sông Mã tự vẫn, thi thể trôi về đến làng Nguyệt Viên và được ông tổ họ Nguyễn làng Nguyệt Viên chôn cất

Kể từ đó, các vị chức sắc trong làng thường nằm mơ thấy một người con gái hiện ra nói sẽ báo đáp, phù hộ cho dân làng học hành tiến bộ, làm ăn phát đạt. Sau đó, dân làng Nguyệt Viên lập nghè thờ tự và lấy ngày mùng 10 tháng 2 Âm lịch hàng năm là ngày giỗ và tôn công chúa Mai Hoa làm thành hoàng làng

Phía trước bậc tam cấp bước vào nghè là cặp đôi sấu đá được chạm trong tư thế đang chồm tới, đầu hơi ngẩng, mắt lồi, mũi thon, miệng rộng, miệng ngậm viên ngọc quý.

Phần mái của nghè gồm 2 lớp, giữa hai lớp có thêm phần cổ diêm với nhiều cửa sổ con, tạo không gian thoáng đãng

Đến nay, dù đã nhiều lần được trùng tu nhưng nghè Nguyệt Viên vẫn giữ được lối kiến trúc độc đáo xưa

Trong di tích vẫn còn tấm bia ghi danh các vị Tiến sĩ của làng Nguyệt Viên đỗ đạt thời Phong kiến. Mở đầu là Tiến sĩ Nguyễn Trật (thời vua Lê Thần Tông) và người cuối cùng của làng, cũng là cuối cùng của cả nước thi đỗ Tiến sĩ thời Phong kiến là cụ Phó bảng khoa thi Kỷ Mùi 1919 Lê Viết Tạo.

Những hoa văn đa dạng như cánh hoa sen, cành liễu, nụ hoa… phủ khắp công trình, tạo nên vẻ đẹp tráng lệ cho Nghè Nguyệt Viên cổ.

Các hình ảnh đầu rồng, phượng, lân được khắc vào từng vị trí cố định trên các đầu dư, rường, các góc đầu nối với các cột cái... một cách mềm mại, uyển chuyển nhưng vẫn toát lên được sự sắc sảo, uy nghi. Các cột gỗ lim to vững vàng trên các hòn đá tảng kê chân chắc chắn.

Phần cửa chính của nghè Nguyệt Viên được tạo dựng bằng các vách gỗ và cột, kèo với kỹ thuật chạm khắc nhiều lớp. Bên cạnh đó, nghệ nhân xưa cũng khéo léo kết hợp đường nét, hình khối xoay quanh đề tài tứ linh với các chi tiết tinh tế.

Kiến trúc cầu kỳ đẹp mắt cùng với những đường nét điêu khắc nghệ thuật tinh xảo khiến Nghè Nguyệt Viên thêm phần linh thiêng, trang trọng vừa thực sự gần gũi, gắn bó với cuộc sống đời thường của người dân trong làng.