Sản xuất 573 nhãn hiệu sữa giả: Cần xử lý nghiêm để răn đe

Vụ việc Bộ Công an phát hiện 573 nhãn hiệu sữa bột giả, với chất lượng dưới 70% so với công bố, không chỉ gây bức xúc dư luận mà còn đặt ra câu hỏi lớn về đạo đức kinh doanh và trách nhiệm quản lý.

Chia sẻ với báo Tuổi trẻ Thủ đô, TS. LS. Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp, nhận định đây là một trong những vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hàng ngàn người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em, người già, phụ nữ mang thai và người bệnh.

Hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm của các đối tượng không chỉ đáng lên án mà còn có thể đối mặt mức án cao nhất là tù chung thân.

Hành vi phạm tội nghiêm trọng và hậu quả khôn lường

Theo kết quả điều tra ban đầu, từ tháng 8/2021, các đối tượng đã thành lập Công ty CP Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty CP Dược dinh dưỡng Hacofood Group để sản xuất và kinh doanh 573 nhãn hiệu sữa bột dành cho người tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, phụ nữ mang thai…

Tuy nhiên, các sản phẩm này bị phát hiện không chứa các thành phần công bố như chiết xuất tổ yến, đông trùng hạ thảo, bột macca hay óc chó, mà thay vào đó là phụ gia và chất lượng chỉ đạt dưới 70% so với tiêu chuẩn công bố.

Cơ quan công an đã khởi tố 8 bị can về các tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm” (Điều 193 Bộ luật Hình sự) và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” (Điều 221), đồng thời tiếp tục điều tra mở rộng để xem xét hành vi “Lừa dối khách hàng” (Điều 198).

Lực lượng chức năng kiểm tra kho chứa hàng

TS. LS. Đặng Văn Cường nhấn mạnh: “Sữa bột là thực phẩm đặc biệt, phục vụ những đối tượng dễ tổn thương như trẻ em, người già và người bệnh. Việc làm giả chất lượng không chỉ làm mất đi giá trị dinh dưỡng mà còn có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Hành vi này vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội và pháp luật, cần được xử lý nghiêm khắc để răn đe và bảo vệ cộng đồng.”

Theo Điều 193 Bộ luật Hình sự, tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm có thể bị phạt tù từ 15 năm đến chung thân nếu thu lợi bất chính từ 1,5 tỷ đồng trở lên, gây thiệt hại tài sản tương đương hoặc làm tổn hại sức khỏe nghiêm trọng cho nhiều người. Với pháp nhân thương mại, mức phạt tiền có thể lên đến 18 tỷ đồng, kèm đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

TS. Cường cho rằng, với quy mô gần 600 sản phẩm và lợi nhuận bất chính ước tính hơn 500 tỷ đồng, các đối tượng hoàn toàn có nguy cơ đối mặt mức án cao nhất. Ngoài ra, hành vi vi phạm kế toán gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên cũng có thể bị phạt tù đến 20 năm theo Điều 221.

Lừa dối khách hàng và trách nhiệm quảng cáo sai sự thật

Ngoài sản xuất hàng giả, các đối tượng còn bị nghi vấn sử dụng chiêu trò quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng sản phẩm để đánh lừa người tiêu dùng.

TS. LS. Đặng Văn Cường nhận định: “Việc quảng cáo sữa bột như thần dược, cam kết giúp trẻ phát triển vượt trội hay người bệnh hồi phục nhanh, trong khi chất lượng không đạt, là hành vi lừa dối khách hàng nghiêm trọng”. Theo Điều 198 Bộ luật Hình sự, hành vi này có thể bị phạt tù đến 5 năm nếu thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên hoặc sử dụng thủ đoạn xảo quyệt.

Đáng chú ý, nhiều cá nhân có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội đã tham gia quảng bá các sản phẩm này. TS. Cường nhấn mạnh: “Nếu cơ quan điều tra xác định những người này biết sản phẩm là giả nhưng vẫn tiếp tay quảng cáo, họ có thể bị xử lý hình sự với vai trò đồng phạm về tội lừa dối khách hàng hoặc buôn bán hàng giả.

Ngược lại, nếu không biết nhưng vi phạm quy định về quảng cáo, họ vẫn phải chịu xử phạt hành chính.” Cơ quan điều tra cần làm rõ vai trò của từng cá nhân, tổ chức liên quan, bao gồm cả các nền tảng mạng xã hội, để đảm bảo xử lý triệt để.

Lỗ hổng quản lý và quyền lợi người tiêu dùng

Vụ án cũng phơi bày lỗ hổng trong công tác quản lý thực phẩm tại Việt Nam. TS. LS. Đặng Văn Cường chỉ ra rằng, cơ chế “tiền kiểm” hiện nay cho phép doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm, tạo điều kiện kinh doanh nhưng dễ bị lạm dụng nếu thiếu đạo đức.

“Hàng giả lưu hành nhiều năm với số lượng lớn như vậy mà không bị phát hiện sớm cho thấy cần siết chặt kiểm tra, giám sát, đặc biệt với thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng,” ông nhấn mạnh.

Kho hàng với gần 600 nhãn hiệu sữa giả

Người tiêu dùng mua phải sữa giả có quyền trình báo cơ quan điều tra, yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe và đòi hoàn tiền do giao dịch vô hiệu. Các tài sản thu lợi bất chính sẽ bị kê biên để đảm bảo thi hành án, trong khi hàng giả chưa bán sẽ bị tịch thu tiêu hủy. TS. Cường khuyến nghị: “Người dân cần cảnh giác với quảng cáo sai sự thật và kiểm tra kỹ nguồn gốc sản phẩm để bảo vệ quyền lợi bản thân”.

Bài học và giải pháp phòng ngừa

TS. LS. Đặng Văn Cường nhấn mạnh vụ án này là hồi chuông cảnh báo về trách nhiệm của doanh nghiệp, cơ quan quản lý và cả cộng đồng. Luật sư cho rằng, để ngăn chặn các vụ việc tương tự, cần: Bổ sung quy định kiểm soát chất lượng thực phẩm định kỳ, đặc biệt với các sản phẩm nhạy cảm như sữa bột; Kiểm soát chặt chẽ nội dung quảng cáo trên mạng xã hội, xử phạt nặng các cá nhân, tổ chức tiếp tay cho hàng giả; Tuyên truyền để người dân nhận diện sản phẩm kém chất lượng và biết cách bảo vệ quyền lợi pháp lý; Xem xét nâng mức phạt và bổ sung chế tài với các hành vi lợi dụng mạng xã hội để lừa dối khách hàng.

TS.LS Đặng Văn Cường

Vụ án sản xuất 573 nhãn hiệu sữa giả không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là bài học sâu sắc về đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội.

TS. LS. Đặng Văn Cường kêu gọi: “Cần xử lý nghiêm để răn đe, đồng thời xây dựng cơ chế quản lý chặt chẽ hơn để bảo vệ sức khỏe người dân, đặc biệt là những đối tượng dễ tổn thương nhất trong xã hội”. Với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng, hy vọng vụ án sẽ được làm sáng tỏ, trả lại công bằng cho người tiêu dùng và ngăn chặn những hành vi tương tự trong tương lai.